Songennep
| |||
Motto: "Sumekar" maksod èpon : Songennep Karaton | |||
Arè Kababbarân: | 31 Oktober 1269 | ||
Posat kotta: | kotta Sumenep | ||
Bupati: | Drs. KH. A. BUSYRO KARIM, M.Si | ||
Bakkel Bupati: | Ir. H. SOENGKONO SIDIK, S.Sos | ||
Loas bilajâh: | 2.093,457573 km² | ||
Koordinat: | 113°032;54" - 116°016;48" BT dan 4°055'- 7°024'1 LS | ||
Kacamatan: | 27 | ||
Kelurahan: | 4 | ||
Dhisa: | 328 | ||
Bhârgâ: | 1.041.915 | ||
Suku: | Madhurâ, Jâbâ | ||
Agâma: | Islam, | ||
Bhâsa: | Bhâsa Madhurâ, Bhâsa Indonesia | ||
Kode telepon: | 0328 | ||
Pettetan Khas: | Comara Odâng (casuarina equesetifolia) | ||
Kèban Khas: | Ajâm Bekisar | ||
Situs resmi: | www.sumenep.go.id |
Kabhupaten Songennep (Pèghu: كابْوڤاتَين سَوڠٓنّٓڤ) iyâ arèya sala sèttong kabhupaten è propinsi Jâbâ Tèmor, Inḍonesia. Kabhupaten arèya lowassa 2.093,45 km² bi' ghungghung orèngnga korang lebbi 1.041.915 orèng. Kottha otamana iyâ arèya Kottha Songennep.
Oca' Songennep kalamon è ètalèktèghi arop'aghi bhâsa Jâbâ kona, sè kennèng èjhârbâ'aghi anḍi' maksod:
- Oca' "Song" sè artèna rellong, otaba jhurâng
- Oca' "Enneb" sè artèna lembâ sè tennang aèngnga
Kalamon èpasèttong anḍi' artè "lembâ sè tennang".
Oca' Songennep saongghuna ella kalonta è jhamanna Karajhâ'ân Singasari sè ngobasane tana Jâbâ, Madhurâ, bân sakobhengnga. Makkèna oca' Songennep arèya bâḍâ è ḍâlem Kètab Pararaton, oca' Songennep kasebbut èlampa'aghi kateppan Rato Prabu Kertanaghâra nondhung Arya Wiraraja (Banyak Wide) sè dhaddi penasehat politik bân kaamanan è taon 1269 M.
'“Hanata Wongira, babatangira buyuting Nangka, Aran Banyak Wide, Sinungan Pasenggahan Arya Wiraraja, Arupa tan kandel denira, dinohaksen, kinun adipati ring Sungeneb, anger ing Madura wetan”.
Sè artèna: "Iya arèya, ana' potona è Nangka, anyama Banyak Wide, èberri' sambhâdhân Arya Wiraraja, ropana ta' parcajâ, èpajhâu bân èsoro dhâddhi aḍipati è Songennep. Aengghun è Madhurâ panthâ tèmor".
Sajhârâ
[beccè' | beccè' sombher]Jhâman Pra Kolonial
Mènorot somber ḍâri Cèna, sajhegghâ pamarènta'an Rato Airlangga, ḍaèra nagharâ Madhurâ èbagi dhaddhi duwâ', iyâ arèya Madhurâ Bârâ' bân Madhurâ Tèmor. Madhurâ Bârâ' èkobâsanè bi Karajhâ’ân Bidârbâ sè ratona anyama Bhâlâ Dhibâ, sè ta' laèn iyâ arèya mattowa ḍâri Krisna. Dhinèng Madhurâ tèmor èkobasanè sareng karajâ’ân Manḍârâka sè ratona anyama Prabu Saljâ.
È bâkto Karajhâ’ân Singasari, tana Songennep èparènta bi' sala sèttong aḍipatè sè nyamana Arya Wiraraja (Banyak Wide). Hal kasebbhut èjhârba'aghi ḍâlem pan-bârâmpan kètab bân prasasti, sala sèttongnga ḍâlem Kètab Pararaton. Arya Wiraraja dhâddi aḍipatè è Songennep tanggâl 31 Oktober 1269.
Jhâman Koloni Bâlândhâ
Pamarènta'an VOC otaba Bâlândhâ èmolaè sajegghâ pamarènta'an Radhin Bughân (Kanjeng Tamenggung Judanagârâ) taon 1648-1672, sè ta' laen iyâ kanca ḍâri Pangèran Taronajâjâ. È bâkto paperrangan Pangèran Taronajâjâ, Songennep bâḍâ è ḍâlem parèntana Kanjeng Tamenggung Judanagârâ, bânnya’ abhânto bhâlâ parjhurit ka'angguy merrangè orèng Bâlândâ è tana Jâbâ. Kabhupatèn Songennep èkowasanè Kompennè Bâlândhâ pola baḍâna parembhâghân antara Susuhunan Mataram bi' Kompennè è tangghâl 5 Oktober 1705.
Dhinèng para Kanjeng sè marènta è Songennep kasebbut bâḍâ sala sèttong rato binè’ iyâ arèya Radhin Aju Rasmana Tèrtanagârâ sè pas èghântè'è ḍâ’ rakana sè nyamana Bhindhârâ Sa'od sè ajhâjhuluk Radin Tamenggung Tèrtanagârâ taon 1750 - 1762. Sala sèttong bâjâna Bhindârâ Sa'od sè anyama sokkla Radhin Abdurrahman ajhâjhuluk Pangèran Tèrtadhinigrat Panembhâ’ân Nataningrat Soltan Natakusuma sè kapèng sèttong sè marènta lebbi 43 taon, ḍâri taon 1811 kantos 1854. Salèrana kacarèta mènangka pangrajâ ponjhul sè akajhunèllan sè samporna, kantos bânnya’ narèma bintang jhâsa ḍâri karajhâ’ân agung è Èropa tor Asia Bârâ’.
Kamardhika’an
È jhâman perrang kamardika'an, para pottra ḍâri Songennep bânnya’ sè noro’ aperrang abhillai naghârâ, è Songennep, Madura, tana Jâbâ bân sabânnya'na kennengngan è naghârâ Rèpublik Inḍonesia. Akantha paperrangan tanggâl 10 Nopèmber è Sorbâjâ, parjhurit otabâ sarḍâḍu sè ḍâri Songennep sè ètemmowè neng tolèsan sajhârâ parjuwângan kantos pa’ polo bâllu’ orèng.
Geografi tor administrasi
[beccè' | beccè' sombher]Kabhupatèn Songennep anḍi' ḍaèra dhârâdhân bi' tasè' sè lowas. Salaènna arowa, Songennepanḍi' ghungghung polo sabânnya'na 126 polo sè satèya dhâddhi bâgiyân administratif Kabhupatèn Songennep. Polo-polo sè èmaksod e antarana Polo Karamian, Polo Kangean, Polo Sakala, Polo Sapeken bân bânnya' laènna. Engghun geografis Kabhupatèn Songennep bâḍâ è koorḍinat 113°32'54"-116°16'48" BT tor 4°55'-7°24' LL.
Bâtessa bi' ḍaèra sakobhengnganna iyâ arèya:
Bâgiyân lao': Sellat Madhurâ dan Tasè' Bhâli
Bâgiyân ḍâjâ: Tasè' Jhâbâ
Bâgiyân bârâ': Kabupatèn Mekkâsan
Bâgiyân tèmor: Tasè' Jhâbâ bân Tasè' Florès
Pranala lowar
[beccè' | beccè' sombher]
Kecamatan: Ambunten | Arjasa | Batang Batang | Batuan | Batuputih | Bluto | Dasuk | Dungkek | Ganding | Gapura | Gayam | Giligenteng | Guluk-Guluk | Kalianget | Kangean | Kota Sumenep | Lenteng | Manding | Masalembu | Nonggunong | Pasongsongan | Pragaan | Raas | Rubaru | Sapeken | Saronggi | Talango |