Islam bân na'-kana'

Topik Islam bân na'-kana' tamaso' hak na'-kana' ḍâlem Islam, tangghung jâwâb na'-kana' ḍâ'ka orèng towana, bân hak orèng towa ḍâ'ka na'-ana'na, ka ana' lakèk bân bâbinè', biological bân ana' kalaan.

Na'-kana' ḍâlem Al-Qur'an

Ḑâlem Al-Qur'an, bâḍâ bânnya' Istilah na'-kana' sè èyangghuy (conto-conto istilah Arab sè takanḍung ḍâlem Al-Qur'an iyâ arèya "dhurriyya; ghulām; ibn; walad; walīd; mawlūd; ṣabī; tifl; saghir)  Tatapèna mètorot Avner Giladi, istilah panèka ta' jellas kaangghuy nunjuaghi jhâ' na'-kana' sè èmaksod iyâ arèya ta' mateng. Mènangka istilah ana'-ana' ḍâlem ayât-ayât Al-Qur'an, Giladi nyataaghi, jhâ' hal panèka takaèt kalabân "pamatèan na'-kana', pamoangan bhâjhi', panyosoan èbhu, bân jhugân ana' jhâtèm". Kanyataan-kanyataan panèka iyâ arèya sèttong kapântingan ètik-normatif kaangghuy para Ahli Fiqh pas sè mabhântuk asas parundângan Islam.

Nentang ana'-ana' mènangka arta bânḍâ

ḍâlem pra-Islam Arabia, na'-kana' èyanggep arta bânḍâ eppa'na. Al-Qur'an nolak konsèpsi panèka. A. Galadi negghuk jhâ' panolakân Al-Qur'an ka gâgâsân panèka iyâ arèya sèttong pangaro Yahudi-Kristen bân aropaaghi jâwâbân ka tantangan pangobâân struktur ḍâlem masyarakat.

Nentang pamatèan bhâjhi'

Arabia Islam

Masyarakat Arab kafir pra-Islam ampon mabudhâjâ matèè bhâjhi' mènangka sèttong bhântuk "awâlân rèmbi' salastarèna- prosès rèmbi'". Manorot kalaziman kabiasaan panèka, sè èkaonèngi iyâ arèya "cokop omom ning kalangan Arab pra-Islam kaangghuy èutus sèttong istilah khusus, wa'd". Matèè bhâjhi' ampon èbudâjhâaghi sabâb kamèskènan (ghâpanèka èbudhâjâaghi ka ana' lakèk bân binè'), otabâ mènangka korbân ka dèwa-dèwa, otabâ mènangka "pangacèwaan bân katakoan katoḍusân masyarakat sè èrassaaghi bi' sorang eppak ka karèmbien sorang ana' binè'".

Kaḍâtengan Islam

Al-Qur'an nolak budhâjâ matèè bhâjhi'. Tabârengan kalabân politeisme bân bunuh ḍibi', matèè bhâjhi' èyanggep sèttong ḍhusa sè sanget rajhâ. Matèè bhâjhi' jhugân iyâ arèya sacara implisit nuḍu ḍâlem carèta panyambâlliyen Fir'aun ḍâ'ka ana' lakèk Bani Israèl. Al-Qur'an jhugân ajellasaghi carèta, ta' èghunaaghi mènangka sèttong conto kaangghuy ètoro', ka pamatèan sorang ngangodhâḍân kafir kalabân khidr. Panèka èlakoni kaangghuy ngekkallaghi orèng towa beriman, lalakèk ghâpanèka ḍâri kata'ngèdingan bân rasa ta' sakalangkonga sè kakdimma lalakèk ghâpanèka ètakḍirraghi kaangghuy èghibâ ka ḍâlem oḍi'na abâ' dhibi'na.

Ngalak ana'

Pra-Islam

Ngalak ana' iyâ arèya sèttong amalan omom ḍâlem pra-Islam Arabia. Mètorot aḍât panèka, ana' kalaan lakèk bhâkal ngalak nama eppak angkatḍâ, bân bhâkal èserrap ka ḍâlem kalowargâ ghâpanèka ḍâlem sèttong "segi hokom".

Katèbân Islam

Al-Qur'an nglarang hubungan sèks ning antara lalakèk bân èbhu sosona otabâ kaka' sosona. Para orèng towa jughân anḍi' kawâjibân nyosoè ana'na sèkakdimma ampon èparènta ḍâlem Al-Qur'an.

Panyosoan èbhu

Pra-Islam Arabia

Ka Pra-Islam Arabia, ta' kadhi aḍât Yahudi bân Kristen, hubungan sèks èantarana ana' lakèk bân èbhu sosona otabâ kaka' sosona ta' ènyabes mènangka hubungan.

Katèbâân Islam

Al-Qur'an alarang hubungan sèks èantarana para lalakèk bân èbhu sosoan otabâ kaka' sosoanna. Orèng towa jughân andhi' kawâjibân nyosoè ana'na kadhi pakonan ḍâlem Al-Qur'an panèka.

Na'-kana' jhâtèm

Na'-kana' taḍâ' eppak

Al-Qur'an ḍâlem ayat 19 alarang tinḍâkân kejam bân ninḍâs ana' jhâtèm samantara kabhâgusân bân kaaḍilân ḍâ'ka abâ' dhibi'na. Nabbhi Muhammed dhibi' iyâ arèya sorang ana' jhâtèm bân ayât Al-Qur'an awwâl ngakowè Tuhan bân abâllesi Rasulullah. Ayât-ayât laèn Al-Qur'an ngennallaghi abâ' dhibi'na sè nolak ana' jhâtèm mènangka orèng kafir, negghur abâ' dhibi'na sè ta' ngormatè ana' jhâtèm bân ngalakkan orèng kafir kaangghuy aberri' ana' jhâtèm kakanan. Al-Qur'an nyataaghi anugrah ènantos kaangghuy abâ' dhibi'na sè aberri' kakanan kaangghuy ana' jhâtèm, sè mèskèn kaangghuy kasayangna Tuhan. Dhibi'na jughân aberri' amaran sè anyalaghunaaghi arta ana' jhâtèm jhâ' abâ' dhibi'na bhâkal èhokom ka arè kiamat kalabân "apoy ḍâlem tabhu' abâ' dhibi'na".

Mènorot Avner Giladi, ayât-ayât panèka tak coma nèng sèttong rèaksi ḍâ'ka kata'aḍilân bân kaganasân ḍâ'ka orèng ranḍhâ bân ana' jhâtèm sabellum Islam tatapèna jughân atojjhuân kaangghuy ngoattaghi bân masèttong ummat Islam sè muallaf ḍâ'ka urutân marajhâ ḍâri lowar bân ḍâlem masyarakat.

Hak na'-kana'

• Na'-kana' andhi' hak kaangghuy èberri' ngakan, èberri' angghuyân, bân èlinḍungi saèngghâ abâ' dhibi'na sampè' dhibâsa.
• Na'-kana' andhi' hak kaangghuy ngarassaè pangèsto ḍâri orèng towana.
• Na'-kana' andhi' hak kaangghuy èlayani paḍâ, vis-a-vis lè'-alè' abâ' dhibi'na ḍâri segi hadiah kawenangan. Sèttong traḍisi alaporraghi:

Nabbhi Muhammed ampon èlaporraghi asabḍâ: "Dhâddhiyâ adil ḍâlem segi hadiah sè bâ'ân berri' ka ana'na. Nalèkana sèngko' aberri' gegaram ka sapa peih (sèttong jantina ka attas sè laèn) sèngko' bhâkal agemarraghi bâbinè' ka lalakèk (ḍâri segi aberri' hadiah)".

• Na'-kana' ngaanḍi' hak ka sakolaan. Sèttong kata diattributekan ka Muhammad akaitân:

"Sorang eppa' aberri' ka ana' ta' lebbi ḍâri sèttong sakolaan sè bhâgus".

• Orèng towa ècadhangaghi kaangghuy èberri' cokop kaangghuy ana' dhibi'na ḍâlem bhârisân.

Allah nyarèattaghi (mawâjibbâghi) ka bâ'na mènangka (pabâgiyân bhârisân kaangghuy) ana'na, (iyâ arèya) bhâgiyân sorang ana' lakèk paḍâ kalabân bhâgiyân duwâ' ana' binè'. Bân nalèkana ana' panèka binè' kabbhi sè jumlana lebbi ḍâri duwâ', maka bhâgiyân kabbhina duwâ' pertello' ḍâri artana sè èḍhina. Nalèkana dhibi'na (ana' binè') panèka kadhibi', maka dhibi'na ngaollè satengnga (arta sè èḍhina). Bân kaangghuy kaduwâ' èbhu-eppa', bhâgiyân bâng-sèbâng saperennem ḍâri arta sè èḍhina, nalèkana dhibi'na (sè matè) andhi' ana'. Nalèkana dhibi'na (sè natè) ta' andhi' ana' bân dhibi'na mabhârissaghi bi' kaduwâ' èbhu-eppa'na (coma), maka èbhuna ngaollè sapertellon. Nalèkana dhibi'na (sè matè) ngaanḍi' brempan tarètan, maka èbhuna ngaollè seperennem (pabhâghiyân-pabhâghiyân kasebbhut ning attas) salastarèna (èpenuhi) bhâsiat sè èghâbây otabâ (bân salastarèna èbhâjâr) otangnga. (Mènangka) Orèng towana bân na'-kana' na, bâ'na ta' ngataowè sapa èantara abâ' dhibi'na sè lebbi bânnya' mamfaatna  ka bâ'na. Panèka iyâ arèya katettapân ḍâri Allah. Ongghu, Allah maha Ngaonèngè, maha Bijâksana - An Nisa'- 1

• Umar ḍâlem sèttong aḍât Sunah Waljamaah arèngkessaghi satengnga hak na'-kana' ḍâlem anèkdot berikutḍâ:

sèttong arè sorang lakèk ḍâteng ka Umar bin al-Khattab kaangghuy ngellu mènangka sorang ana' lakèk ta' ngèdingaghi orèng abhânta. Dhâddhi Umar ngibâ ana' lakèk ghâpanèka ka dhibi'na bân abâ'na nyalaaghi kaangghuy kasalaanna. Pas ana' lakèk ghâpanèka ngalamat Umar kalabân ngoca' "Ya pamèmpèn sè mukmin: pâ' bâḍâ'â hak kaangghuy ana' lakèk ḍâ'ka eppa'na?". Umar ngoca' "iyâ". Pas lalakèk ghâpanèka abhânta "napaan hak-hak panèka yâ pamèmpèn sè mukmin?" Umar ngoca', "Kaangghuy mèlè sorang èbhu sè bhâgus ka abâ'na, kaangghuy mèlè nyama sè bhâgus ka abâ'na bân ngajârraghi Al-Qur'an " pas ana' lakèk ngoca' polè: "Yâ pamèmpèn sè mukmin tan eppa' kita' mamarèh hak-hak panèka. Kaangghuy tan èbhu, dhibi'na sorang hamba kolè' kaangghuy sorang Magi; Kalabân nyaman sèngko', dhibi'na ampon aberri' nyama ka sèngko' jual (kumbang); bân dhibi'na ta' toman ngajâri  makè sèttong hurup ḍâri Al-Qur'an ". Pas Umar atolè ka bâpa'na bân ngoca' "Bâ'ân ḍâteng ka sèngko' kaangghuy ngelluaghi kaḍârâkana dâri ana'na, samantara bâ'na kita' toman aberri' hakna. Dhâddhi bâ'na ampon aghâbây kasèlapân ka jârèya sabelluna ḍibi'na ampon aghâbây kasèlapân ḍâ'ka bâ'na".

Hak orèng towa

Akaètân kalabân Islam, sèsatengnga prarogatif orèng towa kalabân hormat ka na'-kana', bân countervailing hak-hak na'-kana' iyâ arèya:

• Hak ḍâ'aḍâ' bân tapentèng iyâ arèya kodhu èpatoè bân èhormatè bi' na'-kana' na.

Nabbhi adhâbu tello' kalè. "Kodhuâ sèngko' aberri' tao panapa dhusa rajhâ ètèmbhâng sè lebbi rajhâ?" Kabbhi ngoca', "Èngghi, utusân Allah!". Nabbhi adhâbu, "Menyèttong sembhâân sè laèn kalabân Allah bân dhâddhi ta' atugas ka orèng towa". Nabbhi pas tojhu' sèghâp ḍâri pasarèna (èbhântal) bân adhâbu, "Bân sèngko' aberri' ka bâ'ân amaran ḍâ'ka aberri' panyaksèan palsu", bân dhibi'na aterrosân amaran ghâpanèka saèngghâ abâ' dhibi' mèkkèr baginda ta' bisa ambu. (Congngu' Hadiah Nom 7, Bâb. 8).

• Sorang èbhu saongghuna ètarèma rabâtân sè palèng bhâgus ètèmbhâng sè èberri' ka orèng laèn, tambâân èbhu ngaanḍi' hak ana' ḍâlem kabâḍâân umum.

Sorang orèng lakèk melawat nabbhi bân atanya, "Yâ otosna Allah! Sapa sè lebbi layak kaangghuy èladhini kalabân kancana terbaik bi' sèngko'?" Nabbhi ajâwâb, "Èbhuna". Orèng lakèk kellek atanya polè. "Terros sapa?" Nabbhi ajâwâb, "Èbhuna". The man further Said, "Terros sapa?" Nabbhi ajâwâb, "Èbhuna". Orèng lakèk atanya sè empa' kalèna, "Pasèra polè?" Nabbhi ajâwâb, "Eppa'na".

• Orèng towa anḍi' hak kaangghuy mokol na'-kana'na èattas omor 10 taon sè ngabayyaghi jâlân solat ḍâlem Islam Sunah Waljamaah.

• Akaètân sè mokol ana' dhibi'na sèttong fatwa Mufti Kafaayatullah aberri' abâ' dhibi' sè saterrosâ:

'Salaènna mowa bân bâgiyân-bâgiyân sènsitif bâḍân, iyâ èbânḍâraghi kaangghuy mokol sorang ana' kaangghuy tojjuwân disiplin asallah had ghâpanèka ta' èlanggar, iyâ arèya mokol ana' kalabân cara sè loka, otabâ tolang è papotong, otabâ bârâ sè moncol otabâ sèttong internal èsordèr results (to the heart or brains, etc.). Manabi had èlanggar kadhi sè èjellassaghi kasebbhut ḍâlem cemmacemma cara, makè kalabân sèttong pokolan, orèng kadhi ghâpanèka èyanggep dhusa.

• Orèng towa ngaanḍi' hak kaangghuy rebuke ana' dhibi'na kaangghuy alèndhungi ḍâri physical otabâ moral harm.
• Orèng towa ngaanḍi' hak kaangghuy èparhatèyaghi bi' ana'na, bân manarèma bântowan fizikal bân kawennangan manabi èkaparlo, otamana èbhâkto kauzurân abâ' dhibi'na.

Muhammad bân na'-kana'

Muhammad aḍiriyaghi unḍâng-unḍâng bân conto-conto (sunnah) ḍâlem rassa hormat ḍâ'ka ponapa sè wâjib kaangghuy masyarakat Islam kaangghuy ètoroè. Kabiasaanna ḍâ'ka na'-kana' iyâ arèya cokop bhâghus kaangghuy ètoro'. Conto-conto Muhammad anunjhuaghi kabellâsân kaangghuy na'-kana' èkotèp ḍâlem hadist:

Sèngko' ajâlân sareng Rasulullah ka sèyang arè tatapèna dhibi'na ta' abhânta bân sèngko' bân sèngko' ta' abhânta bân jriya saèngghâ ḍepak ḍâ' pasar Qaynuqa. dhibi'na èntar ka kèmah Fatimah bân atanya, "Bâ' bâḍââ ana' kèni' panèka (amakna Al-Hasan) ning dinnak?" Abâ' mèkkèr jhâ' èbhuna ampon nahan kaangghuy manḍii bân ngangghuyaghi klampi bân kalongnga kalabân kalong manis. Ta' abit ḍâri kenika (Al-Hasan) berkak saèngghâ kaduwâna nyambhellut, Rasulullah aḍâbu, "Yâ Allah, sèngko' trèsna; trèsnana bân trèsna ḍâ'ka orèng sè atrèsnaè." (Sahih Muslim)

Abu Hurairah ngoca': Nabbhi (Muhammad) nyèom kompoyya Al-Hasan bin Ali èbhâkto kaḍâtengan Al-Aqra bin Habis. Dhibi'na ngoca': " Sèngko' anḍi' sapolo ana' bân sèngko' ta' toman nyèom salasèttonga ḍâri kabbhi ". Utusân Allah (Muhammad) ngabes bân aḍâbu, "Dhibi'na sè ta' nunjuaghi pangasèan ka laèn ta' bhâkal ètunjuk pangasèan ". (Sahih Bukhari bân Sahih Muslim).

Sèttong polè aḍât ngaè'aghi èmfasissâ ka palayanan na'-kana' kalabân kahormaḍhân bân kapahaman:

Èriwâyâttaghi bi' Aishah: Nabbhi matojhu' sorang ana' ning pokangnga... Bân pas ana' gellâk akemmi, pas dhibi'na atanya aèng bân maccoè  ning attas bâgiyen sè ampon ècapo' kemmi.

Pakabinan

Kaizinan

Sakabbhina mazhab Sunni nyatujuè jhâ' pakabinan paksa sanget èlarang ḍâlem Islam, sajhâk pakabinan Islam iyâ arèya kontrak èantara duwâ' parti parsâtujuân nyatujuè sè èrujuaghi mènangka mithaq. Hal panèka bisa èkotèp ḍâlem hadist nabbhi Muhammad:

"Orèng ranḍâ sè ampon atellak ta' bhâkal akabin saèngghâ atoran kabbhi ampon èkaollè, bân sè parabân ta' bhâkal akabin saèngghâ kaizinan sè èkaollè".

Tambâân, Muhammad aberri' ḍâ'ka orèng binè' kobasa kaangghuy nolak pakabinan dhibi'na nalèkana ètemmo jhâ' dhibi'na kabbhi ampon akabin atentangan kalabân pangaterrona dhibi'na kabbhi.

"Nalèkana orèng lakèk aberri' ana' binè'na ḍâlem pakabinan bân dhibi'na ta' lèbur, pakabinan gâllek kodhu èpabâttal". Toman lambâ' sorang ana' prabân èntar ka nabbhi SAW bân abhânta jhâ' eppa'na terro makabina kalabân sorang orèng lakèk sè ta' èkakarep. Nabbhi aberri' hak ḍâ' prabân gâllek kaangghuy mabâttal kabina.

ḍâlem Islam, pakabinan iyâ arèya sanget otama ḍâlem sèttong kontrak. Makè, parbiḍâân èantara sè soccè bân sekulèr ta' toman èksplisit ḍâlem Islam. Sè kakdimma tinḍâkân otabâ transaksi  ḍâlem Islam anḍi' implikasi kaaghâmaan. Dhibi'na ta' cokop teppa', ta' molana, kaangghuy alantikaghi pakabinan ḍâlem Islam mènangka kontrak sekulèr.

Kaangghuy sèttong pakabinan sè Halal, syarat-syarat panèka kodhu èpânnoè, panèka iyâ arèya mètorot sakabbhina mazhab

• Saongghuna kodhu bâḍâ caḍângan sè jellas.
• Saongghuna kodhu bâḍâ panarèmaan sè jellas.
• Saongghuna kodhu anḍi' sakorang-koranga duwâ' saksè sè layak. Panèka iyâ arèya èkabutho kaangghuy ngacolèaghi sèks sè èlarang bân kaangghuy ajâgâ marwâ. Dhibi'na ècaḍângaghi jhâ'  pakabinan kodhu sacara lèbâr èomommaghi.
• Kodhuna bâḍâ hadia pakabinan, sakoni' otabâ lebbhi, bi' pangantèn lakèk ka pangantèn binè'.

Mazhab Maliki aberri' hak Ijbar ka panjâgâ. Ijbâr ètakriffaghi mènangka pambâttalan pakabinan sabâb partântangan bi' panjâgâ lakèk. Mètorot Imam Malik, na'-kana' sabâb ka ta'matângan bisa mèlè pasangan sè ta' sesuai kaangghuy abâ' dhibi'na, kan molana, kobâsa ijbâr ampon èberri' ka panjâgâ sopajhâ dhibi'na bisa nolak ana' gâllek kaangghuy akabin so orèng sè ta' sasowai ka abâ'na. Panèka iyâ arèya hak hokom èberri' ka para orèng binè' bi' mazhab Maliki.