Nyaè Ahmad Dahlan
| Carèta oḍi' | |
|---|---|
| Èlahèraghi | 3 Jânuwari 1872  Yogyakarta (id)  |
| Sèdhâ | 31 Mèi 1946 (74 taon) |
| Data pribadi (id) | |
| Aghâma | Islam |
| Kegiatan (id) | |
| Periode aktif (id) | 1914 – |
| Keluarga (id) | |
| Pasangan nikah (id) | Ahmad Dahlan (id) |
Penghargaan (id) | |
Nyaè Ahmad Dahlan otabâ Siti Walidah (3 Januwâri 1872-31 Mèi 1946) iyâ arèyâ tokoh emansipasi binè’, raji ḍâri sè ngoddhâk organisasi Muhammadiyâh, Ahmad Dahlan sè tamasok Pahlawan Nasional Inḍonèsia kèya.[1]
Biografi
[beccè' | beccè' sombher]Lagghi' ngoḍâ
[beccè' | beccè' sombher]Nyaè Ahmad Dahlan lahèr kalabân nyama Siti Walidah è Kauman, Jugjakarta taon 1872. Nyaè Ahmad Dahlan pottrèna Kèyaè Haji Mohammad Fadli, olama’ bân bhângsa panjhi ḍâri Kasoltanan Jukjagarta, sè dhâddhi kennengan koh-tokoh aghâma ḍâri Kraton.[2] Nyaè Ahmad Dahlan asakola è romana, sè èyajhâri èlmo Islam, tamaso’ bhâsa Arab bân Al-Qur’an. Dhibi'na maca Al-Qur’an kalabân naskah Jhâwi.[3]
Nyaè Ahmad Dahlan akabin sarèng sapopona, Ahmad Dahlan. Bâjâ Ahmad Dâhlan prappa’ mo’-emo’na ngembhâaghi Muhammadiyâh è bâkto jârowa, Nyaè ngèrèng rakana ḍâlem parjhâlânan.[3] Namong, serrèna sabâgiyân ḍâri pandangan Ahmad Dahlan tentang Islam èangghep radikal, pasangan jârèya kadhâng narèma ancèman. Akanta, sabelluna parjhâlânan ka Kebhupatèn Banyuwangi, Jhâbâ Tèmor kabbhi narèma anceman èpatè'èn ḍâri kaom konservatif è ka’dissa.[3]
Sopo Tresno bân Aisyiyâh
[beccè' | beccè' sombher]È taon 1914 dhibi'na maaddhek Sopo Tresno. Nyaè Ahmad Dahlan bân rakana ghântèyan ngatowaè kalompo’ kasebbhut ḍâlem Al-Qur'an bân akandhâ maknana. Dhibi´na molaè fokus ka ayât-ayât Al-Qurán sè abahas isu-isu orèng binè’. Kalabân ngajhâri maca bân nolès è Sopo Tresno. Kaḍuwâna malambat kristenisasi è Jhâbâ kalabân sakola sè èsponsorè sareng pamarènta Hindia Bâlândhâ.[4]
Kalabân rakana bân brâmpan pamempèn Muhammadiyah laènna, Nyaè Ahmad Dahlan abahas parèsmian Sopo Tresno mènangka kalompo’ binè’. Sampè' nolak proposal dâ’-adâân, Fatimah, kabbih sapakat ngobâ nyama dhâddhi Aisyyah, asal dâri asmana rajina Nabi Muhammad, yakni Aisyah.[4] Kalompo’ anyar rèya, èresmèyaghi neng tangghâl 22 April 1917, kalabân Nyaè Dahlan mènangka kapala. Pas ollè lèma’ taon organisasi rèya dhâddhi bâgiân ḍâri Muhammadyâh.
Lèbât Aisyyah, Nyaè Ahmad Dâhlan aghâbây sakola pottre bân asrama, sarta kaaksaraan bân program pendidikan Islam bhâḍhi orèng binè’. Dhibi´na jhughân ahotbâ ngarendheng kabin paksah.[5] Jhughân ngèntarè ca’-ranca’ è Jhâbâ. Bhidhâ kalabân tradisi masyarakat Jhâbâ sè patraki, Nyaè Ahmad Dahlan apendapat jhâ' orèng binè’ èmaksodaghi kangghuy dhâddhi mitra lakèna.[5] Sakola Aisyiyah epangaroè sareng ideologi pendidikan Ahmad Dahlan yakni Catur Posat: Pendidikan è roma, pendidikan è sakola, pendidikan è masyarakat, bân pendidikan è tempat-tempat ibâḍâ.[6]
Kapamèmpinan bân kaodi'en samarèna
[beccè' | beccè' sombher]Samarèna Ahmad Dahlan sèdhâh neng taon 1923, Nyaè Ahmad Dahlan terros aktif è Muhammadiyah bân Aisyiyah.[7] Neng taon 1926, dhibi’na mimpin Kongres Muhammadiyah ka-15 è kotta Sorbhâjâ. Dhibi’na iyâ arèya orèng binè’ ḍâ- aḍa’ sè mimpin konferensi.[1] Mènangka hasèl ḍâri liputan media massa è koran-koran akanta Pewarta Soerabaia bân Sin Tit Po, bânnya’ orèng binè’ sè maso’ ka ḍâlâm Aisyiyah, bân cangka-cangka laènna èbukka’ è polo-polo laènna è Nusantara.[1]
Nyaè Ahmad Dahlan terros mèmpin Aisyiyah sampè’ taon 1934.[8] È bâkto pendudukan Jeppang è Inḍonèsia, Aisyiyah èlarang sarèng milite Jeppang è Jhâbâ bân Polo Madhurâ neng 10 Sèptèmber 1943, dhibi’na pas alako è sakola-sakola bân ajuang kaangghuy ajâgâ morèd ḍâri paksaan kaangghuy nyèmbâ mataarè bân anyanyi laghu-laghu Jeppang.[9] È masa Revolusi Nasional Inḍonèsia, dhibi’na amassa’ sop ḍâri romana kaangghuy para tentara[8][10] bân apromosiaghi dinas militèr è antara mantan morèd-morèddâ.[11] Dhibi’na kèya nuro' ḍâlem diskusi pèrang kalabân Jèndral Soedirman bân Prèsiden Inḍonèsia, Soekarna.[10]
Nyaè Ahmad Dahlan sèdhâh jhâm 01.00 siyang neng tangghâl 31 Mei 1946 bân è kobhuraghi è budina Masjid Gedhe Kauman, Jukjagarta.[1] [12]Sèketaris naghârâ, Abdoel Gaffar Pringgodigdo bân Mèntri aghâma, Mohammad Rasjidi abâkkèlè pamarènta neng bâkto èkobhuraghi.[1][12]
Sangkolan
[beccè' | beccè' sombher]Neng 10 Nopèmber 1971, Nyaè Ahmad Dahlan èpadhâddhi sala settong pahlawan nasional Inḍonèsia sareng Prèsiden Inḍonèsia kaduwâ’, Soeharto. Arèya pada kalabân kapotosana Prèsiden Nomer 42/TK Taon 1971.[13] Ahmad Dahlan èpadhâddhi sala settong pahlawan nasional Inḍonèsia sapolo taon sabelluna.[14] Pangarghâân kasebbhut ètarèma sareng kompoya, M Wardan. Dhibi’na ella èbhândhinganghi kalabân pembela hak orèng binè’, Kartini bân gerilyawan, Cut Nyak Dhien bân Cut Nyak Meutia.[15]
Dâlem flim Sang Pencerah sè èsiyaraghi neng taon 2010 bân èsutradaraè sareng Hanung Bramantyo, Zaskia Adya Mecca sè dhâddhi Nyaè Ahmad Dahlan bân Lukman sardi sè dhâdhi Ahmad Dahlan.[16]
Bân neng taon 2017, carèta kaodi’na Nyaè Ahmad Dahlan epadhaddhi flim Nyai Ahmad Dahlan. Dâlem flim sè èsutradaraè sareng Olla Atta Adonara, Tika Bravani sè dhâddhi Nyaè Ahmad Dahlan bân David Chalik sè dhâddi Ahmad Dahlan.[17]
Kaodi'en dhibi'na
[beccè' | beccè' sombher]Nyaè Ahmad Dahlan andi’ ennem ana’ sareng Ahmad Dahlan.[18]
Dâlem bhudhâjâ terkennal
[beccè' | beccè' sombher]- Dalam film Sang Pencerah (2010), Siti Walidah diperankan oleh Zaskia Adya Mecca.[16]
- Dalam film Nyai Ahmad Dahlan (2017), Siti Walidah diperankan oleh Tika Bravani.[17]
Sombher
[beccè' | beccè' sombher]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 William Ciputra. Kompas.com. "Biografi Nyai Ahmad Dahlan, Pahlawan Nasional Perempuan Asal Yogyakarta Perintis Aisyiyah". aksès 2023-03-16.
- ↑ Wahyudi 2002, hlm. 42.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Sudarmanto 1996, hlm. 189
- ↑ 4,0 4,1 Wahyudi 2002, hlm. 50.
- ↑ 5,0 5,1 Wahyudi 2002, hlm. 47.
- ↑ Wahyudi 2002, hlm. 53.
- ↑ Komandoko 2006, hlm. 244.
- ↑ 8,0 8,1 Sudarmanto 1996, hlm. 191.
- ↑ Wahyudi 2002, hlm. 59.
- ↑ 10,0 10,1 Ajisaka & Damayanti 2010, hlm. 134.
- ↑ Wahyudi 2002, hlm. 60.
- ↑ 12,0 12,1 Wahyudi 2002, hlm. 46.
- ↑ Wahyudi 2002, hlm. 61.
- ↑ Komandoko 2006, hlm. 37.
- ↑ Wahyudi 2002, hlm. 39.
- ↑ 16,0 16,1 Prawira Riandi, Ady. Kompas.com. "Flim-Flim Karya Hanung Bramantyo". aksès 2023-08-24.
- ↑ 17,0 17,1 Tim detikJateng. detikJateng. "2 Film Couple Sejarah Muhammadiyah, Nyai Ahmad Dahlan-Sang Pencerah". aksès 2023-08-24.
- ↑ Republika. "Nyai Ahmad Dahlan, Sang Pendiri 'Aisyiyah". aksès 2023-08-24.