Lompat ke isi

Tèngka

Ḍâri Wikipèḍia bhâsa Madhurâ, lombhung pangataowan mardhika

Tèngka èngghi panèka serangkaian kalakoan sè èlakoni sareng orèng, organisme, sistem, otabâ èntitas ghâbâyân ḍâlem hubunganna kalabân abâ' dhibi'na otabâ lingkunganna, sè tamaso' sistem otabâ organisme laèn è seddhi'in bân jhughân lingkungan fisik (matè).[1] Tèngka èngghi panèka rèspons sè èkomputasi ḍâri sistem otabâ organisme ka samacâmma rangsangan otabâ input, baik è ḍâlem otabâ lowar, saḍar otabâ bhunten, èjhârbâ'aghi otabâ èsèmpen, bân èkaterroè otabâ ta' èkaterroè.

Èghâdhui perspektif informatika tèngka, tèngka kadhâddhiyân ḍâri aktor, operasi, interaksi, bân sèpat tèngka. Tèngka bisa èrèprèsèntasiaghi mènangka vektor tèngka.

Maske bâḍâ pan-bârâmpan sè ta' sapakat tentang cara ngartè'è tèngka secara tepat ḍâlem kontèks biologis, sèttong interpretasi umum mènorot meta-analisis literatur ilmiah nyataaghi jhâ' "tèngka èngghi panèka rèspon sè terkoordinasi secara internal ḍâri sakabbhinah organisme sè oḍi' (individu otabâ kelompok) ka rangsangan internal bân/otabâ eksternal".

Definisi tèngka sè lebbi jhârna', bisa èberlakuaghi ghâbây tombuwân bân organisme laènna, mirip sareng konsep plastisitas fenotipik. Tèngka èjhârbâ'aghi mènangka rèspons ka sèttong kadhâddhiyân otabâ obâ'ân lingkungan è salanjhângnga massa oḍi'in orèng, bhidhâ sareng obâ'ân fisiologis otabâ biokimia laènna sè terjadi lebbi ghâncang, bân ta' tamaso' obâ'ân sè aropaaghi hasèl ḍâri perkembangan (ontogeni).

Tèngka bisa asèpat kèbâ'ân ḍâri lahèr otabâ èajgâri ḍâri lingkungan.

Tèngka bisa èangghâp mènangka kalakoan napaah bhei ḍâri suatu organisme sè ngobâ hubunganna kalabân lingkungan. Tèngka aberri'kaloaran ḍâri organisme ka lingkungan.

Tèngkana manossa

[beccè' | beccè' sombher]

Tèngka sè èkalako sareng manossa èparcajâ èpangaro sareng sistem endokrin bân sistem saraf.[2] Paleng bânnya' èparcajâ jhâ' kompleksitas ḍâlem tèngka suatu organisme ahubungan kalabân kompleksitas sistem sarafna. Umumma, organisme kalabân sistem saraf sè lebbi kompleks aghâdhui kapasitas sè lebbi rajâ kaangghuy ajhâr rèspon anyar bân kalabân cara ghâpanèka adaptasi kalabân kalakoanna.

Tèngkana kebân

[beccè' | beccè' sombher]

Etologi panèka pangajhârân ilmiah bân objektif tentang tèngkana kebân, biasana kalabân fokus ḍâ' tèngka ḍâlem kabâḍâân alami, bân ngabâs tèngka mènangka sèpat adaptif evolusioner.[3] Behaviorisme panèka istilah sè jhughân aghâmbhâraghi pangajhârân ilmiah bân objektif tentang tèngkana kebân, biasana amaksoḍ ḍâ' rèspons sè bisa èokor dlḍâ' rangsangan otabâ rèspon tèngka sè èlatih è ḍâlem kontèks laboratorium, tanpa penekanan khosos ka adaptivitas evolusioner.

  1. Hayati, Fitria Wilda. dkk.. "Peran Ninik Mamak Dalam Membimbing Perilaku Remaja Putus Sekolah di Jorong Durian Kamang Mudiak Kecamatan Kamang Magek", Jurnal Pendidikan dan Konseling 5, no. 2 (2023).
  2. Siwi, Telly P Ulviana. "Hubungan Motivasi Dan Perilaku Manusia Dalam Berinovasi", Majalah Ilmiah Manajemen 09, no. 01 (2020).
  3. Pranatami, Dwimei Ayudewandari. "Perilaku Satwa Air Pada Kelas Mamalia", Biogenic: Jurnal Ilmiah Biologi 01, no. 01 (Juni, 2023).