Thomas Edison
Thomas Alva Edison (11 Pèbruwari 1847 - 18 Oktober 1931) iyâ arèya pereka cipta bân pongghâbâ sè ngembangngaghi bânnya' parabhut penting. Thomas Alva Edison ngembangngaghi bânnya'parabhut è pan-bârâmpan bidang akadhi pembangkit tenaga listrik, komunikasi massa, rekkaman sowara bân ghâmbhâr sè bisa aghuli. Penemuan arèya, tamaso' fonograf, kamèra ghâmbhâr sè bisa aghuli, bân versi awwâl ebbal dhâmar listrik, anḍi' dampak lowas è dhunnya industri modern. Thomas Alva Edison iyâ arèya sala sèttong orèng sè panemmo kapèng sèttong sè nerrapaghi prinsip-prinsip èlmo terorganisasi bân kerja sama tim ḍâlem proses panemmuna. Thomas Alva Edison paḍâ alako abhâreng bânnya' panalètè bân karyawan bân Thomas majhâghâ laboratorium panalètèyan industri sè kapèng sèttong.
Carèta oḍi'
[beccè' | beccè' sombher]Bâkto kènè'
[beccè' | beccè' sombher]Salerana lahir è Milan, Ohio, Amerika Serikat è tanggal 11 Februari 1847. E bâkto ghi' kènè' è Amèrika Serikat, Edison salanjangnga ollè nilai sè jhubâ' è sakola'an. Daddi, emma'na matakerjat dâri sakola'an bân ngajhâri è roma. è roma, Edison ngodâ bisa maos buku ilmiah orèng towana kalabân bebas bân molaè ngalakonè bânnya' eksperimen ilmiah dhibi'. E bakto aomor 12 taon, aba'na molaè alako mènangka tokang koran, buwâ bân manisan è attas gerobak. Saellana jârèya, èpon dhâddhi operator telegraf. Oreng jareya ngalle dhari settong kottha ka kottha laenna. È New York, èpon èsoro dhâddhi kapalana mesin telegraf sè penting. Mesin ghâpanèka ngirem berita bisnis ka sakabbhina perusahaan terkemuka è New York.
Bâkto ngoḍâ
[beccè' | beccè' sombher]È taon 1870, rèng-orèng rowa aghâbây mèsin telegraf sè lebbi beccè'. Mesin panèka bisa nyetak pessen è attas kertas sè panjhâghân. Pèssè sè èkaollè dâri penemuanna cokop kaangghuy molaè perusahaan dhibi'. È taon 1874, èpon apinda ka Menlo Park, New Jersey. è dhissa' èpon ngator lokakarya ilmiah sè raje, sè partama è dhunnya. Saellana jârèya, èpon aghâdhui bânnya' penemuan penting. è taon 1877, èpon nemmo fonograf. È taon 1879 èpon berhasil nemmoaghi lampu listrik bân saterrossa èpon jhughân nemmoaghi proyektor ghâbây filem kènè'. È taon 1882, èpon masang lampu listrik è lorong bân bengkona sè bâdâ è New York City. Arèya pertama kalèna è dhunnya lampu listrik èghunaaghi è lorong. È taon 1890, èpon maddek perusahaan General Electric.
Thomas Edison mènangka orèng ngodâ Edison èangghep sala sèttong penemu sè palèng bânnya' è jamanna, aghâdhui rekor 1.093 paten ghâbây asmana. Bâdâ jhughân sè aberri' bhântowan sè èghâdhui è sektor pertahanan pamarèntah AS. pan-bârâmpan penelitianna tamaso': ngaonèng pesawat, maancor periskop kalabân senapan mesin, ngaonèng kapal selam, nyegghâ torpedo kalabân jala, nambai kakowadhân torpedo, nyampor kapal, bân bânnya' polè.
Kapatèyan
[beccè' | beccè' sombher]Thomas Alva Edison matè polana komplikasi diabetes è tanggal 18 Oktober 1931, è bengkona, "Glenmont" è Llewellyn Park è West Orange, New Jersey,sè èbelli è taon 1886 mènangka hadiah pernikahan ghâbây Mina. Bunter. Stephen J. Herben ngator pamakaman; Edison èkobur è taneyan bingkèng. Edison èlaporaghi bâdâ è dâlem tabung uji è Museum Henry Ford semma' Detroit. Ford èlaporaghi mayakin Charles Edison kaangghuy notop tabung uji è kamar penemu ta' abit saellana seda, mènangka kenang-kenangan. Topeng maot Edison sè èghâbây dâri cetakan tanang bân plester jhughân èghâbây. Binena Mina seda taon 1947.
Ngalokaghi
[beccè' | beccè' sombher]È taon 1928, èpon narèma medali khusus dâri Kongres Amèrika Serikat.