Umar bin Khattab
 | |||
| Asmana ḍâlem bhâsa asli | (ar) عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ  | ||
|---|---|---|---|
| Carèta oḍi' | |||
| Èlahèraghi | <abbr title="Kira-kira (id)  ">k. 586 Mekka | ||
| Sèdhâ | 3 Novèmber 644 (57/58 taon) Maḍina | ||
| Penyebab kematian (id) | Luka tusuk (id) | ||
| Tempat pemakaman (id) | Masjid Nabawi (id) | ||
22 Agustus 634 – 3 Novèmber 644 ← Abu Bakar ash-Shiddiq – Utsman bin Affan (id) → | |||
| Data pribadi (id) | |||
| Aghâma | Islam | ||
| Kalakoan | |||
| Karjâ | Statesperson (en) , Khalifah (id) , imam (id) , pemimpin agama (id) bi' Sahabat Nabi (id) | ||
| Konflik (id) | Perrang Bâḍâr, Perrang Uhud, Pertempuran Khandaq (id) bi' Pertempuran Khaibar (id) | ||
| Bhâlâ | |||
| Pasangan nikah (id) | Ummi Kultsum binti Ali (id) Umm Kulthum bint Jarwal (en) Qurayba bint Abi Umayya (en) Umm Kulthum bint Asim (en) Atikah binti Zaid (id) Zainab binti Mazh'un (id) | ||
| Pottra | Abdullah bin Umar (id) Ashim bin Umar (id) Hafshah binti Umar Ubaidullah bin Umar (id) | ||
| Orèng towa | Khattab bin Nufail (id) , Hantamah binti Hasyim (id) | ||
| Saudara (id) | Zaid bin Khattab (id) bi' Fatimah binti al-Khattab (id) | ||
| Kerabat (id) | Safiyya bint Abi-Ubayd (en) (daughter-in-law (en) ) | ||
Umar bin Khattab ( Arab: عُمَرُ بْنُ ٱلْخَطَّاب, romanized: ʿUmar bin al-Khaṭṭāb, jhughân èjhârbâ'aghi mènangka omar, ca 582/583 – 644 ) panèka kanca senior bân ramana Nabi Islam Muhammad, sè atugas mènangka Khalifah kaduwâ', aghântè Abu Bakar as-Shiddiq ( m . 632–634 ) bân marenta molaè Agustus 634 sampè' èpate'è taon 644. Umar panèka khalifah sè partama sè aghâdhui gelar Amirul Mukminin, gelar sè salastarèna dhâddhi standar ghâbây khalifah-khalifah salastarèna.
Ḍâ’-aḍâ’na, Umar alabân ḍâ’ dhâbuna Muhammad. Saamponna maso' Islam è taon 616, èpon dhâddhi orèng Islam sè ḍâ’-aḍâ’ sè adu'a è Ka'bah. Umar nolongè è para' sakabbhina perrang bân kalompo’ è bâbâna Muhammad. Muhammad saterrossa akabin sareng pottrèna Umar, Hafsah. Saamponna Muhammad sèdhâ è bulân Juni 632, Umar ajhânjhi setia ḍâ ' Abu Bakar (m. 632–634 ) mènangka khalifah sè ḍâ’-aḍâ’ bân atugas mènangka penasehat sè palèng semma' kantos è bulân Agustus 634, Abu Bakar sè para' sèdhâ nonjuk Umar dhâddhi ghântèna.
E bâkto pamarèntaanna Umar, para Khalifah sajân maju ka tèngkat sè ta’ toman kadhâddhiyân sabellunna, ngoasaè Kekaisaran Sasaniyah bân lebbi ḍâri ḍuwâ' pertèllo’ Kekaisaran Bizantium. Serranganna ka Kekaisaran Sasaniyah ngasèlaghi penaklukan Pèrsia ḍâlem bâkto korang ḍâri ḍuwâ' taon (642-644). Menorot tradisi Yahudi, Umar ta’ ngèjâbhi larangan orèng Kristen kaangghuy orèng Yahudi bân ngèdhinnaghi rèng-orèng Yahudi abâli kaangghuy oḍi' è Yerussalim bân abhâktè è Ghunong Bait Suci. Umar èpatè'è sareng buḍâ' Pèrsia Abu Lu'lu'ah è taon 644.
Umar umumma èangghep sareng ahli sajhârâ mènangka sala sèttong khalifah muslim sè palèng kobâsa bân apangaro è ḍâlem sajhârâ. Salèrana èhormati è ḍâlem tradisi Islam Sunni mènangka pangoasa sè adhil bân conto ḍâlem kebajikan Islam, bân pan-bârâmpan hadits ajellasaghi salèrana mènangka sahabhât sè palèng bhâghus nomer ḍuwâ' saamponna Abu Bakar. Namong, salèrana (bâreng Abu Bakar) lebbi èangghep ta’ bhâghus è ḍâlem tradisi Syiah Dubellâs Imam mènangka orèng sè ngèco' hak-hak kapamimpinan Ali bin Abi Talib, sapopo bân mantona Muhammad, bân Imam ḍâ’-aḍâ’ kaom Syiah.
Bâkto ngoḍâ
[beccè' | beccè' sombher]Umar èlahèraghi è Mekka ḍâri klan Bani Adi, sè aghâdhui tangghung jâwâb ghâbây panengnga lamon bâḍâ sengketa anter suku. Ramana anyama Khattab bin Nufail bân èbhuna Hantamah bint Hisham, ḍâri suku Bani Makhzum. È bâkto ghi’ ngoḍâna biasa meyara ontana bhâpa’na è tana rata semma’ bân Mekka. Bhâpa'na kalonta polana pènterra è antara sukuna. Umar dhibi' ngoca': "Bhâpa'na kaulâ, al-Khattab, orèng sè kejjem. Salèrana biasa ngajhâri kaulâ alako kerras; mon kaulâ ta' alako bhâpa’ biasana mokol kaulâ bân biasa malesso kaulâ."
Maskè maca nolès ta' umum è Arab pra-Islam, Umar ajhâr maos bân nolès è bâkto ghi' ngoḍâ. Maskè bânnè penyair, abâ’na sajân nambâ katarèsna’an ka puisi bân sastra. Menorot tradisi kaom Quraisy, è bâkto ghi' ngoḍâ, Umar ajhâr seni bela diri, nompa' jhâran, bân gulat. Dhibi’na tènggi, kowat jâsad bân pegulat sè kalonta. Salèrana jhughân sorang orator sè pènter sè aghântè'è bhâpa’nana mènangka panengnga è antara suku-suku.