Ivan Franko

Ivan Yakovych Franko (27 Agustus 1856 – 28 Mei 1916) panèka penyaèr, penulis, kritikus sastra, jurnalis, penerjemah, ekonom, pengamat politik, dokter filsafat, rtnograf, jughân penulis dârinovel detektif pertama bân puisi modern dhâlâm bhâsa ukraina.

Salerana panèka politisi radikal, bân pendiri gerakan sosialis bân nasionalis è Ukraina Bârâ'. Salaèn karya sastrana dhibi', èpon jhughân aterjemahaghi dâ' bhâsa Ukraina karya-karya tokoh-tokoh terkenal akadhi William Shakespeare, Lord Byron, Pedro Calderón de la Barca, Dante Alighieri, Victor Hugo, Adam Mickiewicz, Victor Hugo, Adam Mickiewicz, Johann Wolfgang von Goethe bân Fried Schillerchiller. Terjemahan panèka kalowar è panggung Teater Ruska Besida. èbârengngè Taras Shevchenko, èpon andi' pangaro sè cè' bhâghusna dâ' pemikiran sastra bân politik modern è Ukraina.

Biografi

Franko lahir è dhisa Ukraina Nahuievychi, sè bâdâ è Kronland Austria Galicia, samangkèn bâgiyân dâri Drohobych Raion, Lviv Oblast, Ukraina. E bâkto ghi' kènè', èpon èbaptis mènangka Ivan sareng Rama Yosip Levytsky, sè èkennal mènangka penyair bân pangarang The First Galician-Rutenian hramatyka ("Grammar"), sè saterrossa èbuwang ka Nahuyevychi polana "jilana sè tajem". Namong, è roma, Ivan èsebbhut Myron polana takhayul lokal jhâ' ènyamaè orèng kalabân nyamana sè bhân-sabbhân bhâkal matadha' kamatèan. Keluarga Franko è Nahuyevychi èangghep "sogi", kalabân abdina dhibi' bân 24 hektar (59 hektar) tana dhibi'.

Keluarga Franko bisaos asalla dâri Jerman, mènangka toronan dâri penjajah Jerman. Ivan Franko parcajâ jhâ' ghâpanèka bendher. Pernyataan panèka jhughân èdukung sareng Timothy Snyder sè ngajhâri Yakiv Franko mènangka pandai besi dhisa dâri keturunan Katolik Jerman. Ampon èpastèaghi jhâ' kalowarga Franko ampon adhinggâl è Galicia bâkto naghara panèka èpadhâddhi sèttong dâ' Austria è taon 1772. Kakek buyut Ivan Franko, Teodor (Fed) Franko, ngebaptis ana'na è Gereja Katolik Yunani Ukraina.

Embu'na Franko, Maria, asalla dâri kalowarga bangsawan kènè'. Keluarga Kulczycki (otabâ Kulchytsky) panèka keluarga bangsawan jaman kona sè asalla dâri dhisa Kulchytsi è Sambir Raion. Ebhuna Ludwika Kulczycka, randha sè andi' ana' ennem dâri Yasenytsia Silna. Para peneliti ngâmbâri kebangsaan ebuna Franko panèka Polandia otabâ Ukraina. Bangsawan sè rèndah è Galicia Tèmor serrèng ngangguy unsur-unsur budaya Polandia bân ngèmbangaghi rassa solidaritas sareng bangsawan Polandia, namong jhughân ngalami Rutenisasi bân acampor sareng petani è sekitarna. Contona, paman Franko, Ivan Kulczycki, noro' pemberontakan Polandia taon 1863. Karabat jhâu Franko, tante Koszycka, sè abârengi è bâkto ajhâr è Drohobych, acaca kalabân bhâsa Polandia bân Ruthenia.

Ivan Franko asakola è dhisa Yasenytsia Sylna dâri taon 1862 kantos 1864, bân dâri ka'ḍissa' asakola è sakola'an biara Basilian è Drohobych kantos taon 1867. Ramana seda sabellunna Ivan bisa lulus dâri gymnasium (realschule), namong ramana tirina nolonge Ivan è dâlem nerrossaghi pendidikanna. Namong, ta' abit saellana jârèya, Franko nemmo dhibi'na ta' andi' orèng towa saellana èbhuna matè jhughân bân Ivan ngodâ odi' è bâbâna orèng sè ta' andi' hubungan kalabân ivan. È taon 1875, èpon lulus dâri Drohobych Realschule, bân terros ka Universitas Lviv, è dhissa' èpon ajhâr filsafat klasik, bhâsa Ukraina, bân sastra. È universitas panèka Franko molaè karir sastrana, kalabân bânnya' karya puisi bân novelna Petriï i Dovbushchuky sè èterbitaghi sareng majalah mahasiswa Druh (Friends), sè saterrossa ègabung sareng dewan redaksi.

Pertemuan sareng Mykhailo Drahomanov è Universitas Lviv aghâbây kesan sè dâlem ghâbây Ivan Franko. Rapat kasebbhut saterrossa aoba dhâddhi asosiasi politik bân sastra sè lanjhâng. Tolesan sosialis Franko dhibi' bân hubunganna sareng Drahomanov aghâbây ètangkep è taon 1877, èbârengi Mykhailo Pavlyk bân Ostap Terletsky, bân laènna. Bâ'na ètuduh dhâddhi anggota organisasi sosialis rahasia, sè tadâ'. Namong, sangang bulân è penjara ta' mabâli samangat kaangghuy nolès otabâ aktif è dâlem politik. È penjara, Franko nolès sindiran Smorhonska Akademiya (Smorhon Academy). Saellana èbebasaghi, èpon ajhâr karya-karyana Karl Marx bân Friedrich Engels, aghâbây artikel ka koran Polandia Praca (Buruh) bân abhânto ngator kelompok-kelompok buruh è Lviv. È taon 1878 Franko bân Pavlyk manaddek majalah Hromads'kyi Druh ("Sahabat Publik"). Namong duwâ' edisi sè èterbitaghi sabellunna èlarang sareng pamarèntah; Namong, jurnal panèka èlahèrraghi polè kalabân nyamana Dzvin (lonceng) bân Molot (palu). Franko makalowar serangkaian buku sè èsebbhut Dribna Biblioteka ("Perpustakaan Kecil") dâri taon 1878 kantos ètangkep kaduwâ' polana ngajak petani kaangghuy ta' taat sipil è taon 1880. Saellana tello bulân è penjara Kolomyia, sastrawan abali ka Lviv. Kesan-kesanna dâ' pangasingan panèka ècerminaghè dâlem novelna Na Dni (Di Bawah). Saellana èbebasaghi, Franko èpèyara è bâbâ pangawasan polèsi. Saellana aperrang bân pamarèntah, Franko èpakalowar dâri Universitas Lviv, lembaga sè agèntè nyama dhâddhi Universitas Nasional Ivan Franko è lviv saellana penulis adhinggâl omur.