Kasoltanan Siak Sri Inderapura

Kasoltanan Siak Sri Indrapura iyâ arèya Karathon Malaju Islam sè perna èbangon è Kabupatèn Siak, Propènsi Riau, Inḍonesia. Kasoltanan rèya èghâbây è Buantan bi' Ratho kènè' potrana Soltan Mahmud Syah II Johor è taon 1723, saèllana sabellumma tamaso' ḍâlem parebbhu'ân tahta Johor. Kasoltanan Siak moncol abhâḍhi karahon sè kowat bân ḍhâḍḍhi kakowaḍhân sè èyabâs è pasèsèr tèmor Sumatra bân Semenanjung Malaysiaè tengnga paksaan imoerialisme Èropa. Jangkauan palèng jhâu pangarona karathon rèya ḍâpa' ka polo Rupat, tor ngandhellaghi jhâlân palajaran è Somatra Tèmor. Pasang sorot karathon rèya ta' lopot vâri parmosoan sè arebbhu' kakoasaan jhâlân pardhâghângan è Selat Malaka. Samarèna Proklamasi Kamardhikaan Inḍonesia, Soltan Siak sè dibudi, Soltan Syarif Kasim II anyataaghi karathonna sè masèttong kalabân Republik Inḍonesia.

Etimologi

Bânnya' sè bisa ajellasaghi asal moasal nyama Siak. Pertama, ḍâri oca' "siak" artèna rèng alèm. Amir Luthfi ngaètaghi nyama Siak kaangghuy nyama daerah kalabân oca' "siak" ḍâlem bhâsa Minangkabau sè andi' artè orèng sè taat aghâma otabâ sè ajhâr aghâma è langghâr, tor aberri' pendapat perkembangan Islam è Minangkabau sè anḍi' kaetan kalabân Siak. Oca' "siak" kadhâng èyangghuy dâlem bhâsa Melaju kalabân artè pangorossa masjid. Kapèng duwâ', dâri oca' "lasiak" dâri bhâsa Batak sè andi' artè peddhis, èkaetaghi kalabân kalakoanna orèng Batak è wilajâ Siak sè bânnya' ètanemmi sa'ang. Kapèng tello', ḍâri oca' "suak" iyâ arèya kampong-kampong sè bâḍâ è seḍḍhi'en songai Siak. Kapèng empa', ḍâri tombuwân rebbhâ siak-siak sè tombu è sakitar songai jâriyâ.

Nyama daèra Siak moncol lebbi towa ḍâri moncolla kasoltanan Siak dhibi'. Siak ècatet ḍâlem karjâ sastra abhâd ka-14, Nagarakertagama, abhâḍhi wilajâ nusantara èjangkau Majapahit abhâreng wilajâ laènna è Sumatera ènga' Minangkabau, Rokan, bân Kampar. Nyama kerathon Sri Inderapura moncol dibudi, saèllana è taon awâl abad ka-19 akadhi sè tacatet è parjhânjhiyân Soltan Sayyid Ibrahim kalabân Willian Farquhar ḍâri EIC.