Mata Pèssè
Mata Pèssè iyâ arèya satuan arghâ alat pamajârân aropa pèssè sè è tarèma bân dhâddhi alat pamajârân sè sah bân ngalakonè transaksi èkonomi è naghârâ.[1] Masèng-masèng naghârâ anḍi' nèlay arghâ mata pèssè sè ta' paḍâ. Mata Pèssè ngalèbâtdhi pèssè kertas bân salaka sè è pakalowar bi' Bank Sèntral otabâ otoritas Keuangan è naghârâ sè atinda' kaangghuy pemasok tongghâl sakalighus mantau parèdarân pèssè è ḍâlem sistem parèkonomiyân sè berlaku.
Sajjhârâ
[beccè' | beccè' sombher]Lambâ', manossa purba ghi' ta' ngangghuy pèssè, otabâ alat porop. Polana è bâkto jèya, manossa bisa mamennuhi sakabbhina kabhutoânna ḍâlem oḍi' ḍâri alam sè è seddhi'na. Bâkto sombher manossa (SDM) sè angghuy taḍâ', kakabbhina ngallè bân molay aghunaaghi SDM sè è seddhi'na polè. Sampè' ahèrra kalowar Paradhâbhân Kona manossa molay morop bhârâng anḍi' na kalabân anḍi' na orèng laèn sè è sebbhut 'barter. Samarèna jhâman ajèya bân lebbi majhu, manossa molay aghunaaghi alat porop, maskè coma sakadhâr bân ghi' ta' aropa pèssè. Alat arèya sè è sebbhut pèssè bhârâng. Marèna arèya samarèna manossa ngowasaè tolèsân bân horop, pèssè pas ella è kennal pèssè otabâ pèssè kaparcajâân.[2]
Nèlay porop
[beccè' | beccè' sombher]Mata Pèssè è ghuna'aghi ḍâlem parèkonomiyân tabukka' kaangghuy malancar transaksi èkonomi sè tamaso' transaksi antar penduduk ḍâlem sèttong wilajâ naghârâ sarta transaksi antar penduduk naghârâ laèn. Ḍâlem transaksi antar naghârâ è ghuna'aghi mata Pèssè sè è sapakatdhi abhâreng bi' naghârâ sè terlibat. Pangangghuyyân mata pèssè umumma è kalako ḍâlem pardhâghângan internasional kaangghuy kaparlowan èkspor bân impor atas bhârâng maupun jhâsa. Ḍâlem prosèssâ, masèng-masèng naghârâ ollè ngalamè pernasalahan alat pamajârân sè è ghuna'aghi. Tèyap naghârâ ummumma anḍi' mata pèssè sè bhidhâ kalabân naghârâ laèn. Salaènna jèya, nèlay mata pèssè sè è sandhingngaghi kalabân arghâ bhârâng umumma è satèyap naghârâ. Bâḍâ na arèya nèlay poropbhân è kennal. Konsèpbhâ iyâ arèya arghâ è masèng-masèng mata pèssè naghârâ saèngghâ prosès dhâghâng international pagghun bisa è kalako antar naghârâ. Tèyap mata pèssè è berri' nèlay poropbhân sè è sapakatdhi saccara internasional bân berlaku saccara umum.[3]
Macem
[beccè' | beccè' sombher]Adhâsar ka kamampoânna nèlay
[beccè' | beccè' sombher]Tèyap mata pèssè anḍi' kamampowan nèlay poropbhâ. Kamampowan arèya nandhâaghi tèngkat poropânna mata pessè naghârâ ka ḍâlem mata naghârâ laèn. Kamampowan nèlay porop paḍâ aberri' ghâmbhârân tentang kabâḍâânna pasarra pèssè sè bhibhâs bân aktip bâgi mata pèssè. Kamampowan nelay porop paḍâ bisa aberri' ghâmbhârân tentang hambatânna pangallèyanna mata pèssè ka ḍâlem bân ka lowar naghârâ asalla. Saccara umum, mata pèssè sè ma bhiḍhâadhâsar ka kamapowan nèlay porop bâḍâ ḍuwâ' macem iyâ arèya mata pèssè sè kowar bân sè lemma. Umumma mata pèssè sè kowat è ghunaaghi bi sè condhung ka pangembangan inḍustri. sedangkan mata pèssè lemma è ghunaaghi bi' naghârâ majjhu sè condhung ka terbentu'na Inḍeks Pasar Swiss awallâ ḍâri cara kamampowan nèlay porop mata pèssè rèya. Mata pèssè kowat è ako kaangghuy alat otabâ bhârâng pamajârân internasional ḍâlem dhâghângan internasional. Nèlay porop mata pèssè sè kowat, iyâ arèya Dolar Amèrika Serikat (US$), Pound sterling Ènggris (£), Yèn Jeppang (¥) bân Mark Jèrman (DM). Sedangkan mata pèssè lemma ta' è tarèma kaangghuy bhuktè pamajârân internasional. Nèlay poropbhâ malolo abâ-obâ segghut toron. Mata pèssè lemma ta' è ghunaaghi ḍâlem nyoson sistem monètèr internasional. Mata pèssè lemma ummumma è ghunaaghi bi' naghârâ sè bhuru akembang bân naghârâ sosialis è Èropa Tèmor.[4]
Pasar Valut asèng
[beccè' | beccè' sombher]Ḍâlem pasar valuta asèng è pa bâḍâ jhuwâl belli mata pèssè sè ta' sa jhennès. Palaksanaanna jhuwâl belli coma è kalako è bâkto sè paḍâ kalabân nèlay porop. Prosès jhuwâl belli rèya è kalako bi' bank kaanghuy ghlâdhâk anatara sè ajhuwâl bân sè mellè.. Laba sè è kaollè bi' bank coma aropa pamajârân jhâsa jhuwâl belli valuta asèng.
Sombher
[beccè' | beccè' sombher]- ↑ Evan, Fauzan, "Kode dan Simbol Mata Uang Dunia Lengkap, Berikut Daftar Sekaligus Penjelasannya". Pikiran-Rakyat. 19 Agustus 2020. Èaksès tangghâl 2025-03-25.
- ↑ Anisa Rizki Febriani, "Sejarah Kemunculan Uang dan Perkembangannya di Dunia" Diarsipkan 2023-04-26 di Wayback Machine., detik, 14 Januwari 2023, Èaksès tangghâl 2025-03-26.
- ↑ Simorangkir, I., dan Suseno. Sistem dan Kebijakan Nilai Tukar, Diarsipkan 2023-02-19 di Wayback Machine., Pusat Pendidikan dan Studi Kebanksentralan, Bank Indonesia. hlm. 1–2. Èaksès tangghâl 2025-03-26.
- ↑ Sriyono dan Herlinda Maya Kumalasari (2020). Buku Ajar Keuangan Internasional (PDF). Sidoarjo: Umsida Press. hlm. 1–2. ISBN 978-623-6833-33-9.. Èaksès tangghâl 2025-03-26.