Asam traneksamat
Asam traneksamat iyâ arèya obât sè èghunaaghi kaangghuy ngobâtè otabâ nyegghâ pendarahan akibat trauma rajhâ, pendarahan pascapersalinan, pembedahan, pencabutan gigi, mimisan bân pendarahan mènstruasi berrâ'. Obât panèka jughân èghunaaghi kaangghuy angioedema herediter. Obât panèka èghunaaghi sacara oral otabâ èsontègngaghi ka pembuluh ḍârâ.
Asam traneksamat iyâ arèya analog sintètik ḍâri asam amino lisina. Obât panèka afungsi mènangka antifibrinolitik kalabân ngikat empa' sampè' lèma' situs rèsèptor lisin ka plasminogen sacara reversibel. Hal panèka noronnaghi konvèrsi plasminogen dhâddhi plasmin, nyegghâ degradasi fibrin bân ajâghâ karangka struktur matriks fibrin. Asam traneksamat ngaanḍi' aktivitas antifibrinolitik sakètaran bellu' kalè lipat èbânḍingaghi analog sè lebbhi towa, ya'ni asam e-aminokaproat. Asam traneksamat jughân sacara langsung menghambat aktivitas plasmin kalabân potènsi lemah (IC50=87 mM), bân ollè menghambat aktivitas plasmin. Situs aktif aktivator plasminogen urokinase (uPA) kalabân spèsifitas tèngghi (Ki=2 mM), sala sèttong sè palèng tèngghi èyantarana sakabbhina protease serin.
Èfèk samping jarang kadhâddhiyân. Brempan èyantarana tamaso' pangobâân visi bhârna, sawan, trombus, bân rèaksi alèrgi. Perhatian sè lebbhi rajhâ èyanjurraghi ka penderita panyakèt ginjal. Asam traneksamat tampaknya aman èghunaaghi salama kahamilân bân nyosoè. Asam traneksamat iyâ arèya obât antifibrinolitik.
Asam traneksamat ḍâ'aḍâ'na èghâbây ka taon 1962 bi' duwâ' peneliti asal Jeppang iyâ arèya Shosuke bân Utako Okamoto. Obât panèka bâḍâ ḍâlem ḍâftar Obât Èsènsial Organisasi Kasèhaḍân Dunnya. Asam traneksamat kadhâddhiyân mènangka obât gènèrik.
Kaghunaan ḍâlem mèdis
[beccè' | beccè' sombher]Asam traneksamat segghut èghunaaghi salastarèna trauma rajhâ. Asam traneksamat èghunaaghi kaangghuy nyegghâ bân ngobâḍi kaèlangan ḍârâ ḍâlem brempan situasi kadhi prosedur gigi, perdarahan mènstruasi berrâ', bân operasi kalabân rèsiko kaèlangan ḍârâ sè tegghi.
Trauma
[beccè' | beccè' sombher]Asam traneksamat kabhuktè noronnaghi risiko kamatèyan karana sabâb napa peih ka orèng sè ngalamè pendarahan signifikan akibat trauma. Obât panèka palèng èfèktif nalèkana ènyènom kalabân tello' jhâm partamana salastarèna trauma rajhâ. Obât panèka jughân noronnaghi risiko kamatèyan nalèkana èberri' ḍâlem tello' jhâm ḍâ'aḍâ'na salastarèna cedera otek.
Pendarahan Mènstruasi
[beccè' | beccè' sombher]Asam traneksamat torkaḍâng èghunaaghi kaangghuy ngobâtè perdarahan mènstruasi sè berrâ'. Nalèkana ènyènom, obât panèka aman bân èfèktif ngobâtè pendarahan mènstruasi berrâ' sè segghut kadhâddhiyân bân ningkattaghi kualitas oḍi'. Panelitiân laèn anunjhukaghi jhâ' dosis ta' kodhu èsesuayyaghi ka bâbinè' omorra antara 12 bân 16 taon.
Persalinan
[beccè' | beccè' sombher]Asam traneksamat torkaḍâng èghunaaghi (segghut tabâreng kalabân oksitosin) kaangghuy ngorangè perdarahan salastarèna bersalin. Kamatèyan akibat pendarahan pascapersalinan akorang ka bâbinè' sè narèma asam traneksamat.
Pembedahan
[beccè' | beccè' sombher]- Asam traneksamat torkaḍâng èghunaaghi ḍâlem bedah ortopedi kaangghuy ngorangè kaèlangan ḍârâ, sampè' ngorangè otabâ maèlang kabhutoan transfusi ḍârâ perioperatif. Obât panèka tabhuktè amamfaat ḍâlem mabârsè biḍâng pembedahan bân ngorangè kaèlangan ḍârâ nalèkana èberri' sabelluna otabâ salastarèna pembedahan. Drainase bân jumlah transfusi akorang.
- ḍâlem korèksi bedah craniosynostosis ḍâ'ka na'kana', hal panèka ngorangè kabhutoan bhâkal transfusi ḍârâ.
- ḍâlem pembedahan tolang budhi (misalla skoliosis), korèksi kalabân fusi tolang budhi posterior aghunaaghi instrumentasi, kaangghuy nyegghâ kaèlangan ḍârâ sè talebbhi.
- ḍâlem bedah kardiovaskuler, baik kalabân otabâ tanpa messin pintas jantung paru (misalla, bedah pintas arteri koroner), tinḍâgân panèka èghunaaghi kaangghuy nyegghâ kaèlangan ḍârâ sè talebbhi.
Kadokteran ghighi
[beccè' | beccè' sombher]Nèng Amèrika Serikat, asam traneksamat èsetujuè FDA kaangghuy pangangghuyân jângka pandek ka orèng kalabân gângguân pendarahan parah sè bhâkal ajhâlânè operasi ghighi. Asam traneksamat èghunaaghi ḍâlem jângka bhâkto singkat sabelluna bân salastarèna operasi kaangghuy nyegghâ kaèlangan bânnya' ḍârâ bân ngorangè kabhutoan transfusi ḍârâ.
Asam traneksamat èghunaaghi ḍâlem kadokteran ghighi ḍâlem obât kumur 5% salastarèna panyabuḍhân otabâ pembedahan ka pasien kalabân bhâkto perdarahan sè abit (mis: ḍâri kalaènan sè èkaollè otabâ ètoronaghi).
Nèng Cina, asam traneksamat èyollèyaghi ḍâlem odol sè èjuwâl bèbas, bân bâḍâ ennem produk sè aghunaaghi obât kasebbhut. Ka taon 2018, taḍek bâtessân dosis otabâ persyaratan pelabelan konsèntrasi. Asam traneksamat 0,05%
ḍâlem odol èollèyaghi èjuwâl bèbas nèng Hongkong. <5% asam traneksamat ḍâlem odol sè juwâl bèbas ḍâ'aḍâ'na èpatènnaghi bân èpasarraghi bi' Lion Corporation ning Jeppang, ka'dimma odol kasebbhut pagghun èjuwâl. Kabâḍâân asam traneksamat sè tak sah ampon nyebâbbâghi panarèghân polè odol Yunnan Baiyao ning Kanada ka taon 2019.
Hèmatologi
[beccè' | beccè' sombher]Taḍâ' cokop bhuktè sè aḍukung kaghunaanna asam traneksamat sacara rutin kaangghuy nyegghâ pendarahan ka penderita kanker ḍârâ . Namong, bâḍâ brempan percobaan sè seḍḍhâng anèlai kaghunaan asam traneksamat panèka. Bâghi panḍârita kalaènan perdarahan ghibâân (misalla panyakèt von Willebrand), asam traneksamat segghut ebâghi. Obât panèka jughân èrèkomèndasi ka orèng-orèng kalabân kalaènan perdarahan sè kaollè (misalla antikoagulan oral lako langsung (DOAC)) kaangghuy ngobâḍi perdarahan serius.
Mimisan
[beccè' | beccè' sombher]Kaghunaan asam traneksamat sè olèssaghi langsung ka arèa sè aḍârâ otabâ èyènom, cora'na amamfaat kaangghuy ngatasè mimisan èbânḍingaghi kalabân metpet èlong coma kalabân kapas. Pangobâḍân panèka ngorangè rèsiko pendarahan ulang ḍâlem 10 arè.
Kaghunaan èkspèrimental
[beccè' | beccè' sombher]Asam traneksamat mungkin aringannaghi paraḍângan lingkungan eksperimental .
Asam traneksamat bisa èghunaaghi nalèkana kadhâddhiyân perdarahan postpartum, hal panèka bisa noronnaghi rèsiko kamatèyan akibat pendarahan sampè' sapertellon mètorot WHO.