Kyiv

Kyiv (Bhâsa Ukraina: Ки‌їв) otabâ Kiev (bhâsa Slavia Tèmor Kona: Кꙑєвь; bhâsa Rusia: Киев) iyâ arèya èbhu kottha na Ukraina, bân aropa'aghi kottha sè palèng padhât è Ukraina. Kyiv bâḍâ è bun Ḍâjâ-tengnga Ukraina, è salanjhângnga Songay Dnieper. Per 1 Januwari 2022, populasina ḍâpa' ka angka 2.952.301 nyabâ, ma dhâddhi Kyiv kottha sè palèng padhât bân sella' sè nomer pètto' è Èropa, Kyiv iyâ arèya posattdhâ industri, pendidighân, ilmiah bân bhudhâjâ sè penting è Èropa Tèmor. Kottha rèya iyâ arèya roma kaangghuy bânnya' industri tèknologi sè tèngghi, institusi pendidighân tèngghi bân bangonan sè bânnya' sajjhârâ na. Kottha rèya anḍi' sistem transportasi umum bân infrastuktur sè èkstènsif, tamaso' Metro Kyiv.

Nyama kottha Kyiv lambâ' oca'na orèng, asalla ḍâri nyama Kyie, sala sèttong ḍâri empa' legenda sè ma jhâghâ kottha legendaris. Gereja Sofia è Kyiv iyâ arèya wârisân dhunnya sè è jâgâ bi' UNÈSCO molaè taon 1990.

Ètimologi

Sabellun standarisasi abjad è awwâl abâd ka-20, nyama Kyiv biasa è èjhâ dhâddhi Кіѣвъ, Киѣвъ, otabâ Кіѣвъ kalabân horop yat sè satèya ella ta' è ghuna'aghi polè. Èjhâ'ân Ukraina Kona ḍâri abâd ka-14 bân ka-15 ngèjhâ dhâddhi Києвъ, tapè pan-bârâmpan èjhâ'ân sè kabhuktè tamaso' кїєва (gen.), Кїєвь, bân Киев (acc.), кїєво otabâ кїєвом (ins.), києвє, Кіеве, Кїєвѣ, Києвѣ, otabâ Киѣве (loc.).^[1]

Kronik Slavia Tèmor Kona akadhi Kodeks Laurentia bân Kronik Novgorod ngèjhâ Kyiv kalabân Києвъ, Къıєвъ, otabâ Кїєвъ.^[2] Adhâsar ètimologi tradisional, nyama kasebbhut aropa'aghi toronan ḍâri Kyi, nyama sè ma jhâghâ kottha legendaris. Mètorot kamus etimologis Oleg Trubachyov, Kyiv asalla ḍâri nyama Slavia Tèmor Kona Kyjevŭ gordŭ ("Kastel Kyi" otabâ "gord Kyi"), ḍâri bhâsa Proto-Slavia kyjevъ, namong etimologi rèya è tanya'aghi. Mètorot Jaroslav Rudnyckyj, nyama Kyiv bisa è papolong ka ramo' bhâsa Proto-Slavia kyjъ, tapè kodhu è artèyaghi sebagai 'dhungket' otabâ tèyang ḍâlem bhâsa Ukraina modern sè satara kalabân Кий.

Kiev iyâ arèya sebbhutdhân tradisional Kyiv ḍâlem bhâsa Ènggris. ^[3]Namong karna Kiev aropa'aghi toronan ḍâri bhâsa Rusia, angghuyyâ oca' Kiev molay è paèlang samarèna ancorra Perrang Rusia-Ukraina è taon 2014.

È taon 2018, Kementrian Lowar Naghârâ Ukraina mabâḍâ' #CorrectUA, Sebuah kampanye daring kaangghuy apromosiyaghi penggunaan èjhâ'ân resmi bhâsa Ukraina kaangghuy maghântè nyama sè "Kona, era Sovièt". Hosos kaangghuy èbhu kottha na, kampanye KyivNotKiev è pabâḍâ kalabân bâgiyân ḍâri kampanye sè lebbi lowas.

Sajjhârâ

Ḍâlem sajjhârâ na, Kyiv iyâ arèya sala sèttong kottha palèng towa è Èropa Tèmor sè marè ngalèbâtdhi pan-bârâmpan tahap katennaran bân kata'jellasân. Manossa pertama sè è kataowè bâḍâ è wilajâ sè satèya è sebbhut Kyiv è parkèra'aghi asalla ḍâri jhâman Paleolitikum Ahèr (Jhâman Bâtho). Populasi è seddhi'na Kyiv salama Jhâman Perunggu aropa'aghi bâgiyân ḍâri apa sè è sebbhut Bhudhâjâ Trypillia, bân è bhuktèyaghi bi' artèfak ḍâri bhudhâjâ sè è temmo è daerah kasebbhut. È awwâl jhâman Bessè, Suku-suku neptep è seddhi'na Kyiv sè mapraktèk pangola'an tana, perternakan bân Perdhâghângan kalabân orèng Skithia bân naghârâ kona è tasè' Laut Hitam Ḍâjâ. Temmowan koin Romawi ḍâri abâd ka-2 sampè' ka-4 nojjhuwaghi bâḍâna Perdhâghângan kalabân Propinsi-propinsi Tèmor Kekaisaran Romawi.

Pamokiman bhângsa Slavia è jalur Perdhâghângan rajâ antara Skandinavia bân Konstantinopel, Kyiv bâḍâ è bâbâ na kontrol bhângsa Khazar, sampè' è rebbhu' bi' bhângsa Varangia (Viking) è pertengnga'ânna abâd ka-9. È bâbâ na pamarèntha Varangia, kottha rèya dhâddhi èbhu kottha Rus Kiev, naghârâ Slavia Tèmor pertama. Kyiv ngalamè ka'ancoran total salama Invasi Mongol è taon 1240, kottha rèya kaèlangan sabâgiyân rajâ pangaro salama berabad-abad sè bhâkal ḍâteng. Kyiv dhâddhi èbhu kottha Propinsi sè sanget penting è pèngghirân wilajâ sè è kowasaè bi' tatangghâna sè kowat, pertama Keharyapatihan Lituania, terrossâ Kemahkotaan Kerajaan Polanḍia bân ahèrra Kekaisaran Rusia.^[4]

Kottha rèya makmor polè salama Revolusi industri Kekaisaran Rusia è ahèr abad ka-19. È taon 1918, bâkto Rèpublik Rakyat Ukraina adeklarasi Kemerdekaan ḍâri Rèpublik Rusia samarèna rèvolusi Oktober, Kyiv otomatis langsong dhâddhi èbhu kottha na. Ḍâri ahèr Perrang Ukraina-Sovièt bân Polanḍia-Sovièt è taon 1921, Kyiv dhâddhi kottha ḍâri RSS Ukraina, bân è pa dhâddhi èbhu kottha na è taon 1934. Kottha rèya ngalamè ka'ancoran sè signifikan Salama perrang Dhunnya II, tapè lekkas bârâs polè è taon pasca perrang, dhâddhi kottha palèng rajâ nomer tello' è Uni Sovièt.

Nyosol rontona Uni Sovièt bân Kemerdekaan Ukraina è taon 1991, Kyiv teptep dhâddhi èbhu kottha na Ukraina bân ngalamè maso' na migran etnis Ukraina ḍâri daerah laèn è naghârâ rowa. Salama periode transformasi Ukraina kaangghuy dhâddhi èkonomi pasar bân ḍèmokrasi elektoral, Kyiv terros dhâddhi kottha palèng rajâ bân palèng makmor è Ukraina. Produksi Inḍustri na sè segghut aghânthong ka parsanjhâta'an toron samarèna ronto na Sovièt, berdampak jhubâ' ka sains bân tèknologi, tapè sektor èkonomi ghun akanta jhâsa bân keuangan aberri' pertombuwân opa bân investasi è Kyiv, serta nyadhiya'aghi pendanaan saterrossâ kaangghuy ngembangngaghi perumahan bân infrastuktur Kottha. Kyiv kalowar dhâddhi wilajâ sè palèng pro Bârâ' è Ukraina; partai-partai sè nganjhuraghi integrisi sè lebbi semma' bân Uni Èropa malolo mendominasi salama Pemilu. Ḍâri Nopèmber 2013 sampè' Pèbruwari 2014, Kyiv dhâddhi lokasi otama Euromaidan. Ḍâlem Invasi Rusia ka Ukraina 2022, pasoghân Rusia usaha arebbhu' Kyiv tapè bisa è rebbhu' polè bi' Ukraina è pèngghirân kottha. Nyosol nyorotdhâ Rusia ḍâri wilajâ kasebbhut è April 2022, Kyiv pernah dhâddhi sasaran serrangan rudal.

Gèografis

Kyiv bâḍâ è bâtes zona Èkologi alas Polesia, bâgiyân ḍâri kawasân alas camporan Èropa bân bioma stepa alas Èropa Tèmor. Kyiv è kalènglèngè bi' Oblast Kyiv.

Awwâllâ è pèngghir bârâ', Kyiv bâḍâ è kaḍuwâ sisi Songay Dnieper sè aghili ka Lao' lèbât kotta nojjhu ka Tasè' ètem. È ḍâlem kotta, Songay Dnieper abentu' sistem percabangan ana' songay, polo kènè' bân palabbhuwân è ḍâlem bâtes kotta. Kotta rèya semma' kalabân muara Songay Desna bân waduk Kaniv è Lao'.

Jumbla na bâḍâ 448 perairan terbuka è ḍâlem bâtes Kyiv sè meliputi Dnieper, waduknya bân pan-bârâmpan songay kènè', polowan danau bân kolam sè è ghâbây artifisial. Mereka ngennengngè lahan 7 948 hektar. Salaèn rowa, kotta rèya anḍi' 16 tasè' sè è kembângngaghi (jumbla 140 hektar) bân 35 area rekreasi sè semma' kalabân aèng (lebbi ḍâri 1.000 hektar) Bânnya' è ghuna'aghi kaangghuy wisata bân rekreasi maskè pan-bârâmpan bhâdhân aèng ta' cocok kaangghuy è angghuy agheddhâl.

Kyiv anḍi' iklim kontinental lembap musim panas sè anga' (Köppen: Dfb).

Sombher

↑ Rudnyćkyj, Jaroslav B. (1984-01-01). "Review of Bahmet (1982): Slovnyk synonimiv ukrajins'koji movy". Language Problems and Language Planning. 8 (3): 330–333. doi:10.1075/lplp.8.3.06rud. ISSN 0272-2690.. Aksès tangghâl 2025-05-25.
↑ "Новгородський перший літопис молодшого ізводу. В літо 6738 [1230] - 6751 [1243]". litopys.org.ua. È Aksès tangghâl 2025-05-25.
↑ "Kiev definition and meaning | Collins English Dictionary". web.archive.org. 2021-05-01. È arsip ḍâri versi asal tangghâl 2021-05-01. È Aksès tangghâl 2025-05-25.
↑ "Kiev | national capital, Ukraine | Encyclopedia Britannica". web.archive.org. 2015-05-04. È arsippaghi ḍâri versi asal tangghâl 2015-05-04.È Aksès tangghâl 2025-05-25.

[1] Rudnyćkyj, Jaroslav B. (1984-01-01). "Review of Bahmet (1982): Slovnyk synonimiv ukrajins'koji movy". Language Problems and Language Planning. 8 (3): 330–333. doi:10.1075/lplp.8.3.06rud. ISSN 0272-2690.. Aksès tangghâl 2025-05-25.

[2] "Новгородський перший літопис молодшого ізводу. В літо 6738 [1230] - 6751 [1243]". litopys.org.ua. È Aksès tangghâl 2025-05-25.

[3] "Kiev definition and meaning | Collins English Dictionary". web.archive.org. 2021-05-01. È arsip ḍâri versi asal tangghâl 2021-05-01. È Aksès tangghâl 2025-05-25.

[4] "Kiev | national capital, Ukraine | Encyclopedia Britannica". web.archive.org. 2015-05-04. È arsippaghi ḍâri versi asal tangghâl 2015-05-04.È Aksès tangghâl 2025-05-25.

[1]

[2]

[3]

[4]