Roald Amundsen

Roald Amundsen
Asmana ḍâlem bhâsa asli	(no) Roald Amundsen
Carèta oḍi'
Èlahèraghi	(nb) Roald Engelbregt Gravning Amundsen ; 16 Juli 1872 ; Borge Municipality (en)
Sèdhâ	<abbr title="Presumably (en) ">p. 18 Junè 1928 (55 taon); Samudra Arktik (id)
Penyebab kematian (id)	Kecelakaan dan insiden pesawat (id)
Tempat pemakaman (id)	Laut Barents (id)
Kalakoan
Spesialisasi (id)	Penjelajahan (id) bi' polar exploration (en)
Karjâ	Explorer (en) , penulis (id) , Pelaut (id) , peneliti (id) , polar explorer (en) , penerbang (id) , pengelana (id) , naval aviator (en) bi' sutradara film (id)
Bhâlâ
Pasangan nikah (id)	tanpa nilai
Ayah (id)	Jens Amundsen (en)
Saudara (id)	Leon Amundsen (en)
	Penghargaan (id) (18 Juli 1928) Medalla Plus Ultra (en) ; (1925) Medal for Outstanding Civic Service (en) ; (1913) Grande Médaille d'Or des Explorations (en) ; (1913) Vega Medal (en) ; (1912) Charles P. Daly Medal (en) ; (1912) South Pole Medal (en) ; (1912) Alexander von Humboldt Medal (en) ; (1912) Order of the Polar Star - Commander's Grand Cross (en) ; (1907) Patron’s Medal (en) ; (1907) Grand Cross of the Order of Franz Joseph (en) ; (1907) Fridtjof Nansen Award of Excellence, Mathematics-Natural sciences class (en) ; (1907) Hubbard Medal (en) ; (20 Novèmber 1906) Knight Grand Cross of the Order of St. Olav‎ (en) ; Constantin Medal (en) ; Medal of Merit in Gold with Crown (en) ; Knight of the Legion of Honour (en) ; Livingstone Medal (en) ; Knight of the Order of Leopold (en) ; Medal for Aeronautical Valour (en) ; Polar Medal (en) ; Congressional Gold Medal (en) ; Medal of Merit (en) ;
	Tanda tangan (id)

Roald Engelbregt Gravning Amundsen (16 Juli 1872 – 18 Junè 1928) panèka orèng sè ajelajah bâgiyân kutub sè abhângsa Norwègia. Dhibi’èn mimpin ekspèḍisi Antartika sè partama kaangghuy napa' ka Kutub Lao’ è antara taon 1910 bân 1912.^[1] Dhibi’èn panèka tamaso’ orèng partama sè napa' ka Kutub Ḍâjâ bân Kutub Lao’.^[2] Dhibi’en jhughân èkennal mènangka orèng sè partama sè lèbât Perlintasan Bârâ' Lao’. Dhibièn maèlang è bulân Junè 1928 nalèkana agabung ḍâlem misi penyelamatan è Tasè’ Barents. Amundsen asareng Douglas Mawson, Robert Falcon Scott bân Ernest Shackleton, panèka pemimpin èkspeḍisi kunci salama Jhâman Heroik Penjelajahan Antartika .

Amundsen lahèr dâlem kalowarga sè ngaghungi kapal bân kaptèn kapal. Èinspirasi ḍâri penyeberangan Greenland sè èlakonè sareng è taon 1888, dhibi’èn motossaghi kaangghuy ajhâlânaghi oḍi'na kaangghuy ajelajah è dhunnya. Awwâllâ Amundsen ajhâr keḍokteran sakejjhâ' bân samarèna ghanèka pas èntar ka tasè' kaangghuy alakonè penjelajahan. È taon 1897, dhibi’èn noro' Ekspeḍisi Antartika Bèlgia, sè pas amotivasi kaangghuy noro’ ajelajah laut laènna.

Abhâreng kalabân ennem awak kapal, dhibi’èn nyoba' alajâr lèbât tasè' è sekitar Kanaḍa Ḍâjâ. Dhibi’èn napa' ka Cape Colborne (samangkèn Nunavut) è bulân Agustus 1905 bân berhasil ḍâpa’ ka tojjhuwânna. Amundsen bân kruna nerrossaghi parjhâlânânna è bulân Agustus 1906 bân èsambhât kalabân sambudhân pahlawan nalèkana ekspeḍisi palèng akhèr è Nome, Alaska, è akhèr bulân kapanèka. Prestasi panèka maḍâteng minat èpon ḍâ' hal-hal sè spèktakulèr è ḍâlem èksplorasi kutub.

Amundsen panèka orèng sè partama sè napa' ka Kutub Lao'. Tangghâl 19 Ḍèsèmber 1911, dhibi’èn napa' ka Kutub Lao’ kalabân kancana, è antarana Olav Bjaaland, Helmer Hanssen, Sverre Hassel, bân Oscar Wisting. Robert Falcon Scott, orèng Inggris, ḍâtâng 35 arè saamponna.^[3]

È taon 1909, Roald Amundsen narèma kabhâr jhâ' sèttong penjelajah Amèrika, Robert E. Peary ampon molaè parjhâlânanna ka Kutub Ḍâjâ kaangghuy èksplorasi. Namong, rèncana ampon èghâbây kaangghuy nerrossaghi misina. Nalèkana Amundsen adhinaaghi Norwegia è bulân Junè 1910, taḍâ' orèng salaèn ale'na sè onèng jhâ' dhibi’èn saongghuna èntar ka Kutub Lao' bân bânnè ka Kutub Ḍâjâ.^[4] È awwâl taon 1911, Roald Amundsen alajâr kapalla ka Teluk Paus Antartika bân maddhek markas, 96 kilomèter lebbi semma' ka wilayah kutub ḍâri sainganna Robert Falcon Scott. È bulân Oktober 1911, ḍuwâ' penjelajah ghâpanèka mangkat ka titik lokasi (South Pole).^[5] Amundsen bân timma aghunaaghi empa' kereta luncur sè ètarèk sareng 52 patè’. Samentara jârèya, sainganna, Robert Scott, aghuna'aghi jhâran Siberia. Ka tangghâl 14 Ḍèsèmber 1911, èkspeḍisi Amundsen mennang lomba ka Kutub Ḍâjâ.^[6] ^[7]Para penjelajah nyatât ḍata ilmiah è kutub sabellunna molaè parjhâlânan molè è bulân Ḍèsèmber. Kabbhi abâli ka pangkalan è tangghâl 25 Jânuari 1912. Scott napa' ka Kutub Lao’ è tangghâl 17 Jânuari, namong è parjhâlânan molè sè malarat polana cuaca sè jhubâ', dhibi’è bân sakabbhina orèngnga matè. Mayyit Scott sè beku ètemmo è akhèr taon kapanèka.

Sombher

↑ Hafizh. "Mengungkap Misteri Antartika: Keajaiban dan Rahasia Benua Beku!" Gramedia. 2024-08. Aksès 2025-04012.
↑ Bramasta, Dandy Bayu. "Kisah Roald Amundsen, Orang Pertama yang Mencapai Kutub Selatan". Kompas. 2022-12-14. Aksès 2025-04-12.
↑ "Satu Abad Penaklukan Kutub Selatan Diperingati". Liputan 6. 2011-12-15. Aksès 2025-04-12.
↑ "Perjalanan Panjang Mencapai Kutub Utara Kapal Roald Amundsen" Diarsipkan 2025-04-12 di Wayback Machine.. Detik. 2018-08-08. Aksès 2025-04-12.
↑ Ferida, Khairisa. "Presiden Chile Lakukan Perjalanan Bersejarah ke Kutub Selatan". Liputan 6. 2025-01-05. Aksès 2025-04-12.
↑ Mukaromah, Vina Fadhrotul. dan Inggried Dwi Wedhaswary. "Hari Ini Dalam Sejarah: Roald Amundsen Jadi Orang Pertama yang Tiba di Kutub Selatan". Kompas. 2019-12-14. Aksès 2025-04-12.
↑ Murdaningsih, Dwi. "Fakta-Fakta Menabjubkan tentang Antartika". Republika. 2021-07-17. Aksès 2025-04-12.

[1] Hafizh. "Mengungkap Misteri Antartika: Keajaiban dan Rahasia Benua Beku!" Gramedia. 2024-08. Aksès 2025-04012.

[2] Bramasta, Dandy Bayu. "Kisah Roald Amundsen, Orang Pertama yang Mencapai Kutub Selatan". Kompas. 2022-12-14. Aksès 2025-04-12.

[3] "Satu Abad Penaklukan Kutub Selatan Diperingati". Liputan 6. 2011-12-15. Aksès 2025-04-12.

[4] "Perjalanan Panjang Mencapai Kutub Utara Kapal Roald Amundsen" Diarsipkan 2025-04-12 di Wayback Machine.. Detik. 2018-08-08. Aksès 2025-04-12.

[5] Ferida, Khairisa. "Presiden Chile Lakukan Perjalanan Bersejarah ke Kutub Selatan". Liputan 6. 2025-01-05. Aksès 2025-04-12.

[6] Mukaromah, Vina Fadhrotul. dan Inggried Dwi Wedhaswary. "Hari Ini Dalam Sejarah: Roald Amundsen Jadi Orang Pertama yang Tiba di Kutub Selatan". Kompas. 2019-12-14. Aksès 2025-04-12.

[7] Murdaningsih, Dwi. "Fakta-Fakta Menabjubkan tentang Antartika". Republika. 2021-07-17. Aksès 2025-04-12.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Carèta oḍi'

Asmana ḍâlem bhâsa asli	(no) Roald Amundsen
Èlahèraghi	(nb) Roald Engelbregt Gravning Amundsen 16 Juli 1872 Borge Municipality ^(en)
Sèdhâ	<abbr title="Presumably ^(en) ">p. 18 Junè 1928 (55 taon) Samudra Arktik ^(id)
Penyebab kematian ^(id)	Kecelakaan dan insiden pesawat ^(id)
Tempat pemakaman ^(id)	Laut Barents ^(id)

Kalakoan
Spesialisasi ^(id)	Penjelajahan ^(id) bi' polar exploration ^(en)
Karjâ	Explorer ^(en) , penulis ^(id) , Pelaut ^(id) , peneliti ^(id) , polar explorer ^(en) , penerbang ^(id) , pengelana ^(id) , naval aviator ^(en) bi' sutradara film ^(id)
Bhâlâ
Pasangan nikah ^(id)	tanpa nilai
Ayah ^(id)	Jens Amundsen ^(en)
Saudara ^(id)	Leon Amundsen ^(en)
Penghargaan ^(id) (18 Juli 1928) Medalla Plus Ultra ^(en) (1925) Medal for Outstanding Civic Service ^(en) (1913) Grande Médaille d'Or des Explorations ^(en) (1913) Vega Medal ^(en) (1912) Charles P. Daly Medal ^(en) (1912) South Pole Medal ^(en) (1912) Alexander von Humboldt Medal ^(en) (1912) Order of the Polar Star - Commander's Grand Cross ^(en) (1907) Patron’s Medal ^(en) (1907) Grand Cross of the Order of Franz Joseph ^(en) (1907) Fridtjof Nansen Award of Excellence, Mathematics-Natural sciences class ^(en) (1907) Hubbard Medal ^(en) (20 Novèmber 1906) Knight Grand Cross of the Order of St. Olav‎ ^(en) Constantin Medal ^(en) Medal of Merit in Gold with Crown ^(en) Knight of the Legion of Honour ^(en) Livingstone Medal ^(en) Knight of the Order of Leopold ^(en) Medal for Aeronautical Valour ^(en) Polar Medal ^(en) Congressional Gold Medal ^(en) Medal of Merit ^(en)
Tanda tangan ^(id)