Lompat ke isi

Kholil al-Bangkalani

Ḍâri Wikipèḍia bhâsa Madhurâ, lombhung pangataowan mardhika
Infobox orangKholil al-Bangkalani
Carèta oḍi'
Èlahèraghi20 Sèptèmber 1834 Edit nilai pada Wikidata
Bangkalan (id) Terjemahkan Edit nilai pada Wikidata
Sèdhâ24 April 1925 Edit nilai pada Wikidata (90 taon)
Bangkalan (id) Terjemahkan Edit nilai pada Wikidata
Data pribadi (id) Terjemahkan
PendidikanPondok Pesantren Langitan (id) Terjemahkan
Pondok Pesantren Sidogiri (id) Terjemahkan Edit nilai pada Wikidata
Kalakoan
KarjâUlama Edit nilai pada Wikidata
Murid dari (id) TerjemahkanNawawi al-Bantani (id) Terjemahkan bi' Sayyid Ahmad bin Zaini Dahlan (id) Terjemahkan Edit nilai pada Wikidata
Murid (id) TerjemahkanHasyim Asyari (id) Terjemahkan, Syekh Hasan Genggong, Abdul Wahab Hasbullah (id) Terjemahkan, As'ad Samsul Arifin, Ahmad Shiddiq (id) Terjemahkan, Abdul Karim (id) Terjemahkan, Bisri Syansuri (id) Terjemahkan, Abah Sepuh (id) Terjemahkan bi' Abdul Manan (id) Terjemahkan Edit nilai pada Wikidata


Al-'Alim al-'Allamah asy-Syekh Haji Muhammad Kholil bin Abdul Lathif Basyaiban al-Bangkalani al-Maduri al-Jawi asy-Syafi'i (bhâsa Arab: العالم العلامه الشيخ محمد خليل بن عبد اللطيف باشيبان البنكلانى المدورى الجاوى الشافعى‎) otabâ lebbi èkennal kalabân asma Syaikhona Kholil otabâ Syekh Kholil al-Bangkalani (lahèr è Kemayoran, Bhângkalan, Bhângkalan, 1835 Masèhi otabâ 9 Sappar 1252 Hijriah[1] tor èkobhuraghi è Martajâsah, Bhângkalan, Bhângkalan, 1925 è omor antarana 104 - 105 taon) èngghi ka'ḍinto olama' râjâ ḍâri Polo Madhurâ, Propinsi Jhâbâ Tèmor, Inḍonèsia.

Mongghu trè-santrèna, Syaikhona Kholil èkennal kèya mènangka waliyullah, akadhi cerètana Wali Sanga', bânnya' cerèta è lowar akal otabâ karomah Syèkh Kholil sè ècarèta'aghi ḍâri lèsan ka lèsan, otamana sareng orèng Madhurâ.

Carèta oḍi' Syaikhona Kholil

[beccè' | beccè' sombher]

Syèkh Kholil al-Bangkalani asalla ḍâri katoronan olama’. Ramaèpon, KH Abdul Lathif, kaghungan pertalèyan ḍârâ kalabân Sunan Gunung Jati. Bângaseppona èngghi ka'ḍinto Syarifah Khodijah, potrèna Sayyid Asror Karomah bin K. Abdullah bin Ali Akbar bin Sayyid Sulaiman Kanigoro Mojoagung. Sayyid Sulaiman ka'ḍinto aropa'aghi katoronan ḍâri Sayyid Sunan Gunung Jati. Dhinèng rama ḍâri K. Abdul Lathif èngghi ka'ḍinto K. Hamim bin Muharram bin Abdul Karim[2] katoronan Kanjeng Sunan Giri bin Maulana Ya'qub bin Maulana Ishaq Al Husaini. È omor 24 taon, Syaikhona anèka kalabân Nyai Azzah, potrèna Lodra Potè bân ngaghungi 2 pottra, èngghi ka'ḍinto Nyaè Khotimah sareng K. Muhammad Hasan.

Sakola

[beccè' | beccè' sombher]
Masjid sareng pasarèyan Syaikhona Kholil

Syèkh Kholil èyajhâri/èburuk kalabân sanget sareng ramana, salèrana Mbah Kholil bâkto ghi' anomma ngaghungè kaistimèwaan senneng ḍâ' èlmo. Otamana èlmo fikih bân nahwu. Salèrana ampon hafal kalabân bhâghus nadzam Alfiyah Ibnu Malik sè 1002 ebbèt sajjhek anomma.[3]

Salastarèna èyajhâri orèng seppona, Salèrana Mbah Kholil kènè’ pas èkèrèm ka bânnya' ponḍhuk kaangghuy myopprè èlmo. Salèrana Mbah Kholil ngoḍâ ajhâr ḍâ' Kèyaè Muhammad Nur è Ponḍhuk Langitan, Tuban, Jhâbâ Tèmor. Ḍâri Langitan ngallè polè ka Pondhuk Cangaan, Bhângèl, Pasuruwân. Saamponna ghâpanèka, ngallè ka Pondhuk Kaboncândi. Bâkto ajhâr è pondhuk ka'ḍinto, Mbah Kholil jughân ajhâr ḍâ' Kèyaè Nur Hasan sè nettep è Ponḍhuk Pasantrèn Sidogiri, 7 mèter ḍâri Keboncandi. È bhân-sabbhân parjhâlânan ḍâri Kaboncândi ka Sidogiri, Salèrana Mbah Kholil ta’ ghingsèr-ghingsèr kaangghuy maos Sorat Yasin.[3]

È bâkto dhâddhi santrè, Salèrana Mbah Kholil ampon ngapallaghi matan, akadhi Matan Alfiyah Ibnu Malik. Salèrana jughân aropa'aghi Hafidz Al-Qur'an bân kèngèng maos Al-Qur’an ḍâlem Qira'at Sab'ah.[4]

Saamponna omorra ḍâpa' 24 taon bân lastarèna anèka, Salèrana Mbah Kholil mèyos ḍâ' Mekka. Kaangghuy ongkos kapal, Salèrana aghuna'aghi hasèl sèmpenanna ghi' bâkto nyantrè è Banyuwangi bân lako asèyâm è kapal. Kabâḍâ'ân panèka bânni sakèng karana hèmat ka obâng, tatapèna kaangghuy lebbi semma' sareng Allah sopajâ salamet è parjhâlânan.[3]

Karjâ

[beccè' | beccè' sombher]

Al-Matnus Syarif

Jhujhuk kalabân asmana, kètab Al-Matnus Syarif al-Mulaqqab bi Fat-hil Latif ka'ḍinto aropaaghi kètab matan (inti) sè abahas ḍhâsar hokom Islam (èlmo fikih). Sè aghâbây lèbur ḍâri kètab 52 kaca ka'ḍinto, bânni sakèng polana èkennalla orèng sè nyerrat, anangèng marghâna kètab ka'ḍinto aghânḍhu' landscape kaèlmowan se èyanggep malarat, èpadhâddhi jhârna' tor sèghel èkangartè.[5]

Ghuru bân morèd

[beccè' | beccè' sombher]
Syekh Nawawi al-Bantani, ghuruna Syaikhona Kholil.

Ru-ghuruna

[beccè' | beccè' sombher]

Syèkh Kholil toman aghuru ḍâ' pan-saponapan olama', è antarana:

  1. Kèyaè ajjhi (K.H). Abdul Lathif (Ramana)
  2. Kèyaè ajjhi (K.H). Muhammad Nur è Ponḍhuk Langitan, Tuban
  3. Kèyaè ajjhi (K.H). Nur Hasan è Pondhuk Sidogiri, Pasuruwân
  4. Syèkh Nawawi al-Bantani è Mekka
  5. Syèikh Utsman bin Hasan Ad-Dimyathi
  6. Sayyid Ahmad bin Zaini Dahlan è Mekka
  7. Syèikh Mustafa bin Muhammad Al-Afifi Al-Makki neng Mekka
  8. Syèikh Abdul Hamid bin Mahmud Asy-Syarwani neng Mekka

Rèd-morèddhâ Syaikhona Kholil

[beccè' | beccè' sombher]

Syèkh Hasan Gènggong otabâ Kèyaè Hasan Gènggong otabâ Haddratus Syèkh al-Arif billah KH. Mohammad Hasan bin Syamsuddin bin Qoyiduddin Al-Qodiri Al-Hasani (asma laèn: Kèyaè Hasan Seppo, bhâbhâr è Sentong, Krejengan, Probolinggo, 27 Râjjâb 1259 Hijriah / 23 Agustus 1843 Masèhi - sèdhâ è Gènggong, 11 Syabâl 1374 H / 1 Juni 1955 M) iyâ arèya mujâddid bân Syèkh Naqsyabandi sè kotara è Inḍonèsia.[1][2]

È bâbâ panèka rèd- morèd ḍâri Syèkh Kholil:

  1. K.H. Muhammad Hasan Seppo - kèyaè kapèng sèttong Ponḍhuk Zainul Hasan Gènggong, Probolinggo
  2. K.H. Hasyim Asy’ari - sè maddhek Nahdlatul Ulama, maddhek Ponḍhuk Tebuireng, Jombang
  3. K.H. Musthofa - sè maddhek Ponḍhuk Pesantrèn Tarbiyatut Tholabah, Kranji, Lamongan
  4. K.H Muhammad Falak bin Abas, Pagentongan Bogor
  5. K.H Ahmad Dahlan Termas
  6. K.H Imam Zahid, Jombang, emba bhuju'na Emha Ainun Nadjib
  7. K.H. Romli Tamim, mantona K.H Hasyim Asy'ari, sè maddhek Ponḍhuk Darul Ulum, Rejoso, Jombang
  8. K.H. Tamim Irsyad - sè maddhek Ponḍhuk Darul Ulum, Rejoso, Jombang.
  9. K.H. Abdul Wahab Hasbullah - Pengasuh Ponḍhuk Pasantrèn Tambak Beras, Jombang
  10. K.H. Bisri Syamsuri - Pengasuh Ponḍhuk Dènanyar, Jombang
  11. K.H. Manaf Abdul Karim - sè maddhek Ponḍhuk Lirboyo, Keḍiri
  12. K.H. Ma'sum - Lasem, Rembang
  13. K.H. Munawir - sè maddhek Ponḍhuk Pasantrèn Al-Munawwir Krapyak, Jogja
  14. K.H. Bisri Mustofa - sè maddhek Ponḍhuk Pasantrèn Raudlatut Thalibin, Rembang
  15. K.H. Nawawi bin K.H. Noer Hasan bin K.H. Noer Khatim - Pengasuh Ponḍhuk Sidogiri, Pasuruwân
  16. K.H Bahar bin K.H. Noerhasan bin K.H. Noerkhatim - Pengasuh Ponḍhuk Sidogiri, Pasuruwân
  17. K.H. Ahmad Shiddiq - Pengasuh Ponḍhuk Ash-Shiddiqiyah, Jember
  18. K.H. As'ad Syamsul Arifin - Pengasuh Ponḍhuk Salafiyah Syafi'iyah, Asembagus, Situbândâ
  19. K.H. Abdul Majid bin K.H. Abdul Hamid Itsbat Bata-Bata, Mekkasân
  20. K.H. Abi Sujak - Kèyaè kapèng sèttong Ponḍhuk Asta Tèngghi, Kebunagung, Songennep.
  21. K.H. Usymuni - Kèyaè kapèng sèttong Ponḍhuk Panḍian, Songennep
  22. K.H. Zaini Mun'im - sè maddhek Ponḍhuk Pasantrèn Nurul Jadid Paiton, Probolinggo
  23. K.H. Khozin - Buduran, Siḍoarjo
  24. K.H. Abdullah Mubarok - sè maddhek Ponḍhuk Pasantrèn Suryalaya, Tasikmalaya
  25. K.H. Mustofa - sè maddhek Ponḍhuk Pesantrèn Macan Potè, Blambangan
  26. K.H. Asy'ari - sè maddhek Ponḍhuk Pesantrèn Darut Tholabah, Wonosari, Bânḍâbâsâ
  27. K.H. Sayyid Ali Bafaqih - Kèyaè kapèng sèttong Pondhuk Loloan Bhârâ’, Bâli
  28. K.H. Ali Wafa bin K.H. Abdul Hamid Itsbat - sè maddhek Ponḍhuk Pesantrèn al-Wafa, Tempurejo, Jember
  29. K.H. Munajad - Kertosono, Nganjuk
  30. K.H. Abdul Fatah - sè maddhek Ponḍhuk Pesantrèn Al-Fattah, Tulungagung
  31. K.H. Zainul Abidin - Kraksaan, Probolinggo
  32. K.H. Zainuddin - Nganjuk
  33. K.H. Abdul Hadi - Lamongan
  34. K.H. Zainur Rasyid - Kironggo, Bândâbâsâ
  35. K.H. Karimullah - sè maddhek Ponḍhuk Pesantrèn Curah Dami, Wonosari, Bândâbâsâ
  36. K.H. Muhammad Thohir Jamaluddin - sè maddhekPonḍhuk Sumber Gayam, Madhurâ
  37. K.H. Hasan Mustofa - Garut
  38. K.H. Ahmad Syaubari - Ciweudus, Kuningan
  39. K.H. Ahmad Syuja'i - Kudang, Tasikmalaya
  40. K.H. Raden Fakih Maskumambang - Gresik
  41. K.H. Hasbian Abdurrahman sè maddhek Ponḍhuk Albadri Gumuksari Kalisat, Jember.
  42. Ir. Soekarno - Prèsiḍèn Republik Inḍonèsia sè ḍâ’-aḍâ’. Mètorot ḍhâbuna K.H. As'ad Samsul Arifin, Bung Karno maskè ta’ rasmi dhâddhi morèd Syèkh Kholil, namong è nalèkana nyabis ka Bhângkalan, Syèkh Kholil negghu' sèrana Bung Karno bân nyarèpo bun-embunna.
  43. K.H. Irsyad Hasyim, kancana K.H. Ali Wafa Abdul Aziz bin K.H. Abdul Hamid Itsbat, Pengasuh PP. Bustanul Ulum Mlokorejo bân sè maddhek PP. Irsyadunnasyi'in Kasian, Jember.
  44. K.H. Mama ilyas Al-Banjâri, Ciamis - Jhâbâ Bârâ’.
Ir. Soekarno toman nyabis ka Syaikhona Kholil.

Carèta Syèkh Kholil kalabân rèd-morèddhâ

[beccè' | beccè' sombher]

Ka'ḍinto carèta Syèkh Kholil kalabân rèd-morèdhâ sè bhâkal èjellasaghina.

Kèyaè Ma'sum Lasem

[beccè' | beccè' sombher]

Kèyaè Ma'shum - Lasem, Rembang: Èkorong bân èpakon molang

È ḍâlem buku Manaqib Mbah Ma’shum Lasem, ècarèta'aghi toman è sèttong bâkto Syèkh Kholil Bhângkalan makon santrèna kaangguy aghâbây korong ajâm lakè' sabâb bhâkal ḍâtengnga blâtèr ḍâri tana Jhâbâ ka Bhângkalan. Kalagghuna ḍâteng ngangodhâdhân sè asmana Muhammadun (asma Mbah Ma’shum bâkto ngoḍâna) sè omorra 20 taon ḍâri tana Jhâbâ. Sareng Syèkh Kholil, ngangodhâdhân ka'ḍinto pakon maso’ ka korongan ajâm lakè' sè èghâbây santrèna. Kalabân hormat, ngangoḍâdhân ka'ḍinto maso’ tor toju' ajrukkong neng ḍâlem korong ajâm lakèk. Syèkh Kholil maḍhâbu ka santrèna, "Panèka sè kaulâ maksod, ajâm lakè' ḍâri tana Jhâbâ sè bhâkal dhâddhi blâtèr neng tana Jhâbâ".[6]

È bâkto awwâl nyantrè, Mbah Lasem èpakon ngajhâr Alfiyah ka trè-santrèna Syèkh Kholil è ḍâlem kamar sè taḍâ’ lampuna. Mbah Ma’shum coma nyantrè kalabân 3 bulân. È bâkto palèmana, Mbah Kholil marèksanè tor adhuwâ'aghi kalabân dhuwâ sapu jagad. È bâkto Mbah Ma’shum ondhur abek jhâu, Mbah Ma’shum èparèksanè polè sareng Syèkh Kholil tor èdhuwâ'aghi kalabân dhuwâ sè paḍâ. Panèka èli-bâli sampè' 17 kalè.[6]

Kèyaè Hasyim Asy'ari

[beccè' | beccè' sombher]

Kèyaè Hasyim Asy’ari - Tebuireng, Jombang: Èpakon manjât bân maso’ septictank (kakos)

KH. Hasyim Asy’ari, santrèna Syaikhona Kholil.

È bâkto awwâl nyantrè, Hasyim Asy’ari ghi' anomma èpakon naè’ kan perrèng, sabetara Syèkh Kholil terros ngoladhi ḍâri bâbâ sambi aberri’ pètodhu kaangghuy naè’ ka attas bân ta’ ollè toron sampè’ ḍâpa’ ka konco’na kan perrèng. Kèyaè Hasyim kalabân ngormat terros naè’ ngèrèng ḍhâbuna ghuruna. Lastarè ḍâpa’ ka konco’, Syèkh Kholil aberri’ pètodhu ḍâ’ ka Hasyim Asy’ari kaangghuy alonca’ ka bâbâ. Ta’ parlo mèkkèr abit, Kèyaè Hasyim terkas lonca’ bân salamet. Ongghuna hal panèka coma ojiyân takdzimma santrè ka kèyaèna.[7]

Mènangka morèd, Kèyaè Hasyim ta’ toman aserro nalèkana èpakon ponapa'a bhâi sareng ghuruna, tamaso’ nalèkana ngobu sapè sareng embi’, nyarè pakan tor abhersèyan kanḍhâng. Kèyaè Hasyim narèma pakon mènangka ngormat ḍâ’ ka ghuruna.[8]

Salaènna panèka, nalèkana Syèkh Kholil kaèlangan sello’ paparèngan ḍâri rajina sè ghâgghâr è jeḍḍing. Kèyaè Hasyim nyo’on èdhi kaangghuy nyarè. Lastarè èparèng èdhi, Kèyaè Hasyim lajhu maso’ ka septictank (kakos) bân èpakalowar èssèna. Saamponna èkoras èssèna bân salèrana Kèyaè Hasyim, bennya’ sareng bu-rombu. Ahèrra sello’ kaaghungna ghuruna èpangghi. Sakèng sennengnga ghuruna ngoladhi santrèna sè nemmowaghi sello’na saèngghâ sampè’ aḍu'a: “Sèngko’ ridâ' ḍâ’ bâ’na Hasyim, sèngko’ aḍu'a’ kalabân ngabdhina bâ’na bân katolosanna bâ’na,dhârâjhât bâ’na èpatèngghi. Bâ’na bhâkal dhâddhi orèng rajâ, tokoh panodhân, bân sadhâjâ orèng senneng ḍâ’ ka bâ’na".[7]

Kèyaè Abdul Wahab Hasbullah

[beccè' | beccè' sombher]

Kèyaè Wahab Hasbullah - Tambakberas, Jombang: Èyangghâp macan

È sabbhân bâkto neng bulân Sabâl, Syèkh Kholil adhikanè sadhâjâ santrè bân makon sopajâ ponḍhuk èjâgâ karana bhâkal bâḍâ'â macan sè maso’ ka ponḍhuk. Sajjhek panèka, sabbhân arè, sadhâjâ santrè ajâgâ kalabân kettat neng ponḍhuk. Kabâḍâ'ân panèka èlakonè karana neng seddhi’na ponḍhuk bâḍâ alas rajâ, saèngghâ kobâtèr bâḍâ macan sè angghâl ḍâri alas kasebbhut. Saamponna pan-saponapan arè aḍântos macan ta’ angghâl. È mènggu katello’, Syèkh Kholil makon sadhâjâ santrè kaangghuy ajâgâ manabi bâḍâ ngangodâdhân sè koros, ta’ patè tègghi bân ngèbâ tas koper sè maso’ ka kompleks pondhuk.[9]

KH. Abdul Wahab Hasbullah

Saḍâpa’na neng aḍâ’na dhâlemma Syèkh Kholil, na'-kana' ngoḍâ panèka ngolok salam. Mèreng salam ḍâri ngangoḍâdhân panèka, Syèkh Kholil mala acerrèng ngolok sadhâjâ santrèna “Ḍâ’ sadhâjâna, macan! Macan! Ngireng keppong, jhâ’ sampè’ maso’ ka ponḍhuk.” Mèreng pakonan Syèkh Kholil, sadhâjâ santrè ngèbâ ghâghâman kabbhi bâḍâ sè kennèng ghibâ kangghuy ngojuk ngangoḍâdhân kasebbhut. Para santrè sè ngèbâ bheddhâng, arè’, tongket ngarubudhi “macan” sè ta’ laèn, èngghi ngangoḍâdhân panèka. Salèrana ngangoḍâdhân panèka dhâddhi potè olay tako'. Karana taḍâ’ jhâlân laèn, ahèrra ngangoḍâdhân panèka buru adhingghâllaghi pakarangan pondhuk.[9]

Karana tègghina pangaterro kaangghuy nyantrè ka ponḍhuk sè èladhinè sareng Syèkh Kholil, kalagghu'na ngangoḍâdhân panèka ngoddhi maso' ka pondhuk polè. Sanaossa sapanèka, ngangoḍâdhân panèka teptep ngaollè parlakowan sè paḍâ kadhi sabellumma. Karana èghârâssa tako’ bân lesso, ahèrra ngangoḍâdhân panèka asarèn neng bâbâna kentongan sè bâḍâ neng musolla pasantrèn. È bâkto tengnga malem, ngangoḍâdhân panèka èjhâgâi tor èdhukanè sareng Syèkh Kholil. MaKkè ḍâ’ nèka, salastarèna panèka na'-kana' ngoḍâ ghellâ' èyajhâk sareng Syèkh Kholil ka dhâlemma bân èyako mènangka sala sèttong santrèna Syaikhona Kholil.[9] Sajjhek panèka, ngangoḍâdhân ghellâ' rasmi dhâddhi santrè pondhuk. Ngangodâdhân sè èmaksod panèka Abdul Wahab Hasbullah sè dhâddhi sala sèttong orèng sè noro' maddhek NU. Tarnyata ponapa sè ètaksèr sareng Syèkh Kholil dhâddhi ongghuwân, Abdul Wahab Hasbullah ghu-ongghu dhâddhi “Macanna” NU.

Kèyaè As'ad

[beccè' | beccè' sombher]

Kèyaè As’ad - Bhânyopotè, Situbândâ: Pèssè bâroka

Nalèkana Kèyaè As’ad ghi’ dhâddhi santrèna Syèkh Kholil, Kèyaè As’ad toman èpakon maḍâpa’ tongket ka Kèyaè Hasyim Asy’ari nèng jombâng. È laèn arè, dhibi'en èpakon maḍâpa’ tasbhi ka Kèyaè Hasyim jughân. Syèkh Kholil coma aberri’ pèssè sakadhârrâ. Nalèkana Kèyaè As’ad nompa’ karèta, lâg-gâlik kondèktor ta’ naghi tikèt ka Kèyaè As’ad, mènangka jughân nyebrang Sellat Madhurâ, bâḍâ orèng nompa' kapal ta’ usa majâr. Salastarèna toron ḍâri kapal, Kèyaè As’ad èpatabâri nompa' kendaraan polè kaangghuy ka Jombâng, Kèyaè As’ad narèma tabârân panèka kalabân rassa sokkor, Kèyaè As’ad parcajâ hal panèka karana dhuwâ’ tor baroka ḍâri ghuru lèbât pèssè sè èparèngè Syèkh Kholil.[10]

Kèyaè Bahar Sidogiri

[beccè' | beccè' sombher]

Kèyaè Bahar - Sidogiri, Pasuruwân: Mèmpè becca

È bâkto ghu-lagghu, santrè sè asmana Bahar ḍâri Sidogiri arassa kobâtèr karana ta’ bisa solat sobbhu aberjâma'ah. Bahar ta’ aberjâma'ah bânni karana sengka, tapè èsebbâbaghi alangan junub. Marghâ, samalemanna Bahar amèmpè tèḍung sareng orèng binè’. Kèyaè Bahar cè' tako'na sabâb orèng binè’ panèka aropa'aghi rajina Syèkh Kholil, ghuruna. È bâkto sobbhu, trè-santrè mèreng sowarana Syèkh Kholil dhuka rajâ sambi ngèbâ peḍḍhâng tor aḍhâbu, "Korang ajhâr! Sapa malemma sè tèḍung bhâreng tang binè? Mayu ngako! Sapa malemma sè tèḍung bhâreng tang binè?" Sadhâjâ santrè sè ḍâpa’ ka mâsjid kaangghuy solat jâma'ah arassa ta' nyana bân anya-tanya pasèra sè èmaksod santrè korang ajhâr panèka.[11]

Bahar lakar ta’ ngirèng solat sobbhu ajâma'ah è bâkto panèka. Salastarèna solat sobbhu ajâma'ah, Syèkh Kholil ngadheppaghi raèna ḍâ’ ka sadhâjâ santrè sambi marèksanè, “Pasèra santrè sè ta’ ngirèng solat sobbhu berjhâma'ah?” Sadhâjâ santrè takerjhât, ta’ nyangka bhâkal ollè pètanya akadhi panèka. Sadhâjâ santrè ngoladhi ka kangan-kacèr nyarè tao pasèra sè ta’ asholat. Bâddhina sè ta’ rabu è bâkto panèka coma Bahar. Syèkh Kholil makon kaangghuy nyarè Bahar bân pakon ngadhep ḍâ’ ka Syèkh Kholil. Salastarèna èpangghi, Bahar èghibâ ka mâsjid. Syèkh Kholil aḍhâbu, "Bahar, karana bâ’na ta’ hadir solat Sobbhu jâma'ah maka tantona èyokom. Poghâr ḍuwâ’ rumpun perrèng è buḍina pondhuk kalabân pèthok rèya. Jhâ' sampè' bâḍâ karèna ḍâwun tekka' sèttong."[11] Pèthok aropa’aghi toḍi’ kènè’, èyangghuy ngarè’ rebbhâ. Salastarèna narèma pakonan panèka, Bahar langsung alaksanaaghi pakonan panèka kalabân tolos maskè malarat.

Salastarèna panèka Syèkh Kholil makon Bahar kaangghuy ḍhâ’âr nasè’ sè bâḍâ neng dhâlem sampè’ taḍâ’. Sakalèanaghi' Bahar kalabân tolos narèma okoman ḍâri Syèkh Kholil. Salastarèna Bahar alaksana'aghi okoman sè kaḍukalèna, Bahar èpakon ḍhâ’âr buwâ sè ampon bâḍâ dhâlem sampè’ taḍâ’. “Satèya rèya kakan pataḍâ'! Jhâ' sampè' ta' èpataḍâ'. Mon sampè' ta' èpataḍâ', èpedhdhâng bâ'ân." Salastarèna panèka Bahar èyojuk sareng Syèkh Kholil sambi aḍhâbu bân adhudhing ḍâ' Bahar, "Tang èlmo la epataḍâ' bi’ Mas Bahar. Dhina la kakè molè".[11] Kalabân rassa senneng bân mantep, Bahar palèman ḍâri pasantrèn Syèkh Kholil ka kampong halamanna, saèngghâ ahèrra Bahar dhâddhi kèyaè Pondhuk Sidogiri sè nomer ennem.

Karoma

[beccè' | beccè' sombher]

È bâbâ panèka aropa'aghi karoma sè kalabân kobâsana Allah sè èkaaghungè sareng Syèkh Kholil al-Bangkalani:

Ka Mekka nompa’ karoco’

[beccè' | beccè' sombher]

È bâkto para' sorop arè neng pèngghir tasè’ è bhângkalan. Syèkh Kholil èsarengè sareng Kèyaè Syamsul Arifin, Ramaèpon Kèyaè As’ad Situbândâ. Asareng sohabhât panèka, kaduwâna tor-catoran takaè' kalabân carana marajjhâ pasantrèn bân parkarana ummat Islam neng polo jhâbâ bân madhurâ. Bhân-sabbhân parkara èkakanḍhâ, saèngghâ ta’ èghârâssa sakèng hoso'na tor-catoran, mataarè para’ compeddhâ. Padahal kaḍuwâna ghita' solat asar, sabetara bâkto para' tadâ'â saèngghâ ta’ kongang alaksana'aghi solat asar kalabân samporna tor khoso’. Ahèrra, Syèkh Kholil makon Kèyaè Syamsul Arifin kaangghuy mondhut karoco' (aropa dâun arèn sè bisa ngambâng neng attas aèng) kaangghuy aparjhâlânan ka Mekka. Saampona ollè karoco', Syèkh Kholil lajhu ngoladhi ka ara Mekka, karoco' sè è tompa' langsung ajhâlân kalabân santa' nojjhu ḍâ' Mekka. Saamponna ḍâpa' ka Mekka, ropana bhuru èpèreng adzan ashar. Salastarèna monḍhut wudhu’, Syèkh Kholil sareng Kèyaè Syamsul Arifin èngghâl nojjhu shaf bun aḍâ’ kaangghuy alaksanaaghi solat asar berjhâma'a neng Masjidil Haram.

Ngobhâdhi ana’ sè mato ghulâ

[beccè' | beccè' sombher]

Ècarèta'aghi sareng Kèyaè ajjhih Abdullah Syamsul Arifin, sè ngatowaè PCNU Jember, bâḍâ salasèttong maghârsarè sè ngaghungè pottra kalabân kalaènan, èngghi panèka senneng ngakan ghulâ sè talèbât bânnya', sampè’ sabbhân arèna pottra panèka bisa mataḍâ’ sa-kilo lebbi. Ahèrra Ramana pottra panèka nyabis (sowan) ḍâ' Syèkh Kholil Bhângkalan. È ajunna Syèkh Kholil, Ramana pottra panèka aserro takaè kalabân kabiyasaenna pottrana sè malolo ngakan ghulâ. Ramana panèka ngarep sopajâ Syèkh Kholil kasokan nambhâi panyakèt sè tèbhâ ka pottrana. Namong Syèkh Kholil ajâwâb jhâ' lamon kaangghuy parkara panèka, èsopprè abâli saminggu agghi’. Tamoy panèka pamèt, nangèng sajjhegghâ nyabis kabiyasaenna pottrana sajân dhâddhi  tor sajân bânnya' ghulâ sè èpatadâ’ è sabbhân arèna, è ḍhâ’âr bhâriyâ. Ramana pagghun alaksana'aghi pakonna Syèkh Kholil kaangghuy abâli polè ka dhâlemma samingghu saḍâtengnga. Salastarèna papangghiyân, pottra panèka ambu ta' ngakan ghulâ salanjhângnga.

Ḍhimèn èkabhârraghi, sa'abiddhâ samIngghu Syèkh Kholil atarakat. Ta’ aḍhâ’âr  ḍhâ'ârân otabâ ènoman sè ngangghuy ghulâ pasèr. pessenna biyasa, mon terro nyorowa pa-ponapa bhâi, maka kodhu ngalakonè kaḍâ’. mon terro alang-langa pa-pona bhâi ḍâ’ ka orèng laèn maka kodhu aberri’ conto kadhâ’ ma'lè è toro’.

Kasokan sampè' nyarèng è bâkto asolat

[beccè' | beccè' sombher]

È sabbhân bhâkto, nalèkana solat jâma'ah sè èseppowè sareng kèyaè neng pasantrèn kennengna Syèkh Kholil ngoḍâ nyopprè èlmo, Syèkh Kholil kasokan sampè' sowarana nyarèng. Salastarèna solat kèyaè manglo ḍâ' Syèkh Kholil ngoḍâ marghâ tèkana sè èlarang è ḍâlem Islam. Ropana, Syèkh Kholil ngoḍâ pagghun kasokan sanaossa kèyaè ampon sanget dhuka. Ahèrra Syèkh Kholil ajâwâb, jhâ' lamon sè anyebbâbbâghi aghellhâ’ sampè' nyarèng èngghi panèka nalèkana solat jâmaah èmolaè Syèkh Kholil ngoladhi "berkat" (kakanan  sè è bhâkta palèman lastarèna konjhângan) neng attassa sèrana kèyaè. Mèreng jâwâbhân kasebbut kèyaè lajhu sadar bân toḍus atas solat sè èseppowè sareng kèyaè. Karana kèyaè ènga' bâkto solat è molaè kèyaè arassa ru-kaburu kaangghuy ngarabuwi konjhângan sè nyebbâbbâghi solat-ta ta’ khoso’.

Ètangkep pas èpakalowar bi' Bâlândhâ

[beccè' | beccè' sombher]

Syèkh Kholil toman ètahan bi' panjhâjhâ Bâlândhâ karana èyangghep alindunghi sakanca'an orèng sè maso' ka parlawanan ḍâ' ka kolonial neng ponḍhuk pasantrènna. Nalèkana Blândhâ tao, Syèkh Kholil ètangkep kalabân arbbhân sadhâjhâ pajuwang bisa nyerra'aghi bhâdhânna. Tapè kalabân ètangkepphâ Syèkh Kholil, mala aghâbhây Bâlândhâ palengngen tor kawalahan; karana  bâḍâ hal-hal sè ta' bisa èkangartè, kadhi ta' bisa èkonci labângnga tadhân, saèngghâ kodhu ajhâgâ ros-terrosan sopajâ tahanan sè laèn ta' buru. È sabbhân arèna, èbuwân orèng ḍâteng èntar nyongngo' bân aparèng ḍhâ'ârân ḍâ' Syèkh Kholil, sampè’ bennya’ sè mènta ètahan asareng Syèkh Kholil. Kadhâddhiyân ènga' panèka adhâddhiyaghi orèng Bâlândhâ bân sakotona lèbâr ḍâdâ kaangghuy alebbhârraghi Syèkh Kholil.

Sombher

[beccè' | beccè' sombher]
  1. ↑ 1,0 1,1 mongghu manuskrip biografi Syekhona Kholil sè èserrad sareng Syekh Muhammad Yasin Al-Fadani (Syekh Yasin Padang): ولد ليلة الخميس 9 صفر سنة 1252 (غرنب) بمدينة بنكلان عاصمة جزيرة مادور
  2. ↑ 2,0 2,1 Instagram @ismaelalkholilie, katoronan Syaikhona Kholil.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Putra, Sudiarto. "Syaikhona Kholil, Pendidikan dan Cerita Tentang Karamahnya" Diarsipkan 2023-07-25 di Wayback Machine.. detiknews. Aksès 2023-07-25.
  4. ↑ "Syaikhona Kholil (1): Pendidikan itu Bermula". Alif.ID. 2021-09-28. Aksès 2023-07-25.
  5. ↑ "Al-Matnus Syarif, Kitab Fiqih Dasar Karya Syaikhona Kholil Bangkalan". NU Online. Aksès 2023-07-26.
  6. ↑ 6,0 6,1 "Kisah Mbah Ma'shum Lasem, Santri Pengembara yang Tahu Waktu Kematiannya". SINDOnews Daerah. Aksès 2023-07-28.
  7. ↑ 7,0 7,1 "Inilah Kisah Karomah KH. Hasyim Asy'ari Tebuireng Beserta Amalannya". laduni.id. 2019-02-10. Diakses tanggal 2023-07-28.
  8. ↑ ponpesma.unisla.ac.id (2019-11-04). "KH. Hasyim Asy'ari (1875-1947 M)" Diarsipkan 2023-07-28 di Wayback Machine.. Aksès 2023-07-28.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 "Kisah Syaikhona Kholil Bangkalan Meneriaki Kiai Wahab Chasbullah "Macan"". syaichona.net 2020-01-18. Aksès 2023-07-25.
  10. ↑ rosedays.elumar (2021-08-07). "Karomah Mbah Kholil (5): Berkah Uang Logam". Dunia Santri. Aksès 2023-08-06.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 "KH. BAHAR BIN NOERHASAN KIAI ALIT BERILMU LADUNNI (Bagian I)". sidogiri.net. 2021-11-29. Aksès 2023-08-07.

Èpondhut ḍâri "https://mad.wikipedia.org/w/index.php?title=Kholil_al-Bangkalani&oldid=42030"