Muhammad I dâri Granada

Abu Abdullah Muhammad bin Yusuf bin Nasr (1195-1273), jhughân èkennal kalabân Ibnu al-Ahmar (bhâsa Arab: ابن الأحمر ) bân andi’ jhulughân al-Ghālib billāh (“sè mennang sabâb Allah”), iyâ arèya Muslim mardhika sè dibudi è Spanyol, bân sè mabâdâ dinasti Banu Nashri. È bâkto odi’na, karajaan-karajaan Kristen Iberia (sè otama Portugal, Kastilia, bân Aragon) malowas ka wilayah Islam è semenanjung Iberia, sè è sebbhut Al-Andalus.

Muhammad bin Yusuf Awwâllâ andi’ kakowasaan è kotta kalahèranna, Arjona è taon 1232 bâkto dhibi’en alabân dâ’ ka pangowasa de facto Al-Andalus, Ibnu Hud. Salama alabân jarèya, dhibi’en bisa akowasa è Kordoba bân Sevilla kaangghuy bâbârempa bâkto, sabâllunna kaduwâ’ kotta kasebbhut abâli ka tanangnga Ibnu Hud. Dhibi’en pas è pa kala Ibnu Hud, tapè pagghun ta’ ngocol kakowasaanna atas Arjona bân Jaén dhâddhi sè èbâbâna Ibnu Hud. È taon 1236, dhibi’en ngètèng Ibnu Hud polè bân abhânto Fernando III dâri Kastilia ngala’ Kordoba. È taon sè bhâkal dâteng, Muhammad ngala’ kakowasaan è kotta-kotta è wilayah lao’ Spanyol, tarmaso’ Granada (1237), Almeria (1238), bân Malaga (1239) lèbât manuver-manuver politik sè ta’ ngangghuy perrang, è taon 1244, kotta kalahiranna, Arjona, è rebbhu’ Kastilia. È taon 1246, dhibi’en kala polè dâri Kastilia è jaën, saèngghâ dhibi’en kodhu abârrri’ kotta kasebbhut bân Vasal Fernando dhâddhi syarat perjhânjhiyen ta’ aperranga.

Dâlem 18 taon samarèna, Muhammad makowat kakowasaanna kalabân paghhun a hubungan damai bân Kastilia. È taon 1248, dhibi’rn sampè’ abhânto karajaan Kristen kasebbhut ngala’ Sevilla dâri kakowasaan Islam. Tapè è taon 1264, dhibi’en abhâlik alabân Kastilia bân abhânto pemberontak penduduk Muslim è Wilayah sè ghi’ bhuruwân è kowasaèn Kastilia. Pemberontak jarèya ennas, bân è taob 1266, sekutuna è wilayah Málaga, Banu Asyqilula, pemberontak alabân Muhammad I bân nyo’on bhântowan eaja Kastilia sè anyar, Alfonso X. Kastilia ngèrèm pasukan, tapè Muhammad bisa ngajhâk  pamimpin pasukan kasebbhut, Nuño Gonzalez de Lara,  kaangghuy abhâlik alabân Alfonso. Konflik kalabân kastilia bân Banu Asyqilula ghita’ marè kantos taoh `273, bâkto Muhammad tade’ omor samarèna ghâgghâr dâri jhârân, dhibi’en èghânt bi’ ana’ na, Muhammad II.

Paningghâlân Muhammad I iyâ arèya kerajaan sè è pajhâghâ, sè pagghun bâdâ è bâbâ dinasti Banu Nashri kantos dianeksasi Kastilia è taon 1492. Salaènna jarèya, dhibi’en jhughân molaè aghâbây Alhambra è Granada, sè dhâddhi romana. Sultan-sultan Granada salanjhângnga teros aroma è Granada bân nerrossaghi pembangunan Alhambra dhâddhi sèttong kompleks istana bân bèntèng pertahanan sè rajâ. Kantos satèya Alhambra pagghun bâdâ dhâddhi peninggalan kasultanan Granada bân dhâddhi Situs Warisan Dunia UNESCO.

Asal bân awwâl kaodi'en

Muhammad bin Yusuf lahèr è taon 1195 (595 H) è kotta Arjona, sè bâkto jarèya iyâ arèya kotta kènè’ è bâtes daèra Muslim pèt lao’ Songai Guadalquivir, sè satèya dhâddhi bâgiyân dâri Provinsi Jaén è Spanyol. Dhibi’en asalla dâri kalowarga sè status sosialla ta’ tègghi bân ca’an  Estoria de España awwâllâ dhibi’en “ta’ andi’ lako laèn salaènna aghiring sapè ka sabâ bân rembhâng sabâ”. dhâbuna Ibnu al-Khatib, sejarawan bân wazir Granada abad ka-14, kalowargana iyâ arèya katoronan Sa’an bin Ubadah, sorang sahabat Nabi Muhammad dâri suku Bani Khazraj. Katoronan Sa’ad ngallè ka Spanyol bân neptep è Arjona dhâddhi orèng tanè. È bâkto ngodâna, dhibi’en è kennal kalabân pamèmpèn militer è perbatasan, bân è kennal kalabân sorang sè Zuhud, citra sè è kaandi’ sampè’ samarèna dhâddhi Sultan. Muhammad jhughân è kennal dhâddhi Ibnu al-Ahmar, bân andi’ nyama panggilan kahormatan (kunyah) Abu Abdullah.

Latar Budi

Awwâl abad ke-13 panèka periode penurunan sè rajâ ghâbây orèng Islam è Semenanjung Iberia. Jhâman Khalifah A-Muwahhidun, sè ngowasaè Al-Andalus otabâ wilaya Muslim Iberia, èbâgi sabeb  perrang satarètanan samarèna Khalifah Yusuf II sèdhâ è taon 1224 ta' kalabân penerus sè jhârna'. Al-Andalus èbâgi pecca dhâddhi pan-bârâmpan karajaan sè èparenta sareng raja-raja kènè' sè èsebbhut Muluk al-Tawaif. Sala sèttong raja kènè’ sè bâdâ iyâ areya Muhammad ibn Yusuf bin Hud ("Ibnu Hud", sèdhâ 1238), sè aberronta’ è bâbâna pamarenta'an Muwahhidun. . dhibi’en nyataaghi dhibi'na dhâddhi ana’ buwa Khalifah Abbasiyah tapè nyatana maddhek naghârâ dhibi' sè pusatta bâdâ è Murcia. kakowadhânna tombu bân dhâddhi pamimpin de facto Al-Andalus. Maskè berhasil mabâdâhaghi kakowasaan è Al-Andalus, Ibnu Hud ngadhebbhi kala è perrang alabânorèng Kristen, è antarana Perang Alanje è taon 1230 bân Perang Jerez è taon 1231, ètoro'è kalabân ghâgghârrâ Badajoz bân Extremadura.

È pèt lao’ Semenanjung Iberia, bâdâ pan-bârempan karajaan Krèsten iyâ arèya Kastilia león (sè pato dâ’ Raja Kastilia dâri 1231), Portugal, Navarra bân persatuan Kerajaan-kerajaan sè è kennal kalabân Takhta Aragon. Kabbhi andi’ minoritas Muslim. È pertengnga’an abad ka-13, Kastilia dhâddhi kerajaan palèng rajâ è Iberia. Rajana, Fernando III (m. 1217-1252) jhughân è angka’ dhâddhi raja bi’ león. Kalabân amanfaattaghi malowas kerajaanna tor peccana kaom Muslim, dhibi’en alako malowas ka wilaya Muslim selatan bân akherra arebbhu’ kotta-kotta pentèng akadhi Kordoba (1236) bân Sevilla (1248).