Max Weber

Maximilian Weber (21 April 1864 – 14 Junè 1920) panèka ahli politik, ekonom, ahli gèografi, bân sosiolog Jèrman sè èangghep sala sèttong pendiri awwâl sosiologi modern bân administrasi naghârâ modern. Karya-karya otama dhibi’en nyambhung kalabân rasionalisasi dâlem sosiologi aghâma bân pamarènta’an, maskè dhibi’en jhughân segghut nolès è bidang ekonomi. Karyana sè palèng èkennal iyâ arèya èsai sè èjudhul Etika Protestan bân Semangat Kapitalisme, sè molaè penelitianna dâlem sosiologi aghâma. Weber ngoca’ jhâ' aghâma panèka sala sèttong alasan otama ghâbây perkembangan sè bhân-sabbhân antara budaya Bârâ' bân Tèmor. È dâlem karyana sè èkennal, Politics as a Vocations, Weber ngartèaghi neghâra mènangka lembaga sè andi' monopoli è attas pengangghuy kekowatan fisik sè essa, dèfinisi sè dhâddhi penting è dâlem pangajharan èlmo politik Bârâ’ modern.

Sosiologi aghâma

Karya Weber è sosiologi aghâma èmolaè kalabân esai Etika Protestan bân Semangan Kapitalisme bân èterrossaghi kalabân analisis Aghâma Tiongkok: Konfusianisme bân Taoisme, Aghâma India: Sosiologi Hindu bân Buddhâ, bân Yudaisme Kona. Karyana tentang aghâma laèn ambu samarèna sèdhâna sacara sakala taon 1920, sè aghâbây dhibi’en ta' bisa nerrossaghi penelitianna tentang Yudaisme Kona kalabân penelitian tentang Mazmur, Kètab Yakub, Yahudi Talmudi, Kakrèstenan awwâl bân Islam. Tello' tema otamana iyâ arèya èfèk pemèkkèran aghâma dâ' aktivitas èkonomi, hubungan antara stratifikasi sosial bân pemèkkèran aghâma, bân karakteristik khas budaya Bârâ’.

Tojjhuwân

Tojjhuwânna iyâ arèya kaangghuy nemmoè alasan arapa budâjâ Bârâ’ bân Tèmor  akembâng è jhâlân sè bhidhâ. È dâlem analisis temuanna, Weber ngoca’ jhâ' pèkkèran aghâma Puritan (bân lebbi lowas, aghâma Krèsten) andi’ dampak sè rajâ dâ' perkembangan sistem èkonomi Èropa bân Amèrika Serikat, namong jhughân ècatet jhâ' hal kasebbhut bânni tong-sèttongnga faktor dâlem perkembangan kasebbhut. Faktor-faktor pentèng laènna sè ècatat sareng Weber tamaso' rasionalisme dâ' opajâ ilmiah, masèttong observasi sareng matematika, èlmo pangajhârân bân yurisprudensi, sistematisasi dâ’ ka administrasi pamarènta’an, bân usaha èkonomi. Akhèrra, pangajhârân sosiologi aghâma, menorot Weber, coma aropaaghi pamarèksa'an dâri sèttong fase emansipasi dâri sihir, iyâ arèya "disenchantment of the world" sè èangghep dhâddhi aspèk pentèng sè pentèng dâri budâjâ Bârâ’.

Ètika Protèstan bân Semangat Kapitalisme

Èsai Weber Ètika Protèstan bân Semangat Kapitalisme (Die protestantische Ethik und der Geist des Kapitalism) iyâ arèya karya sè palèng kalonta. Ampon èkoca’ jhâ' karya panèka ta' kodhu èangghep mènangka pangajharan rinci tentang Protestanisme, namong mènangka parkenalan dâ' karya Weber salanjutta, khusussa penelitianna tentang interaksi antara gagasan-gagasan aghâma bân tèngka èkonomi.

Paradok

È dâlem Ètika Protèstan bân Semangat Kapitalisme, Weber aghâbây tesis jhâ' etika bân pèkkèran Puritan aghâdhui pangaro dâ' perkembangan kapitalisme. Buktè aghâma biasana èserrè’e kalabân nolak urusan dunnya, tamaso' usaha èkonomi. Arapa hal reya ta' èlampa'aghi dâlem Protestanisme? Weber ajellassaghi paradoks rèya è dâlem esai kasebbhut.

Dhibi’en aberri’ dèfinisi "semangat kapitalisme" mènangka ghâghâsân bân adat istiadat sè nolongè usaha rasional kaangghuy kaontongan èkonomi. Weber nojjhuaghi jhâ' semangat kasebbhut ta' èbâtessi dâ' budaya Bârâ’, manabi èangghep mènangka sikap individu, tapè jhâ' orèng-orèng kasebbhut—pengusaha sè bângal, akadhi sè èsebbhut Weber—ta' bisa kalabân dhibi'na maddek tatanan ekonomi anyar (pelacur). E antarana kecenderungan sè èidentifikasi sareng Weber panèka tama’ kaangghuy ontong kalabân usaha sè sakonè’, ghâgâsân jhâ' alako iyâ arèya bhâstowan bân beban sè kodhu èhindari, khusussa manabi ngalebbi'i sè cokop parlo kaangghuy kaodhi'ân sè saderhana. "Kaangguy cara odhi' sè ècocokkaghi dâ' fitur-fitur khusus kapitalisme," Weber nolès, "kaangghuy ngowasaè sè laènna, kodhu èmolaè è sèttong kennengngan, bân bânnè dâri orèng sè èisolasi, tapè mènangka cara odhi' sè umum ghâbây sakabbhina kalompo' manossa."

Panganyaran

Saellana nerrangngaghi semangat kapitalisme, Weber aargumen jhâ' bâdâ sakabbhina alasan kaangghuy nyarèh asal-osolla dâlem gagasan-gagasan aghâma Reformasi. Bânnya' pangamat akadhi William Petty, Montesquieu, Henry Thomas Buckle, John Keats, bân laènna ampon aberri' komèntar tentang hubungan sè semma' antara Protestanisme bân perkembangan semangat dhâghâng.

Weber nojjhuaghi jhâ' jenis Protestanisme tartanto nolongè usaha rasional kaangghuy ontong ekonomi bân aktivitas dunnya sè ampon èberri'i artè rohani bân moral sè positif. Arèya bânnè tojjuwân dâri pèkkèran aghâma, tapè lebbi dâri hasèl sampèngan – logika sè èghâdhui dâri doktrin-doktrin kasebbhut bân saran-saran sè èbâdâ'aghi dâri pèkkèran sè secara langsung bân ta' langsung mandhâr perencanaan bân nolak dhibi' è dâlem nyarè kaontongan ekonomi.