Degradasi Alas

Ḍâri Wikipèḍia bhâsa Madhurâ, lombhung pangataowan mardhika
Degradasi Alas

Degradasi alas iyâ arèya kabâḍâ'ân è dimma alas sètoron ondâgghâ macemma tombuwân bân kebânna, aropaaghi ollena ḍâri bâḍâna bhungkan sè ètebbhâng kalabân ros-terrosan otabâ coaca sè ta' nanto, saengghâ dhâddhi panoronan jumla tombuwân bân kebân sè ce' rajhâna bân ngakibatè panoronan macemma hayati. Degradasi alas rèya aropaaghi masala sè ongghu bâgi sakabbhina nagârâ. Mon degradasi alas ta' bisa eatasè, kantos populasi sè bâḍâ è ḍâlem alas kasebbhut bhâkal elang bân popos. Kalabân kadhâddhiyân degradasi, kebân-kebân bhâkal ta' anḍi'e kennéngan sé ekennengna bân bu-tombuwân bhâkal ta' atombu, pole manossa kèya lekkas otabâ ambhât bhâkal arassa'aghi pangkèbhât ḍâri degradasi alas. Saengghâ degradasi alas réya kodhu saceppetta eatasè.[1]

Bhâkto kadhâddhiyân degradasi, alas ghi' pagghun bâḍâ namong ta' bisa afungsi kalabân teppa' bân ghun "cangkang"-nga saos. Contona akadhi fungsi alas dhâddhi penyuplai oksigen. Alas sè ngalamè degradasi ta' bisa ajalánaghi fungsina polana alas la elang pan-berempan macem tombuwân bhiru sé eghunaaghi ghâbây merri' oksigen bâgi manossa tor makhlok laènna.

Namong, degradasi rèya bisa sadhâjâ epon atasè kalabân ngalakonè reboisasi bân ceggetna bisa ekalakonè bi' merri' kabijhâghân otabâ okom sè berra' mongghu ḍâ' para pelako patebbhângan lèyar otabâ saos ngala' asèlla alas sacara jhâ-rajhâ tanpa mekkere karosaghân sè eolle ḍâri kalakoan kasebbhut.

Panyebbhâb[beccè' | beccè' sombher]

Bâḍâ pan-berempan hal sè dhâddhi panyebbhâb kadáddhiyâna degradasi alas salaen ḍâri panebbhângan bhungkan sacara ros-terrosan, iyâ arèya akadhi obâ'na temperatur sè tengghi saengghâ bisa madhâddhi alas kaobbhâr, coaca sé ta' bhâghus bisa eprediksi akadhi bâḍâna angèn puting beliung, bân panyakèt ḍâri tombuwân rowa. Tapè, hal sè palèng apengaro rajhâ kalabân kadhâddhiyânna degradasi alas iyâ arèya bâḍâna panebbhângan lèyar.[2]

  1. Obâ'na iklim.[3] Obâ'na iklim è dunnya polana bâḍâna obâ'ân suhu atmosfer sè sara. Obâ'na iklim sacara ekstrem rèya bisa ngakèbataghi kakerrengan sè ce' lanjhânga. Mon rèya bâḍâ ongghu, naleka bhâkal maḍâteng kabâḍâ'ân lingkungan sè ta' stabil sè bhâkal aghâbây bhungkan-bhungkan ta' bisa tombhu kalabân bhâghus. Bi' menangka coaca sè talebbhi panas bhâkal anyebabaghi alas taobbhâr. Alas sè taobbhâr segghut kadhâddhiyân bhân taonna sè bisa ngakèbâdhi tombuwân bân keban sè bhâkal rosak tor popos. Benni ghun tombuwân bân kebân, namong ekosistem ḍâlem alas bhâkal ghu-ongghu ègangghu bân sistem pangaèran sè lebet alas kèya kerréng otabâ ta' bisa afungsi kalabân teppa' pole.[1] Alas sè taobbhâr kèya bisa ngaro ḍâ' kabâḍâ'ân tana, arèya bisa marosak struktur bân nutrisi sè èparlo tana saengghâ bisa anyebabaghi panoronan koalitas tana bân bisa anyebabaghi erosi.[4]
  2. Hama bân panyakèt. Akadhi ḍâlem patanèyan, patanè bânnya' sè kaelangan bibit tombuwân bân kebân ternak sè malarat ngasellaghi produksi, akafhi sapè sè ngasèlle susu, sè èkibataghi bi' bâḍâna hama bân panyakèt sè nyerang kebân bân tombuwân. Karosakan sè palèng omom kadhâddhiyân sè ngakèbadhi panoronan koalitas aspek-aspek spesifik alas akadhi hubungan cem-macemma hayati bân rantai kakanan iyâ arèya polana matèna spesias tombuwân bân kebân tartanto.
  3. Polusi udara bân tana. Polusi udara iyâ arèya faktor amarghâ kadhâddhiyân degradasi alas. Polusi udara sè èpangkèbhâtaghi bi' bâḍâna gas sè bhâbhâjâ è atmosfer bân ojhân accen sè bisa marosak tombuwân bân kebân sè bâḍâ è ḍâlem alas kasebbhut. Ojhân accen bhâkal marosak ḍâun ḍâri bhungkan sè degghi' bhâkal ngorangè fungsi dâun dhâddhi kennèngan afotosintesis bân aobâ kaaccenan sistem aèng sè bâḍâ è alas. Sala sèttong pangaro sè palèng bhâbhâjâ ḍâri polusi tana iyâ arèya maèlang alas bhâreng bi' sakabbhina ekosistem sè bâḍâ è ḍâlem alas kasebbhut. Pabuengan cem-macemma han-bahan kimia kalabân bân-sarombân bisa aganggu rantai kakanan kebân sè amarghâaghi bahan kimia kasebbhut anyemare tanâmman bân aèng sè ekonsumsi bi' kebân.
  4. Bâḍâna fragmentasi bân deforestasi alas. Kadhâddhiyân réya èsebabaghi bi' panebbhângan ta' kèngeng bâḍâna reboisasi ḍâlem bhâkto sè abit kantos alas ta' bisa ngalakonè fungsina sè teppa'.
  5. Olana manossa. Olana manossa sè bisa nyebabaghi degradasi alas iyâ arèya panebbhângan lèyar, partambhângan, ngakempok kaju obbhâr kalabân jhâ-rajhâ, konservasi kawasan alas kalabân permanen sè èghunaaghi ghâbây pamokeman, patanèyan, pakebbhunan, bân ghâbây ma ampos kabutoan laenna.[5] Tata kelola alas sè korang teppa' jughân aropaaghi sala settong marghâna kadhâddhiyân degradasi alas. Bilâ alas ta' èkelola kalabân teppa' kantos alas ta' bisa aberri' asèl sè maksimal.

Polè metorot laman IUCN, ampon satenga ḍâri alas tropis dunnya la ancor sajjhâk 1960-an bân bhân detika lebbi ḍâri sèttong hektar ḍâri alas èancor bâ asèlla èghunaaghi ghâbây kapentèngan abâ' otabâ polè ghâbây bisnis akèbât bâḍâna pentaan sè tengghi bhâkal bâreng kasèbbhut, akadhi panèngkadhân kabutoan dlubâng.[6]

Pangarona[beccè' | beccè' sombher]

Degradasi hutan aropaaghi sala sèttong ḍâri karosaghân alas sè la ce’ parana. Pas arèya abèrri’ bânnyâ’ karogiân akadhi alas sè ta’ afungsi ajâghâ konservasi tana bân aèng saengghâ bisa angèbhâtaghi banjir è mosèm nambhârâ’, daera resapan aèng ojhân toron saengghâ bhâkto mosèm nèmor bânnya’ kadhâddhiyân kakerrengan, ponana tombuwân bân kebân sè bâḍâ è alas kasebbhut, korangnga pamasok oksigen dunnya, bân ghi’ bânnya’ polè karogiân sè manossa bâ makhlok oḍi’ laènna bilâ kadhâddhiyân degradasi alas rèya. Salaèn jèya, koalitas ḍâri alas kèya bhâkal nyongsot. Arèya polana alas ta’ bisa afungsi dekremma samastèna, yakni sala sèttong fungsi sè palèng penting ḍâri alas iyâ arèya dhâddhi pamasok oksigen.

Carana ngatasè[beccè' | beccè' sombher]

Hal sè bisa sadhâjâna èlakoni bilâ alas ampon ècapo’ degradasi sala sèttonga iyâ arèya kalabân pananeman bhungkan polè ma’ le bisa ngaghânte’e bhungkan-bhungkan sèla matè, angghuyân râng-bhârâng sè ramah lingkungan, konservasi bâ pangalolaan alam, pangandelian pangobbhârân alas bâ hama, bân sè palèng penting iyâ arèya ta’ nebbhâng bhungkan saromben ghun ghâbây kapentengan dibi’.

  1. Aghunaaghi pasar. Gunana pasar è dinna’ maksodâ iyâ arèya aghunaaghi kakowatan ḍâlem biḍâng parekonomian. Bilâ sadhâjâna aghunaaghi pasar kalabân glâdâk ghâbây maroska alas, kantos pasar kèya ta’ bisa aghâbây alas oḍi’ pole. Metorot laman Greenpeace, parosahaan olle nerapaghi konsep nol deforestasi. Konsep rèya anerapaghi mon  parosahaan minta pamasok rowa atanggung jawab ḍâlem aproduksi komoditas akadhi kajhu, minnyak nyor, bân dlubâng bi’ cara ta’ macapo’ deforestasi otabâ degradasi alas bân mangorangè pangarona sè ètimbulaghi ghâbây iklim râng-orèng sadhâjâ. Bâ pole parosahaan kodhu nontut pamasok rowa ma’ le ngobe cara parekonomian rowa saengghâ alam bisa esak kalabâ bhâgus.

Sombher[beccè' | beccè' sombher]

  1. ↑ 1,0 1,1 "What is Forest Degradation and What are Various Causes of it". Earth Eclipse. 19 April 2016. Aksès 2023-09-16.
  2. ↑ "What is forest deg
  3. ↑ "5 Dampak Kerusakan Hutan". Pusat Krisis Kementerian Kesehatan RI. Aksès 2023-09-16.
  4. ↑ "Kerusakan Tanah: Jenis, Penanggulangan dan Pencegahan". S1 Teknik Sipil UB. Akses 2023-09-16.
  5. ↑ Tysara, Laudia. "10 Penyebab Kebakaran Hutan Akibat Ulah Manusia, Pahami Dampaknya". Liputan 6. Akses 2023-09-16.
  6. ↑ "Deforestation and forest degradation". IUCN. 10 November 2017. Akses 2023-09-16.
Ollè ḍâri "https://mad.wikipedia.org/w/index.php?title=Degradasi_Alas&oldid=14184"