Rajuna Said
Hj. Rangkayo Rasuna Said ( 14 September 1910 - 2 November 1965 ) iyâ arèya pajuâng kamardhikaan bân politikus Inḍonèsia sè è bârri' ghâllâr pahlawan nasional Inḍonèsia. Akadhi Kartini, arowa kèya ajuâng aghi bâḍâna papaḍâ'ân hak antara lakè' bân binè'. Arowa èmakam gaji è TMP Kalibata, Jakarta.[1]
Kaoḍiân lughâllu[beccè' | beccè' sombher]
Rasuna Said èlahèr aghi 14 September 1910 è Dhisa Panyinggahan, Maninjau, Kabupaten Agam, Sumatera Barat. Arowa katoronan bangsawan Minang. Bâpa'na anama Muhammad Said, sala sèttong orèng sadhâgâr Minangkabau, aktivis pablessatan, bân ghuruh sè dhâddhih tokoh Taman Siswa.[2]
Bhâlâna Rasuna Said iyâ arèya bhâlâ sè aghâma Islam sè atoro'. Arowa èrèksa è romana anomma polana kalakona bâpa'na sè madhaddhih bâpa'na taḍâ' è romana. Tak paḍâ tarètan-tarètanna, arowa asakola è sakola'an aghâma, bânnè sekuler, bân samarèna ngallè ḍâ' Padang Panjang, èdimma arowa asakolah è Diniyah School, sè apolong pangajârân aghâma bân pangajârân khusus. Neng taon 1923, arowa dhâddhih kabulâna ghuruh è Sakolah Diniyah Putri sè kik phuruh èbangun, tapè abâlih ka kampong halamanna tello' taon samarèna asakolah arowa ancor polana lèndhu. Arowa abâlih ajhâr ḍuwâ' taon è sakolah sè tamaso' kalabân aktivisme politik bân aghâma, bân èntar apiḍato sè èberri' direktur sakolah tentang nasionalisme bân kamardhikaan Inḍonèsia.[3]
Samarèna atammat aghi jenjang pangajârân Sakolah Dhâsar ( SD ), Rasuna dhibâsa èkèrèm aghi bâpa'na kaangghuy alanjut aghi pangajârân è Pondhuk Ar-Rasyidiyah. Bâjâ arowa, arowa sala sèttong santrè binè'. Arowa èkenal kalabân orèng sè pènter, mengka, bân bângalan. Rasuna Said alanjut aghi pangajârân è Diniyah Putri Padang Panjang, bân atâmmu kalabân Rahmah El Yunusiyyah, sala sèttong orèng tokoh pergerakan Thawalib. Gerakan Thawab iyâ arèya gerakan sè èghâbây kaum reformis Islam è Sumatera Barat. Bânya' pamimpin gerakan arèya èpangaru kalabân pamikèran nasionalis-Islam Turki, Mustafa Kemal Ataturk.[4]
Rasuna Said sangât ngamat aghi kamajuân bân pangajârân kaum binè', arowa toman ngajâr è Diniyah Putri dhâddhih ghuruh. Namung, è taon 1930, Rasuna Said ambu ngajâr polana anḍi' pangabâsân kamajuân kaum binè' tak kun ollè kalabân abangun sakolah, namung kodhuh èbhârengih politik. Rasuna Said terro maso' pangajârân politik ḍâlâm kurikulum sakolah Diniyah School Putri, namung ètolak. Rasuna Said samarèna aḍâlâmè agama è Haji Rasul otabâ Dr H Abdul Karim Amrullah sè ngajâr pentingga pembaharuan pamikèran Islam bân kabebasan mikèr sè samarèna bânya' apangarua aghi pamikèran Rasuna Said.[5]
Kontroversi poligami toman rammè bân dhâddhih polemik è ranah Minang taon 1930-an. Arèya polana è naè'en angka kabin apèsa. Rasuna Said ngangghâp kalakoan arèya bâgiân ḍâri palècèhan ḍâ' kaum binè'.[6]
Perjuangan Politik[beccè' | beccè' sombher]
Lughâlluna perjuangan politik Rasuna èmolaè kalabân alako è Sarekat Rakyat (SR) dhâddhih Sekretaris cabang. Rasuna Said samarèna arèya kèya apolong kalabân Soematra Thawalib bân abangun Persatuan Muslimin Inḍonèsia (PERMI) è Bukittinggi è taon 1930. Rasuna Said kèya nurok ngajhâr è sakolah-sakolah sè èbangun PERMI bân samarèna bangun Sakolah Thawalib è Padang, bân ngatuaè Kursus Putri bân Normal Kursus è Bukittinggi. Rasuna Said sangât pènter acarama abanta Pamarènta Belanḍâ. Rasuna Said kèya ècatât dhâddhih orèng binè' lughâllu sè ècapo' hukum Speak Delict, iyâ arèya hukum kolonial Belânḍâ sè ngabâlâ sapa bâih ollè èhokom polana abânta abanta Belânḍâ.[7]
È taon 1926, Rasuna Said aktif ḍâlâm organisasi Sarèkat Rakyat sè arafiliasi kalabân komunis, sè èbubar aghi samarèna pemberontakan komunis sè rosa' è Sumatera Bârâ' è taon 1927. Taon samarèna, arowa dhâddhih anggota Partai Sarèkat Islam, naèk ḍâ' kânângan kapimpinan cabang Maninjau. Samarèna èbangun è taon 1930, arowa apolong kalabân Persatuan Muslim Inḍonèsia (Perlu), sala sèttong organisasi abasis Islam bân nasionalisme. Taon samarèna, Rasuna sè abâlih ngajâr è Paḍang Panjang, atina aghi kalakoan samarèna aselisih kalabân katuana polana Rasuna marè ngajâr murèḍ-murèḍ tentang parlona tindakan politik kaangghuy laksana aghi kamârḍikaan Inḍonèsia, bân ngallè ḍâ' Padang, èḍimma katuana Permi bermaskas. èḍissah, arowa abangun sakola kalabân anak binè'.[8]
È tangghâl 23 Oktober 1932, ḍâlâm rapat umum bâgiân binè' Permi è Paḍang Panjang, Rasuna maḍâpa' carama publik ajuḍul "Langka-langka menuju Kamârḍikaan Rakyat Inḍonèsia" èḍimma arowa nguto' kaancoran mata pancarian rakyat bân karosakan sè èlakonè ḍâ' rakyat Inḍonèsia ḍâri kolonialisme. Bârâmpa minggu samarèna, èḍâlâm carama laèn è Payakumbuh èaḍâ'ân sèbu orèng, arowa ngabâlâ kabijakan Permi iyâ arèya alako aghi imperialisme dhâddhih muso. Namung ollè paènga' ḍâri pejabat, arowa nârosaki kalabân sakalè aghi' ngabâlâ Al-Qur'an nyâbhut imperialisme kalabân muso Islam. Arowa aproklamiraghi, "Abâ' dhibi' koḍuh ngaollè kamârḍikaan Inḍonèsia, kamârḍikaan koḍuh ḍâtâng". Tak abit samarèna ajiyâ arowa ètangkâp bân èḍakwa kalabân "manyâbar kabâjiân", dhâddhih orèng binè' Inḍonèsia lughâllu sè ècapo' kalabân Speekdelict - Palanggârân apânta. Arowa samarèna ècapo' hokoman 15 bulân penjara, sè madhâddhih èkenal kalabân nasional polana jejak bân hokomana èlapor aghi kalabân luas. Arowa aguna gaji persiḍangana kaangghuy asuara aghi kamârḍikaan, bân ngajâ' ḍukungan luas. Arowa èokom è Semarang, Jâbâ Tenga. Lâbbi ḍâri sèbuh orèng ḍâtang kaangghuy nèngghuh pamangkata kapal sè ngibâ ḍâ' Jâbâ.[9]
Rasuna Said toman ètangkep abhâreng kanca saparjuangana Rasimah Ismail, bân èokom è taon 1932 è Semarang. Samarèna kaloar ḍâri okoman, Rasuna Said narossaghi penḍiḍikana è Islamic College katuana KH Mochtar Jahja bân Dr Kusuma Atmaja.[10]
Sombher[beccè' | beccè' sombher]
- ↑ "Biografi Rasuna Said, Pahlawan Kemerdekaan Pejuang Hak Perempuan Indonesia".[1] Kompas. 2022-09-14. aksès 2024-02-26.
- ↑ Anindita, Mutiarasari. "Profil Rasuna Said, Pahlawan yang Muncul di Google Doodle 14 September".[2] detikNews. 2022-09-14. aksès 2024-02-26.
- ↑ Kuswandi. "Muncul di Google Doodle, Siapa HR Rasuna Said?".[3] JawaPos. 2022-09-14. aksès 2024-02-26.
- ↑ "Rasuna Said: Masa Muda, Perjuangan, dan Akhir Hidup".[4] Kompas. 2021-06-05. aksès 2024-02-26.
- ↑ Devira, Prastiwi. "Mengenal Rasuna Said, Perempuan Pahlawan Nasional Indonesia yang Jadi Google Doodle Hari Ini".[5] Liputan6. 2022-09-14. aksès 2024-02-26.
- ↑ Asnida, Riani. "Sepak Terjang HR Rasuna Said yang Bukan Sekadar Nama Jalan Protokol di Jakarta".[6] Liputan6. 2022-09-14. aksès. 2024-02-26.
- ↑ "Hari Pahlawan, Mengenal Rasuna Said "Sang Singa Betina" dan Martha Christina Tiahahu Berperang di Usia 17 Tahun".[7] Kompas. 2019-12-10. aksès. 2024-02-26.
- ↑ Fahri, Zulfikar. "Sejarah PKI: Tujuan, Tokoh, Pemberontakan Madiun, dan Gerakan 30 September".[8] detik. 2021-09-29. aksès. 2024-02-26.
- ↑ "Rasuna Said, Singa Betina Juru Propaganda Perlawanan".[9] CNN Indonesia. 2021-08-17. aksès. 2024-02-26.
- ↑ "Sosok Rasuna Said, Pahlawan Asal Sumbar yang Muncul di Google Doodle".[10] detik. 2022-09-14. aksès. 2024-02-26.