Istanbul
 Istanbul metropolitan municipality in Turkey (en)  bekas ibu kota (id) megakota (id) kota terbesar (id) kota pelabuhan (id) kota besar (id) kota kuno (id)  | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| İstanbul (tr) | |||||
 | |||||
| Tempat (id) | |||||
| |||||
| Negara berdaulat (id) | Turki | ||||
| Provinsi di Turki (id) | Provinsi İstanbul (id) | ||||
| Ibu kota dari (id) | |||||
| Naghârâ | Turki | ||||
| Pembagian administratif (id) | |||||
| Penduduk (id) | |||||
| Keseluruhan (id) | 15.655.924 (2023 ) | ||||
| Geografi | |||||
| Bibârâ wilayah | 5.343 km² [convert: unknown unit] | ||||
| Berada di atau dekat dengan perairan (id) | Selat Bosporus (id) , Laut Marmara (id) , Laut Hitam (id) bi' Tanduk Emas (id) | ||||
| Anjhung | 100 m | ||||
| Titik tertinggi (id) | Aydos Hill (en) (537 m ) | ||||
| Sejarah | |||||
| Didahului oleh (id) | Konstantinopel (id) | ||||
| Pembuatan (id) | 29 Mèi 1453 | ||||
| Kejadian penting (id) | |||||
| Organisasi politik (id) | |||||
| • Mayor of Istanbul (en) | Ekrem İmamoğlu (id) (2019 ) | ||||
| Anggota dari (id) | Jaringan Kota Kreatif UNESCO (id) (2017)Liga Kota Historis (id) Organization of World Heritage Cities (en) | ||||
| Informasi tambahan (id) | |||||
| Kode pos (id) | 34000–34990 | ||||
| Zona waktu | |||||
| Kode telepon (id) | 212 bi' 216 | ||||
| Lain-lain (id) | |||||
| Kota kembar (id) | Rio de Janeiro (id) Shimonoseki (id) Lahore (id) Johor Bahru (id) Jeddah (id) Kairo Houston (id) Berlin (id) Sankt-Peterburg (id) Rabat (id) Mary, Turkmenistan (id) Barcelona (id) Dubai (id) Köln (id) Shanghai (id) Odesa (id) Amman (id) Sarajevo (id) Durrës (id) Almatı (id) Osh (id) Plovdiv (id) Constanța (id) Khartoum (id) Kazan (id) Skopje (id) Damaskus (id) Daerah Khusus Ibukota Jakarta Venesia (id) Busan (id) Bangkok (id) Beirut (id) Tabriz (id) Kota Meksiko (id) Tunis (id) Guangzhou (id) Giza (id) Benghazi (id) N'Djamena (id) Tbilisi (id) Nikosia (id) Aqtau (id) Warsawa (id) | ||||
| Situs web (id) | Laman resmi (id) | ||||
  | |||||
Istanbul sabellumma èkennal mènangka Konstantinopel (Bhâsa Yunani: Κωνσταντινούπολις; bhâsa latin: Konstantinopolis), èngghi panèka kotthâ palèng rajâ è Turki, èghuna'aghi mènangka pusat ekonomi, budâjhâ, bân sajarana naghâra. Kottha panèka èkalèng-lèngè sareng selat Bosporus, bâḍâ è antara benua Èropa bân Asia, bân aghâdhuwi populasi lebbi ḍâri 15 juta orèng, otabâ paḍâ bân 19% populasi Turki. Istanbul panèka sala sèttong kottha palèng sella' è Èropa, bân dhâddhi kottha palèng rajâ ka-15 è dhunnya.
Kottha panèka awwâlla èpaddhek mènangka pusat ibu kottha Bizantium (Bhâsa Yunani: Βυζάντιον, Bhâsa latin Byzantion) è abad ka-7 sareng pamokèm Yunani ḍâri Megara [1] Terros è taon 330, Kaisar Bizantium–Konstantinus Agung– adhâddhiyâghi kottha panèka mènangka èbhu kottha kakaisaranna, awwâlla kottha panèka asmana 'Roma Anyar' (bhâsa Yunani:Νέα Ῥώμη, Nea Rhomē; bhâsa Latin: Nova Roma)[2] bân kamodiyân èghântè dhâddhi Konstantinopel ka'angghuy ngenneng pamaddhek Bizantium. [2]Kottha panèka terros beddhâr dhâddhi kennengngan bâḍâna mercusuar è di Jhâlân Sutra, jhughân mènangka sala sèttong kottha pentèng ḍâlem sajara.
Kottha panèka dhâddhi èbhu kottha kakaisaran abiddhâ para' 1600 taon: parapppa'na Bizantium awwâl (330—1204), Kakaisaran Latin (1204–1261), Bizantium akhèr (1261–1453), bân Kasultanan Ottoman (1453–1922). [3] Kottha panèka dhâddhi perran utama ḍâlem kamajuan aghâma Krèsten salagghi'na èra Bizantium, sabellumma aobâ dhâddhi kakowasa'an Islam samarèna Penaklukan Konstantinopel è taon 1453–utamana samarèna dhâddhi pusat kasultanan Utsmaniyah è taon 1517.[4] È taon 1923, samarèna Perrang Kamardhika'an Turki, Ankara aghântèaghi kottha panèka mènangka èbhu kottha Rèpublik Turki sè anyar èbentu'. Kamodiyân è taon 1930, asma kottha panèka sacara prenata èobâ dhâddhi Istanbul, ḍâri sè sabellumma Konstantinopel. [2]
Lebbi ḍâri 13,4 juta orèng lowar naghâra sè mèyos ḍâ' Istanbul è takn 2018, bâllung taon samarèna èpadhâddhi Èbhu Kottha Kabhudâjâ'ân Èropa, adhâddhiyâghi Istanbul kottha kapèng bâllu' sè palèng bânnya' èmèyossè è dhunnya.[5] Istanbul panèka roma bâgi sajumbla Situs Warisan Dhunnya UNESCO, bân dhâddhi kennengngan kantor pusat bânnya' perusaha'an Turki. nyombhânh lebbi ḍâri 30% perèkonomian naghârâ.
Geografi
[beccè' | beccè' sombher]
Istanbul bâḍâ è Turki bârâ' lao' é ḍâlem kawasan Marmara kalabân lowas wilajâ sadhâjâna 5.343 km².[6] Selat Bosporus, sè nyanbhungaghi tasè' Marmara bân tasè' Celleng, abâgi kottha panèka dhâddhi sisi Èropa, Thrakia—tamaso' pusat-pusat èkonomi bân sajara—bân sisi Asia, Anatolia. Kottha panèka ègi-bâgi polè sareng Tandu' Emmas, sèttong palabbhuwân alami sè abâtesse salanjhângnga ka'dimma lambâ' Bizantium bân Konstantinopel èpaddhek. Atemmona tasè' Marmara, Selat Bosporus, bn Tandu' Emmas è jhântong Istanbul samangkèn ampon ngojuk bânnya' pasukan panyerrang saabitta èbuwân taon bân pagghun dhâddhi sèttong ciri khas lanskap kottha panèka.[7]
Istanbul bâḍâ è sèddhi'na potongan Anatolia ḍâjâ, semma' bân perbâtessan Lèmpèng Eurasia bân Lèmpèng Afrika. Zona potongan panèka, ḍâri Anatolia kantos tasè' Marmara, dhâddhi sabâb sajumbla lèndhu sè mamatè salanjhâng sajara kottha kasebbhut. È antara kadhâddhiyân sèismik sè palèng marosak panèka lèndhu taon 1509, sè nyebbâbaghi tsunami sè marosak gheddhung-gheddung kottha kasebbhut bân masèdhâ lebbi ḍâri 10.000 orèng. Ḍâ' buḍi panèka sèttong lèndhu è taon 1999 sè pusatta è seddhi'na İzmit nyebbâbaghi 18.000 orèng sèdhâ, tamaso' 1.000 orèng pèngghirân Istanbul. Orèng Istanbul pagghun kobâtèr jhâ' sèttong kadhâddhiyân sèismik sè lebbi dahsyat mungkèn bisa kadhâddhiyân è kottha panèka ḍâlem bâkto semma', sabâb èbuwân struktur sè anyar è paddhek ka'angghuy nampung bânnya'na panèngkatan populasi Istanbul mungkèn ta' èpaddhek kalabân konstruksi sè bhâghus. [8] Sadhâjâ seismolog maḍâpa' bâḍâna rèsiko rajâ lebbi ḍâri 60% jhâ' sèttong lèndhu kalabân kakowatan 7,6-M otabâ lebbi bhâkal merrè è Istanbul è taon 2030.[9]
Iklim
[beccè' | beccè' sombher]
Ḍâlem sistem klasifikasi Köppen–Geiger, Istanbul aghâdhuwi kennengngan-kennengngan sè iklimma Mèditèrania (Csa), subtropis bâcca (Cfa) bân iklim tasè' (Cfb) sè salèng abâtessan sabâb lokasina è sèttong zona iklim transisi. Karana persèpsi è mosèm panas (ra-kèra antata 20—65 mm) taghântong lokasi, kottha panèka ta' bisa langsong èkalompo'aghi iklim Mèditèrania otabâ subtropis bâcca. [10] Sabâb lokasi maritim, bânnya'na topografi, okoranna, bân utamana aghâdhuwi sèttong ghâris tasè' ka ḍuwâ' kompolan aèng nojjhu ka ḍâjâ bân lao', Istanbul nampa'aghi bâḍâna iklim-iklim mikro. Bâgiyân ḍâjâna kottha, bân ghâris tasè' selat Bosporus, nyata'aghi karakteristik iklim subtropis bâcca bân lautan karana kemmel ḍâri tasè' Celleng bân vègètasi kalabân konsèntrasi rèlatif tèngghi. Iklim ḍâèra sella' è lao'na kottha, sè bâḍâ è sisi tasè' Marmara, lebbi anga' bân kerrèng, bân korang kemmel.
Bâgiyân-bâgiyân propinsi sè jhâu ḍâri kaḍuwâ' tasè' nojjhuwaghi pangaro kontinèntal sè rajâ kalabân perbhidhâ'ân suhu sè jhâu lebbi rajâ antara abân bân malem arè, mangasan antara mosèm panas bân mosèm cellep. Bâkto mosèm cellep, sajumbla bâgiyân propinsi rata-rata ḍâpa' titik bekku otabâ è bâbâna bâkto lem-malem.
Sombher
[beccè' | beccè' sombher]- ↑ Judith Herrin (28 September 2009). Byzantium: The Surprising Life of a Medieval Empire. Princeton University Press. p. 5. ISBN 978-0-691-14369-9. OCLC 1091569907.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 "Istanbul". Encyclopædia Britannica.
- ↑ Çelik 1993, p. xv.
- ↑ Masters & Ágoston 2009, pp. 114–15
- ↑ Top city destinations by overnight visitors. Statista. Aksès (2025–04–03)
- ↑ Districts. Istanbul Metropolitan Municipality. Aksès (2025-04-03)
- ↑ Gregory, Timothy E. (2010). A History of Byzantium. Oxford, Eng.: John Wiley and Sons. ISBN 978-1-4051-8471-7.
- ↑ Revkin, Andrew C. (24 February 2010). "Disaster Awaits Cities in Earthquake Zones". The New York Times. Retrieved 13 June 2010.
- ↑ Parsons, Tom; Toda, Shinji; Stein, Ross S.; Barka, Aykut; Dieterich, James H. (2000). "Heightened Odds of Large Earthquakes Near Istanbul: An Interaction-Based Probability Calculation". Science. 288 (5466). Washington, D.C.: The American Association for the Advancement of Science: 661–5. doi:10.1126/science.288.5466.661.
- ↑ Kottek, Markus; Grieser, Jürgen; Beck, Christoph; Rudolf, Bruno; Rube, Franz (2006). "World Map of the Köppen-Geiger climate classification updated" (PDF). Meteorologische Zeitschrift. 15 (3): 259–263. doi:10.1127/0941-2948/2006/0130.