Orèng Nilotik
| Regions with significant populations | |
|---|---|
| South Sudan, Ethiopia, African Great Lakes, Northeastern Democratic Republic of Congo | |
| Languages | |
| Nilotic languages | |
| Religion | |
| Christianity, Traditional faiths, Kalenjin folklore, Dinka religion, Islam |
Rèng-orèng Nilotik panèka rèng-orèng pribhumi Suḍan Lao' sareng Lembah sè adhâbu ngangghuy bhâsa Nilotik. Kabbhi nettep è Suḍan Lao' sareng bâgiyân Gambèla è Ethiopia, samantara jhughân minoritas rajâ è Kenya, Uganḍa, bâgiyân ḍâjâ Rèpublik Ḍèmokratik Kongo, sareng Tanzania. Orèng-orèng Nilotik kadhâddhiyân ḍâri rèng-orèng Ḍinka, Nuer, Shilluk, Luo, Alur, Anuak, Ateker, Kalenjin, sareng Karamojong, sè èkennal jhughân mènangka Karamojong otabâ Karimojong, Ngasa, Ḍatooga, Samburu, sareng orèng-orèng sè abhâsa Maa.
Suku Nilot aropaaghi mayoritas populasi Suḍan Lao', samantara è naghâra-naghâra akadhi Uganḍa, Tanzania, sareng Kenya, rèng-orèng èka'ḍissa panèka aropaaghi minoritas sè substansial.[1] Kabbhi jhughân sè aropaaghi bâgiyân sè parlo ḍâri populasi Rèpublik Ḍèmokratik Kongo è bâgiyân tèmor lao'. Èparkiraaghi jumlana populasi Nilot sampè' 50 juta orèng ka abaḍ 21.
Sacara fisik, Nilot èkennal karana bârna kolè'èn sè biasana cè' pettengnga sareng bhâdhânna sè rampèng, torkadhâng tèngghi. Kabbhi segghut ngaghungi angghuta bhâdhân sè sanget lanjhâng, khusussa sègmèn distalla (lengngen aḍâ', tongkai bâbâ).[2]
Orèng-orèng Nilotik aghâdhui aghâma Kristen sareng kaparcajâ'ân sè lambâ' otabâ traḍisional, sè kabânnya'an aghâmana Kristen. Minoritas sabâgiyân orèng Nilotic nganut aghâma Islam.
Asma
[beccè' | beccè' sombher]Istilah "Nilotik" sareng "Nilote" sabellunna èghunaaghi mènangka subklasifikasi ras, mètorot ḍâri pangamatan antropologis kalabân morfologi bhâdhân sè èangghâp bhidhâ ḍâri bânynya' penutur bhâsa Nilotik. Para ilmuwan sosial abaḍ ka-20 sabâgiyân bânnya' ampon ta' ngèjebbhi usaha kaangghuy maklasifikasiaghi rèng-orèng mètorot karakteristik fisik, sareng lebbi mèlè aghuna'aghi studi linguistik kaangghuy abhidhâaghi antar rèng-orèng. Kabbhi abhângon ètnis sareng kabudâjâ'an mètorot bhâsa sè sami. Namong, molaè akhèr abaḍ ka-20, para ilmuwan sosial bân fisik ampon amanpaat aghi ḍata ḍâri gènètika populasi.
Bhâsa Nilotik sareng Nilote samangkèn otamana èghunaaghi kaangghuy arujuk ka samacâmma suku bhângsa sè dhâ-bhidhâ sè adhâbu ḍâlem sèttong rumoun bhâsa Nilotik. Sacara ètimologis, istilah Nilotik sareng Nilote (tongghâl: nilot) asalla ḍâri Lembah Nil; khoosssa, Songay Nil attas sareng na'-ana' songayya, kennengngânna sabâgiyân bânnya' orèng Suḍan sè ngangghuy bhâsa Nili-Sahara.
Bâgiyân ètnis sareng bhâsa
[beccè' | beccè' sombher]Bhâsa
[beccè' | beccè' sombher]- Bhâsa Nilotik Tèmor – Ècatoraghi sareng populasi Nilotic è Ethiopia bârâ' ḍâjâ, Suḍan Lao' bâgiyân tèmor, Uganḍa tèmor lao', Kenya bârâ', sareng Tanzania ḍâjâ, tamaso' bhâsa akadhi Turkana sareng Maasai.
- Bari - Kuku - Kakwa - Pojulu - Mundari - Nyangwara - Nyepo sareng laènna
- Teso - Lotuko - Maa
- Nilotik Lao' – Ècatoraghi sareng populasi Nilotik è Kènya bârâ', Tanzania ḍâjâ, sareng Uganḍa tèmor, è antarana Kalenjin sareng Datog.
- Kalenjin
- Omotic - Datooga
- Niloti Bârâ' – Ècatoraghi sareng populasi Nilotik è Suḍan Lao', Suḍan, Kongo tèmor lao' (DRC), Uganḍa lao', Kenya bârâ' ḍâjâ, Tanzania ḍâjâ, sareng Ethiopia bârâ' dâjâ, è antarana bhâsa Ḍinka - Nuer, bhâsa Luo, sareng Burun.
- Ḍinka - Nuer - Atwot
- Bhâsa Luo
- Bhâsa Burun
Sombher
[beccè' | beccè' sombher]- ↑ "5 Fakta Unik Dinka, Suku Manusia Tertinggi di Dunia dari Afrika". 2023-10-21.RCTI Plus. Aksès 2025-08-10.
- ↑ Irawan, Jessica. "Fakta Menarik dan Ciri Khas Suku Dinka Sebagai Keturunan Manusia Tertinggi di Dunia". Jawa Pos. 2023-12-26. Aksès 2025-08-10.