Jhâbâ Tèmor
Jhâbâ Tèmor (Pèghu: جْاْباْ تَيمَور) (Madhurâ: ꦗꦧꦠꦺꦩꦺꦴꦂ) iyâ arèya sala sèttong provinsi è tèmor Polo Jâbâ. Loassa korang lebbi 47.922 km² (palèng loas ḍâri sakâbhinna provinsi è Polo Jhâbâ), bân pendudukna korang lebbi 41,15 juta orèng (taon 2022) kalabân kepadatan penduduk 857 orèng/km2).[1] Para' saparapatta orèng Jhâbâ Tèmor oḍi' neng Sorbhâjâ.
Suku Jhâbâ aropa'aghi ètnis sè palèng bânnya' è Jhâbâ Tèmor. Salaèn etnis Jhâbâ, Madhurâ ètnis sè bâḍâ è provinsi arèya. Orèng Madhurâ bânnya' sè neptep è Polo Madhurâ bân sè neptep è bâgiyân tèmor Jhâbâ Tèmor, wilayana èkennal bi' nyama daerah "Tapal Kuda".[2]
Ḍâjâna Jhâbâ Tèmor bâḍâ Tasè' Jhâbâ, bun tèmor bâḍâ Sellat Bhâli (Provinsi Bhâli), bun lao' bâḍâ Samudera Hindia, bun bârâ' bâḍâ Jhâbâ Tengnga.[3] Wilaya Jhâbâ Tèmor iyâ arèya Polo Madhurâ, Polo Bawèan, Polo Kangèan, Kepulauan Kangèan, Kepulauan Masalembu, Polo Sempu dan Nusa Barung.
Bâkkèl naghârâ lowar
[beccè' | beccè' sombher]Neng Sorbhâjâ, Jhâbâ Tèmor bâḍâ bâkkèl naghârâ loar yakni konsulat jenderal, konsulat, bân kantor bâkkèl khusus. Lengkappa bâḍâ è bâbâ kakḍinto:
Konsulat Jenderal
[beccè' | beccè' sombher]- Amèrika Serikat (Konsulat Jenderal Amèrika Serikat)
- Australia (Konsulat Jenderal Persemakmuran Australia)[4]
- Jeppang (Konsulat Jenderal Jeppang)
- Tiongkok (Konsulat Jenderal Republik Rakyat Tiongkok)
Konsulat Kehormatan
[beccè' | beccè' sombher]- Blandhâ (Konsulat Kehormatan Kerajaan Blandhâ)
- Bèlarus (Konsulat Kehormatan Rèpublik Bèlarus)[5]
- Austria (Konsulat Kehormatan Austria)
- Bèlgia (Konsulat Kehormatan Bèlgia)
- Britania Raya (Konsulat Kehormatan Kerajaan Bersatu Britania Raya bân Irlandia Utara)
- Ḍènmark (Konsulat Kehormatan Kerajaan Ḍènmark)
- Filipina (Konsulat Kehormatan Rèpublik Filipina)
- Filanḍia (Konsulat Kehormatan Rèpublik Finlanḍia)
- Hungaria (Konsulat Kehormatan Hungaria)
- Jerman (Konsulat Kehormatan Rèpublik Federal Jerman)
- Kanaḍa (Konsulat Kehormatan Kanaḍa)
- Korea Laok (Konsulat Kehormatan Rèpublik Korea)
- Maroko (Konsulat Kehormatan Kerajaan Maroko)
- Mongolia (Konsulat Kehormatan Mongolia)
- Prancis (Konsulat Kehormatan Rèpublik Prancis)
- Polandia (Konsulat Kehormatan Rèpublik Polandia)
- Rèpublik Cèko (Konsulat Kehormatan Rèpublik Cèko)
- Rusia (Konsulat Kehormatan Federasi Rusia)
- Selanḍia Anyar (Konsulat Kehormatan Selanḍia Anyar)
- Slowakia (Konsulat Kehormatan Republik Slovakia)
- Sri Lanka (Konsulat Kehormatan Republik Sri Lanka)
- Swèḍia (Konsulat Kehormatan Kerajaan Swèḍia)
- Swiss (Konsulat Kehormatan Konfederasi Swiss)
- Thailand (Konsulat Kehormatan Kerajaan Thailand)
- Timor Lèste (Konsulat Kehormatan Republik Demokratik Timor Lèste)
Kantor bâkkèl
[beccè' | beccè' sombher]Rèpublik Tiongkok (Kantor Dhâghâng bân Èkonomi Taipèi)
Kawasan Kotta
[beccè' | beccè' sombher]Mongghu Rencana Tata Ruang Wilayah (RTRW) Provinsi Jhâbâ Tèmor kotta è bâḍâ 3 tingkat, yakni kotta mègapolitan, metropolitan, tengnga, bân kènèk.
Kotta Mègapolitan iyâ arèya: Gerbangkertosusila (Kotta Sorbhâjâ, Siḍoarjo bân sè semma', Gersèk bân sè semma'.
Kotta Metropolitan iyâ arèya: Malang Raya (Kotta Malang, Kotta Batu, Kepanjen, Singosari bân sè semma').
Tengnga iyâ arèya: Kotta Keḍiri, Kotta Maḍiun, Mojokerto, Blitar, Pasuruan, Probolinggo, Ngawi, Lamongan, Tulungagung, Jombang, Tuban, Bojonegoro, perkotaan Ponorogo, Jember, Banyuwangi, Bhângkalan, bân Mekkasan.
Kotta kènè'l iyâ arèya: Pacitan, Paron, Nganjuk, Kertosono, Trènggalek, Ngasem/Gumul, Parè, Babat, Wlingi, Mojosari, Bangil, Magetan, Caruban, Lumajang, Bânḍâbâsâ, Situbonḍo, Kraksaan, Sampang bân Songennep.
Kawasan lindung
[beccè' | beccè' sombher]Kawasan suaka alam
[beccè' | beccè' sombher]Kawasan suaka alam iyâ arèya cagar alam bân suaka margasatwa. È Jhâbâ Tèmor mangkèn bâḍâ 17 cagar alam bân 2 suaka margasatwa. Suaka Margasatwa Dataran Tinggi bâḍâ è Malang, Pasuruan, Probolinggo, Lumajang bân Banyuwangi. Samentara Suaka Margasatwa Polo Bawèan bâḍâ è Gersèk.[1]
Kawasan pelestarian alam
[beccè' | beccè' sombher]Kawasan pelestarian alam iyâ arèya taman nasional, taman hutan raya (tahura), bân taman wisata alam.
Jhâbâ Tèmor anḍi' empa' kawasan taman nasional, yakni:[2]
- Taman Nasional Bromo Tengger Semeru è Kabhupatèn Malang, Kabhupatèn Pasuruan, Kabhupatèn Lumajang, bân Kabhupatèn Probolinggo.
- Taman Nasional Baluran è Perbatasan Khabupatèn Situbânḍâ, bân Kabhupatèn Banyuwangi.
- Taman Nasional Meru Betiri è Kabhupatèn Jember bân Kabhupatèn Banyuwangi.
- Taman Nasional Alas Purwo è Kabhupatèn Banyuwangi.
Kawasan hutan raya iyâ arèya Taman Hutan Raya Raden Soerjo è Kabhupatèn Malang, Kotta Batu, Kabhupatèn Pasuruan, Kabhupatèn Mojokerto, Kabhupatèn Jombang.
Taman wisata alam yakni Taman Wisata Kawah Ijèn è Kabhupatèn Banyuwangi bân Kabhupatèn Bândâbâsa, Taman Wisata Alam Gunung Baung è Kabhupatèn Pasuruan.
Kulinèr
[beccè' | beccè' sombher]Kakanan Jhâbâ Tèmor kotara bi' satè Madhurâ, bakso mMlang, rawon, bân tahu campur Lamongan. Kakanan laènna iyâ arèya:
- Kabhupatèn Bhângkalan kotara bi' Bhibhik Sinjay.
- Kotta Sorbhâjâ kotara bi' nasè' rawon.
- Kotta Mojokerto kotara bi' Ḍè-onḍè Bo Liem bân klepon.
- Kabhupatèn Banyuwangi kotara bi' nasè' tempong, rojhâk sotto, pecel pitik, bân pecel rawon.
- Kabhupatèn/Kotta Blitar kotara bi' nasè' pecel bân buwâ rambutan.
- Kabhupatèn Bojonegoro kotara bi' ledre, serabi khas Bojonegoro, bân putu bambu.
- Kabhupatèn Bânḍâbâsa kotara bi' tape yang sangat manis.
- Kabhupatèn Gersèk kotara bi' nasè' krawu, tak-otak banḍeng, bonggolan, bân pudak bonggolan.
- Kabhupatèn Jember kotara bi' kakanan ḍâri tapè yakni suwar-suwir, prol tapè sè cè' manissa.
- Kabhupatèn/Kotta Keḍiri kotara bi' tahu takwa, tahu pong, bân getuk ghâddhâng.
- Kabhupatèn Lamongan kotara bi' soto Lamongan, nasè' Boranan, bân wingko babat.
- Kabhupatèn/Kotta Maḍiun kotara bi' nasè' peccel Maḍiun, nasè' jotos, bân brem.
- Madhurâ kotara bi' satè Madhurâ, bân sotto Madhurâ.
- Kabhupatèn/Kotta Malang bân Kotta Batu kotara bi' olahan wâ'-buwâ'ân akadhi apel, keripik tèmpè, bakpao telo, bakso Malang, rawon, bân cwie mie.
- Kabhupatèn Nganjuk kotara bi' nasè' becek, nasè' jhâghung sedudo bân jenang dumbleg.
- Kabhupatèn Ngawi kotara bi' keripik tèmpè, cokelat tèmpè, dodol jhambhu, tahu tepo, bân nasè' lethok.
- Kabhupatèn Ponorogo kotara bi' satè Ponorogo, nasè' peccel iwak kali kalabân cèngè sè peddhis, dawet jabung, jenang mirah, bân tiwul ghuring.
- Kabhupatèn Siḍoarjo kotara bi' kerupuk udang, terasi, bân pettès.
- Kotta Sorbhâjâ kotara bi' rojhâk cingur, semanggi, lontong balap, satè kerang, bân lontong kupang.
- Kabhupatèn Tuban kotara bi' legen, buwâ siwalan, karè rajungan sè peddhis.
- Kabhupatèn Tulungagung kotara bi' jenang syabun bân ayam lodho.
Jhâghung kotara mènangka kakanan wâjib rèng Madhurâ. Samentara ubi kaju, sè èpaddhâdhi gaplek, dhimèn kakanan sabagiyân orèng Pacitan bân Trènggalek.
Sombher
[beccè' | beccè' sombher]- ↑ 1,0 1,1 kominfo.jatimprov.go.id, "Jumlah Penduduk Jatim 2022 Meningkat 0,68% per tahun", aksès 2023-01-27.
- ↑ 2,0 2,1 Balai Bahasa Jatim, "Tapal Kuda" Diarsipkan 2023-01-27 di Wayback Machine., aksès 2023-01-27.
- ↑ kompas.com, "Profil Provinsi Jawa Timur: Pemerintahan, Geografi, Demografi, Kebudayaan, dan Potensi Wilayah", aksès 2023-01-30.
- ↑ Widarti, Peni, bisnis.com, "Australia Resmi Membuka Konjen Surabaya", aksès 2019-12-14.
- ↑ Jajeli, Rois, detiknews, "Republik Belarus Buka Kantor Konsul Kehormatan di Surabaya", aksès 2019-12-14.