Pangangghuy:KPP. Agus

CAKRANIÈNGRAT

Onènga panjenengan sadhâjâ jhâ’ dhimèn ghi’ bâkto è Madhurâ ajumenneng rato-rato otaba jaman rato, rato-rato èpon ka’dinto ajhâjhulu’ Cakranièngrat. Ngaonènga panjenengan jhâ’ saèstoèpon Cakranièngrat ka’dinto namong bâdâ Empa’ biggi’. Salastare èpon benne Cakranièngrat pole namong Cakraadinièngrat. Pasèra’an bisaos Cakranièngrat ka’dinto :

1. Ghustè Pangèran Cakranièngrat I Ghustè Pangèran Cakranièngrat I ka’dinto asma kènè’ èpon R. Prasèna, salastarè èpon ajumenneng dâddhi rato taon 1624 kantos 1648 ajhâjhulu’ Gustè Pangèran Cakranièngrat I tor ajumenneng è Karaton Pamadeggân è Sampang Samangkèn, Gustè Cakranièngrat I è Sarèaghi è Astana Imogiri tor kaalok kalabân sesebbudhân Sidhingmagiri, maksod èpon adhingghâl omor è Imogiri.

2. Ghustè Panembhâ’ân Cakranièngrat II Ghustè Panembhâ’ân Cakranièngrat II ka’dinto asma kènè’ èpon R. Undakan, salastarè èpon ajumenneng dâddhi rato taon 1648 kantos 1707 ajhâjhulu’ Gustè Panembhâ’ân Cakranièngrat II tor ajumenneng è Karaton Tonjung – Burnèh samangkèn. Gustè Panembhâ’ân Cakranièngrat II ka’dinto adhingghâl omor è Kamal tor è sarèaghi è astana Aèrmata salastarè èpon ka’dinto kaalok kalabân julughân Sidhingkamal. È bâkto è tandhu dâri Kamal dâ’ Rèsbhâjâ, kasebbut è bâkto sorè tor arè ka’dinto ampon mabâ, namong kalabân èdhi dâri sè Kobâsa, arè ka’dinto pagghun mâbâ è kennengan ka’dinto, bhâkto ka’dinto kabâdâ’ân pagghun sènat, salastarè èpon masarènaghi Gustè Panembhâ’ân Cakranièngrat sè nomer II ka’dinto, ghi pangghi arè ombâr dâri tèmor tor ampon aobâ ghulagghu. Dhâddhi è bâkto ka’dinto è lampa’aghi kalabân tadâ’ malèm tor langsung ghu lagghu. Ka’dinto sala sittong èpon kajhunèlan èpon Cakranièngrat sè ampon kasohor panèka. Gustè Panembhâ’ân Cakranièngrat II kasebbhut jughân Sidhingkamal otabâ artè èpon Sèdho Ing Kamal (Adhingghâl omor è Kamal).

3. Ghustè Pangèran Cakranièngrat III Ghustè Pangèran Cakranièngrat III tedda’ potra èpon Gustè Panembhâ’ân Cakranièngrat II tor nerrossaghi dâddhi rato è Madhurâ ajumenneng è karaton Tonjung dâri taon 1707 kantos 1718. Gustè Pangèran Cakranièngrat sè kapèng III ka’dinto tadâ’ pasarèan èpon, polana adhingghâl omor è attas kapal oesgeest è tengnga tasè’ Madhurâ, ongghâ dari pelabbhuwan Jung pèrèng. Ghulu èpon è tebbâs è papegghâ’ tor è bhâkta Blandâ dâ’ Jâbâ, bhâdân èpon è bhuwâng dâ’ tasè’. Potra-potrè èpon sadhâjâ kajughânan para pangèrèng èpon tèbâs sareng Blândâ sè jahat. Samangkèn pelabbhuwân ka’dissa ampon aobâ dhâddhi ghâlângan Kapal sè kasebbhut kalabân PT. ASSI. Gustè Pangèran Cakranièngrat III akhèr èpon kaparèng sasebbhudân Sidhingkapal (Adhingghâl omor è Kapal).

4. Ghustè Panembhâ’ân Cakranièngrat IV Onengnga panjennengan sadhâjâ ngangodâdhân Madhurâ jhâ’ saesto èpon Madhurâ ka’dinto è bâkto rato èpon Ghustè Panembhâ’ân Cakranièngrat IV, engghi ka’dinto e taon 1718 kantos taon 1745. Rato ka’dinto kembhângnga naghârâ, ongghu-ongghu abhâktè dâ’ naghârâna, paleng gâgâ’ tor bângal, paleng samporna selerana è dynasti Cakranièngrat, kole’na koneng cempaka, ongghu-ongghu dâddi kaca kembhângnga Madhurâ e bâkto ka’dinto. Asma kene’ èpon Ghustè Panembhâ’ân Cakranièngrat IV ka’dinto R. Djoerit, Ghustè rato ka’dinto ongnghu-ongghu alelabân dâ’ Blândâ polana ngoladhi jhâ’ Blândâ ka’dinto dâddi sabâb èpon rakyat Madhurâ nyangsara tor kaodi’ân èpon sossa tor nyossae dâ’ bhâlâ krâbhâ karatowan. Rato ka’dinto ajumenneng e karaton Sambhilângan, karaton ka’dinto bâdâ e bârâ’ lao’na Bhângkalan, Karatonna Ghustè panembhâ’ân Cakranièngrat sè kapèng IV ka’dinto manabi ngoladhi bherta è google ka’dissa ampon aobâ dhâddhi pondhuk, namong èsto èpon sè lerres tor loros kalabân lelampa’an ka’dinto bhunten lo’ abâobâ dhâddhi pondhuk namong karatonna ka’dissa ampon èyobbhâr sareng Belândâ, akarè Patirtan è taman sare èpon sè ghi’ bâdâ. Mèla èpon pangastètè mellè lo’ kalèro. Patirtan ka’dinto kennengnga potra-potrè èpon Ghustè rato manabi asèram dhimèn, ka’dinto dhâdhinggâlân kona dari Ghustè panembhâ’ân Cakranièngrat sè kapèng IV. Patirtan ka’dinto para’ masok dhâddhi “Calon Benda Cagar Budaya" kalabân Nomer Reg. 570/BKL/1993 tor lastarè è verifikasi kalabân nomer SKCB no. HK 701/1074/CB7/BPCB/VII/2013 kalabân kategori struktur. Namong è taon 2020 struktur ka’dinto ampon è rosak tor Ampon lè èobâ sareng bhindârâ è ka’dissa kalabân lo’ abis cabis dâ’ bhâlâ krabâ sana’ brâjâ èpon sè bâdâ. jughân lo’ abhâk rembhâk dâ’ trowulan otabâ dinas è Madhurâ. Melaèpon dâ’ sadhâjâna na’poto parlona ngaghâli adhât tor tatakrama Madhurâ. E tangghâl 11 bulân November taon 1743, bâdâ e pasal 6 tor 7 Coorpus Diplomaticum neerlando indicum volume lèma’ halaman 363 tor 364, Mataram nglabheddi parjanjian sareng Blândâ kalabân karebbhâ dhibi’, Mataram nyerr’aaghi Madhurâ dâ’ bâbâna Blândâ, mereng ka’dinto Ghustè rato Cakranièngrat IV a bhudhi tor a lelabân dâ’ bâdâna ka’dinto. Madhurâ lo’ poron e kobasane sareng Blândâ, Madhurâ langkong sae a perrang bâdhi kaodi’an èpon tanembhâng e kobâsane Blândâ, kantos dâddiyâ perang rajâ Madhurâ alelabân Blândâ e molae bulân Februari taon 1745 kantos bulân November 1745. Kalang patena pasukan Madhurâ e man ka’dimman kennengan, molae dari senopati paleng bâbâ kantos panglima perang èpon Madhurâ e pate’e sareng Blândâ, tana Madhurâ mera kalabân dârâ, langnge’ Madhurâ alung ghulung kalabân tetanges èpon bine’an se e dhingghâl aghi raka-raka èpon, Madhurâ ongghu-ongghu kalabân sadâjâna kabâdâ’ân ampon pastena kala sareng Blândâ se jahat ka’dinto. Ghustè Panembha’an Cakranièngrat IV laju e tangkep tor e bhâkta dâ’ pengasingan e kaap de go de hoop – captown island - Afrika Selatan, polo ka’dinto kaalok kalâbân polo kamatian, tor Ghustè rato adedhingghâl omor e ka’dissa pas laju e penda sareng potra èpon e bhâkto ka’dinto jughân dâ’ astana aermata tor e sareaghi e bâkto are kemmes malem jum’at, tanggâl 13 Robi’ul awwâl. Madhurâ ampon ongghu-ongghu kala alelabân Blândâ, tor Blândâ maksa Madhurâ bâdhi nglabheddi parjânjiân se kaalok kalabân Parjânjiân Sambilângan, tor e labheddi sareng Ghustè Panembhâ’ân Cakraadiniengrat V, Madhurâ e perres sareng Blândâ bhâdhi apepareng mennya’, ngan-jânganan, cang-kacangan, tor pelabbhuwân-pelabbhuwân se ekobâsane sareng Blândâ akadhi resbâjâ tor Kamal kodhu e belli sareng Madhurâ kalabân arghâ se tengghi. Sakeng dari tako’na Blândâ dâ’ Cakraniengrat, sajjegghâ ka’dinto kantos saterrossa Blândâ lo’ marengaghi asma Cakraningrat badhi eaghem sareng rato Madhurâ, saterros èpon rato Madhurâ laju ngaghem sasebbhudhân Cakraadiniengrat.