Trimurti
.jpeg) | |
| Carèta oḍi' | |
|---|---|
Data pribadi (id)  | |
| Aghâma | Aghâma Hinḍu  |
Trimurti panèka konsep kapangèranan è ḍâlem aghâma Hindu è pulau Jhâbâ bân Bhâli sè ayakèni ḍâ' bâḍâna tello' dewa palèng tèngghi kalabân tello' kawâjibhân sè bhidhâ. Tello' dewa panèka Brahma mènangka pencèpta, Wisnu mènangka sè pamalèhara, bân Siwa mènangka sè mabâliaghi cèptaan ka asallah.
Sajhârâ
[beccè' | beccè' sombher]È abad ka-10 Masehi, bâḍâ konflik antara polowan sekte aghâma Hinḍu e Polau Bhâli. Prabu Udayana sareng Mahendradatta ngatase konflik panèka kalabân ngonjhâng Mpu Kuturan ka Polau Bhâli. Sosonan polowan sekte saterrossa èkalakoh sareng Mpu Kuturan saèngghâ abentuk sèttong sekte, èngghi panèka sekte Tri Murti kalabân ideologi struktur se aropaaghi tello’ parkara. Sekte Tri Murti èpaddhek è Pura Samuan Tello’, Kabupaten Gianyar. Ideologi panèka saterrossa mabentuk konsep Trimurti ḍâ’ orèng Hinḍu è Polau Bhâli.[1]
Kaḍuḍukan
[beccè' | beccè' sombher]Paham Trimurti èdhâsarraghi ḍâri kaparcajâ’ân jhâ' Pangèran bâḍâ è ḍâlem wujud pribadi. Kayakènan panèka èkennal sareng nyama Saguna Brahman. Panca Sradha, sè aèssè pangajhârân tentang kabâḍâân Pangèran abherri’ sèpat materialisme sè conḍong ḍâ' naturalisme ḍâlem ajhârân Hinḍu. Dhâddhi katuhanan ḍâlem aghâma Hinḍu panèka politeisme kalabân bannya’ dewa. Namong, Panca Sradha ngajhâri bâḍâna paringkat ḍâ’ Pangèran sè èsebbhut moksa. Saèngghâ tabentuk keyâkènan jhâ' bâḍâ dewa sè aropaaghi sombher kakowadhân sè è buḍi arè èkennal mènangka Trimurti.[2]
Tello’ Dewa
[beccè' | beccè' sombher]Trimurti panèka pangajhârân aghâma Hinḍu tentang cara para penganutta kaangghuy kennal ka Pangèran. Ghâmbhârân Pangèran kalabân Trimurti èsertaè sareng panjellasan.[3] Ḍâlem Trimurti bâḍâ dewa-dewa se lebbi akowasa ḍâri dewa-dewa laènna. kakowasaan panèka èkaollè ḍâri parbhidhâ’ânn kakowadhân bân kamampowan para dewa.[4] Dewa-dewa sè tamaso' ḍâlem Trimurti panèka Brahma, Wisnu bân Siwa. Tello' dewa panèka tapèsa karana tugas dhâ-bhidhâ akaè’ kalabân atribut mènagka Pangèran. Namong, èssèna tello’ ḍewa ka’ḍinto sèttong, karana katello’an ka’ḍinto manifestasi ḍâri sèttong orèng, engghi ka’ḍinto Brahmana, artèna Trimurti panèka konsep Katuhanan Modalisme sareng Unitarianisme, karana parcajâ ḍâ’ sèttong orèng, Brahman, sè anyata’aghi ḍâlem tello’ wujud èngghi ka’ḍinto Brahma, Siwa sareng Wisnu.[5]
Brahma
[beccè' | beccè' sombher]È Trimurti, Brahma aperan mènangka ḍewa pancèpta. èkaparcajâ anḍi' binè ḍuwâ', èngghi panèka Dewi Saraswati bân Gayatri. Brahma èghâmbhâraghi anḍi' sanjhâta akadhi usur, bajra, gada, bân pana. Lambang aksara ghâbây ḍewa Brahma panèka Ang otabâ A. Sabâtara simbol bârna ghâbây Dewa Brahma panèka mèra.
Wisnu
[beccè' | beccè' sombher]Ḍâlem Trimurti, Wisnu aperan mènangka dewa sè ajâgâ. Èkaparcajâ anḍi’ binè ḍuwâ’, panèka Laksmi ban Kamajaya. Wisnu èghâmbhâraghi anḍi' sanjata akadhi cakram bân cakra Sudarsana. Simbol huruf ghâbây ḍewa Wisnu panèka Ong otabâ U. Sabâtara simbol bârna ghâbây ḍewa Wisnu panèka celleng.
Siwa
[beccè' | beccè' sombher]Ḍâlem Trimurti, Siwa aperan mènangka ḍewa palebbhur. èkaparcajâ anḍi’ binè duwâ', èngghi panèka Dewi Durga bân Dewi Parvati. Siwa èghâmbhâraghi anḍi' sanjata sè aropa trisula. Simbol horop mongghu ḍewa Siwa èngghi panèka Mang otabâ M. Sabâtara simbol bârna mongghu ḍewa Siwa panèka pancabârna.
Sombher
[beccè' | beccè' sombher]- ↑ Pageh, I Made. Indigenous Knowledge History and Living Museum: Kajian Kritis Sejarah Keberagaman Nara Bali Dwipa Kontemporer (PDF). Program Studi Pendidikan Sejarah, Universitas Pendidikan Ganesha. kaca 22.
- ↑ Khotimah (2013). Agama Hindu dan Ajaran-Ajarannya (PDF). Pekanbaru: Daulat Riau. kaca 41. ISBN 979-3757-19-1.
- ↑ Lubis, Dahlia (November 2019). Aliran Kepercayaan/ Kebatinan (PDF). Medan: Perdana Publishing. kaca 53. ISBN 978-623-7160-60-1.
- ↑ Kasno (2018). Salsabila, Intan, ed. Filsafat Agama (PDF). Surabaya: Penerbit Alpha. kaca. 37. ISBN 978-602-6681-18-8.
- ↑ Sulasman, dkk. (2017). Yunani, Ahmad, ed. Islamisasi di Tatar Sunda: Era Kerajaan Sukapura (PDF). Puslitbang Lektur, Khazanah Keagamaan, dan Manajemen Organisasi Badan Litbang dan Diklat Kementerian Agama Republik Indonesia. kaca 116–117.