Anèmia ḍefisiènsi bessè
Anèmia ḍefisiènsi bessè iyâ arèya anèmia sè dhâddhi bilâ bhâdhân kakorangan zat bessè. Dhâsara, anèmia aropa'aghi panoronan jumla sèl ḍârâ mèra otabâ hèmoglobin ḍâlem aloran ḍârâ. Zat bessè rèya ḍâgghi' bhâkal è ghunaaghi kaangghuy ma bentu' hèmoglobin sè bhâkal ngèbâ oksigèn ka sakabbhina bhâdhân lèbât aloran ḍârâ è pembulu ḍârâ. Bilâ bhâdhân kakorangan zat bessè hèmoglobin sè bhâkal ngèbâ oksigèn ka sakabbhina bhâdhân jumlana toron sampè' asebbâbaghi kalakoan bhâdhân ta' èfèktif. Anèmia ḍefisiènsi bessè rèya bisa nyebbâbaghi ghângghuwân fungsi kognitif, torona imunitas bhâdhân, kalambatan ka bhâdhân kembhâng, bâḍâna panoronan ka kalakowan sè è lakoni sabbhân arè, bân paobâ'ânna tèngka lako ka orèng sè è capo' panyakèt rèya.[1]
Panyebbâb[beccè' | beccè' sombher]
Ḍiagnosis anèmia ḍefisiènsi bessè è dhâsaraghi ka pamarèksa ḍârâ sè bâḍâ pamarèksa bitong ḍârâ otabâ sè è sebbhut kalabân complete blood count (CBC), kadhâr hèmoglobin, zat bessè ḍâlem ḍârâ, bân kadhâr fèritin. Panbârâmpan panyâbâb anèmia ḍefisiènsi bessè iyâ arèya:
- Asopan kakan sè ta' nyokopè
- Bâḍâna ḍârâ è saloran pencernaan
- Bâḍâna ghângghuwân panyerapan zat bessè
- Mènstruasi
- Nganḍung
- Ḍonor ḍârâ
- Infèksi cacèng otabâ parasit[2]
Tandhâ bân Gejala[beccè' | beccè' sombher]
Tandhâ bân gejala ka anèmia ḍefisiènsi bessè ta' cè' khusussâ. Tandhâ bân gejala ka anèmia rèya a cem-macem a ghântong tèngkat kasara'an bân kalekkasân nambhâna anèmia, omor, bân kondisi kasèhadhânna. Bâḍâ kèya sè è capo' anèmia ḍefisiènsi bessè rèya ta' anḍi' gejala.[3]
Pan-bârâmpan tandhâ bân gejala sè umum dhâḍdhi iyâ arèya:
- Lesso
- Bârna kolè' lebbi pocet ḍâri biasana
- Obu' bân kolè' sajân kerrèng bân kasar
- Koko lekkas locot
- Bâḍâna palpitasi ka jhântong
- Bâḍâna kalaènan pika (lèbur ngaèl otabâ ngakan bhârâng sè ta' biasa)
- jhilâ bân colo' sè sakè'
- Tanang bân soko dhâddhi cellep
- Lako è capo' infèksi
- Anḍi' nafso ngakan sè jhubâ'.[4]
Pangobadhân[beccè' | beccè' sombher]
Bilâ marè aprèksa bân kabhuktè ngalamin anèmia ḍefisiènsi bessè, maka pangobadhân bisa dhuli è jhâlâni. Pangobadhân anèmia è jhâlâni sesuai panyâbâb anèmia bân tèngkat sarana panyakèt. Pan-bârâmpan pangobadhân sè ollè è jhâlâni iyâ arèya:
- Obhât tablèt oral zat bessè
- Berri' zat bessè sacara intramuskular otabâ intravèna
- Transfusi ḍârâ
- Paghuna'an obhât-obhâtân agèn parangsang erythropoiesis (ESA).[5]
Sombher[beccè' | beccè' sombher]
- ↑ "Anemia Defisiensi Besi"[1]. Alodokter. 2023-04-28. Aksès 2024-03-03.
- ↑ "7 Dampak Anemia pada Remaja"[2]. Ayosehat. 2022-09-11. Aksès 2024-03-03.
- ↑ "Anemia Defisiensi Besi"[3]. Alodokter. 2023-04-28. Aksès 2024-03-03.
- ↑ "5 Gejala Psoriasis Kuku dan Langkah Pengobatannya"[4]. Alodokter. 2022-07-18. Aksès 2024-03-03.
- ↑ "Anemia"[5]. Alodokter. 2024-02-23. Aksès 2024-03-03.