Victor Hugo

Victor-Marie Hugo (26 Februari 1802 – 22 Mei 1885) panèka sala sèttong sastrawan alèran Romantisme abad ka-19 bân serrèng èangghep sala sèttong sastrawan bân tokang siir sè palèng èkennal è Prancis. Karya-karyana tamaso' puisi, novèl, èsai, drama, memoar, epigram, buku sajhârâ, catettan parjhâlânan, pidato politik, pidato pemakaman, bân ghâmbhâr. Novel sè palèng kalonta panèka Les Misérables bân Notre-Dame de Paris. Karya-karya puisi sè èangghep èkennal è antarana Les Orientales (1829), Les Feuilles d'automne (1831), Les Chants du crépuscule (1835), Les Voix intérieures (1837), Les Rayons et les ombres (1840), Les Châtiments (1853), Les Contemplations (1858) Légende des siècles (1859). Samentara jârèya, naskah drama sè kalonta è antarana Cromwell (1827), Hernani (1830), Marion Delorme (1831), Le Roi s’amuse (1832), Ruy Blas (1838), bân Les Burgraves (1843). Karya-karyana ngajhâri para' kabbhi masalah sosial, politik, bân sajhârâ bân kecenderungan seni è jâmanna. Bânnya' karyana sè alatar Revolusi Perancis bân periode samarèna.

Maske cè' konservatifna è bâkto ghi' ngodâ, è bâkto la towa èbâli'aghi ka kacèr. Dhibi’en dhâddhi pendukung republikanisme bân penyatuan Èropa, sè èsebbhut Amèrika Serikat Èropa (bhâsa Prancis: États-Unis d'Europe).

Salerana jhughân vokal tentang masala HAM bân ngosot perbudakan. Dhibi’en ngritik kabijakan Napoleon III saèngghâ èbuwâng è taon 1851. Èmolaè èbuwâng sareng pamarènta Prancis bân èpanèka è Brussels, Belgia. Tapè , sakonè'-sakonè' èpon mèlè kaangghuy èbuwâng dhibi' kalabân sukarèla kalabân apinda ka Jersey bân Guernsey è Inggris kantos taon 1870. Samarèa abâli dâri pangasingan, dhibi’en kapèlè mènangka pahlawan nasional. Dhibi’en èpèlè mènangka senator è Dewan Nasional kaangghuy sè terakhèr è Republik Prancis Katello'.

Victor Hugo sèdhâ è tangghâl 22 Mèi 1885 è Paris. Mayyitta èhadiri lebbi dâri duwâ' juta orèng—lebbi bânnya’ dâri masyarakat Paris è bâkto jârèya.

Oca’ bijak dâri Victor Hugo: kabhâghusân iyâ arèya arta dâlem sajhârâ bân orèng bhâghus iyâ arèya aghung”

Kaodi’en awwâl

Lahèr kalabân nyama Victor-Marie Hugo è Besançon, Prancis è tangghâl 26 Fèbruwari 1802, dhibi’en iyâ arèya na' katello' dâri Joseph Léopold Sigisbert Hugo, sorang prajurit revolusioner Napoleon bân pendukung republik, bân Sophie Trébuchet, pottrana pedagang Trans-Atlantik bân pendukung monarki Prancis.

Kalowargana Hugo lè-ngallè, ètoro'è Mayor Leopold Hugo sè èposting ka Italia, Elba, Korsika, bân Spanyol. Ta' abit saellana Victor lahèr, orèng towana apèsa bân è taon 1805 Sophie ngajuwaghi pèsa. È taon 1812, Victor bân tan-taretanna odi' è Paris kalabân èbhuna. È praktekka, Victor bân tan-taretanna ta' andi' kontak bân ramana ra-kèra 9 taon, kantos èbhuna sèdhâ è taon 1821.

Victor Hugo nojjhuaghi tandha-tandha dhâddhi sastrawan sè èkasennengi molaè ghi' ngodâ. E bakto aomor 15 taon, aba'na aghâbây puisi 320 baèt sè mennang è lomba puisi nasional. Duwâ' taon saterrossa dhibi’en mennang juara sèttong è lomba Jeux Floraux de Toulouse, ngalahaghi ale'na, Eugène. Bâ'na jhughân ngesse'è buku catatanna kalabân puisi tragèdi, drama, bân elegi bân jhughân terjemahan puisi Virgil. Kalabân sokongan dâri ebuna, Victor bân duwâ' tan-taretanna, Eugène bân Abel, makalowar jurnal sastra, Conservateur Littéraire (1819–21). Victor alako mènangka editor jurnal; makalowar artikel tentang penyair Alphonse de Lamartine bân André de Chénier bân nerbitaghi puisi bân novel ode pertamana, Bug-Jargal.

Dhibi’en makalowar kolèksi puisi pertamana, Odes et poésies diverses, è taon 1822. Berkat sentimen pro-monarki è dâlem puisi-puisina, dhibi’en narèma pèssè dâri Louis XVIII bân dhâddhi terkenal è panggung nasional. Berkat pèssè panèka, Hugo bisa akabin sareng Adèle Foucher, pottrana pejabat kementerian perang bân kancana dâri kènè'.

Karèr

Awwâl karèr

Victor Hugo molaè èkennal mènangka tokang siir saamponna mennang hadiah dâri Louis XVIII. E bakto aomor 22 taon, dhibi’en èberri'i gellâr Ksatria Legiun Kehormatan (Chevalier de la Légion d'Honneur) sareng Charles X, ale'na Louis XVI bân rato sè kapèng tello' dâri dinasti Bourbon. Rato jhughân ngajak kaangghuy hadir è penobatanna è taon 1825 bân nyoro Hugo aghâbây ode kaangghuy arèya'aghi acara kasebbhut.

Saellana suksès è dâlem nerbittaghi ode, dhibi’en molaè nerbitaghi novel pertamana sè èjudhul Han d’Islande. Hugo jhughân nolès drama pertamana, Cromwell, sè talèbât lanjhâng kaangghuy èpanggung. Saellana jârèya, dhibi’en nolès novèl Le Dernier Jour d'un condamné (1829) bân Claude Gueux (1834) sè nojjhuaghi pekkeranna sè èlabân okoman matè. Sala sèttong novel sè palèng kalonta, Notre-Dame de Paris, èterbitaghi è taon 1831 bân cè' suksèsna; Tokoh Quasimodo bân Esmeralda èkennal sareng orèng bânnya' è sabâbhân dunnya. Penerbitan novel panèka jhughân mandhâr restorasi Katedral Notre-Dame de Paris.