Internet
Internet (otabâ internet) panèka sistem global dâri jaringan komputer sè saleng nyambung sè aghunaaghi Internet protocol suite (TCP/IP) kaangghuy akompolaghi jaringan bân perangkat. Panèka jaringan jaringan sè èpadhâddhi dâri jaringan swasta, umum, akademik, bisnis, bân pamarèntah sè èghâdhui lingkup lokal kantos global, sè èkabâli sareng bânnya' teknologi jaringan elektronik, nirkabel, bân optik. Internet aghâdhui bânnya' sumber informasi bân layanan, akadhi dokumen hypertext sè saleng nyambung bân aplikasi World Wide Web (WWW), pos elektronik, telepon internet, bân abagi file.
Kabânnya'an media komunikasi tradisional, è antarana telpon, radio, televisi, pos kertas, bân koran, èbentuk polè, èdefinisiaghi polè, otabâ èlanglang sareng internet, sè aghâbây layanan anyar akadhi email, telepon internet, radio internet, televisi internet, musik online, koran digital, bân situs web streaming audio bân video. Koran, buku, bân penerbitan cetak laènna ampon èadaptasi dâ' teknologi situs web otabâ ampon èbentuk polè dâddhi blogging, umpan web, bân agregator berita online. Internet ampon mampu bân mempercepat bhângon interaksi pribadi anyar lèbât pesan instan, forum internet, bân layanan jejaring sosial. Belanja online ampon tombu sacara eksponensial ghâbây pengecer bhâghus, usaha kènè', bân pengusaha, polana mampu perusahaan kaangghuy mamajuaghi kehadiran "bata bân mortar" kaangghuy aladine pasar sè lebbi ghâghâng otabâ ajhuwâl barang bân layanan sacara online. Layanan bisnis-ka-bisnis bân kauangan è internet èpangaro rantai pasokan è sakabbhina industri.
Sejarah
[beccè' | beccè' sombher]È taon 1960-an, para ilmuwan komputer molaè aghâbây sistem kaangghuy èbâgi bâkto dâri sumber daya komputer. J. C. R. Licklider ajuwal gagasan jaringan universal è bâkto alako è Bolt Beranek & Newman bân, salastarèna, mimpin Kantor Teknik Pengolahan Informasi (IPTO) è Badan Proyek Penelitian Lanjutan (ARPA) Departemen Pertahanan Amerika Serikat (DoD). Penelitian tentang packet switching, sala sèttong teknologi internet dasar, èmolaè è karya Paul Baran è RAND è awal taon 1960-an bân, secara mandiri, Donald Davies è Laboratorium Fisika Nasional Inggris (NPL) è taon 1965. Saellana Simposium Prinsip Sistem Operasi è taon 1967, paket switching dâri jaringan NPL sè èusulaghâghi bân konsep routing sè èusulaghâghi sareng Baran èserrataghi dâlem rancangan ARPANET, jaringan berbagi sumber daya eksperimental sè èusulaghâghi sareng ARPA.
Pengembangan ARPANET èmolaè kalabân duwâ' node jaringan sè saleng nyambung antara Universitas California, Los Angeles (UCLA) bân Stanford Research Institute (satèya SRI International) è tanggal 29 Oktober 1969. Situs katello' panèka è Universitas California, Santa Barbara, ètoro'è sareng Universitas Utah. Menangka tandha pertumbuhan masa depan, 15 situs èsambhung ka ARPANET ngodâ è akhir taon 1971. Taon-taon awal panèka èdokumentasiaghi è dâlem filem 1972 Computer Networks: The Heralds of Resource Sharing. Saellana jârèya, ARPANET èkembhângaghi dâddhi jaringan komunikasi sè ta' èsentralisasi, sè nyambung pusat-pusat sè jhâu bân pangkalan militer è Amèrika Serikat. Jaringan pangghuna bân jaringan penelitian laènna, akadhi Merit Network bân CYCLADES, èkembhângaghi è akhir taon 1960-an bân awal taon 1970-an.
Kamajuan sè mantep è dâlem teknologi semikonduktor bân jaringan optik aghâbây kasempadhân ekonomi anyar ghâbây keterlibatan komersial dâlem èpabhâjheng jaringan è inti bân ghâbây nyampaiaghi layanan ghâbây masyarakat. È tengnga taon 1989, MCI Mail bân Compuserve aghâbây koneksi ka internet, aghâbây email bân produk aksès umum ka satengnga juta pangghuna internet. Namong pan-bârâmpan bulân saterrossa, è tanggal 1 Januari 1990, PSInet aluncuraghi tulang punggung Internet alternatif kaangghuy èghunaaghi komersial; sala sèttong jaringan sè nambah inti internet komersial taon-taon salastarèna. È bulân Maret 1990, hubungan T1 (1,5 Mbit/s) sè èghâdhui kecepatan tèngghi sè partama antara NSFNET bân Eropa èpasang è antara Universitas Cornell bân CERN, sè mabi komunikasi sè jhâu lebbi koko dâri sè bisa èghâbây sareng satelit.
Saterrossa è taon 1990, Tim Berners-Lee molaè nolès WorldWideWeb, browser web sè partama, saamponna duwâ' taon ngelobi manajemen CERN. È Natal 1990, Berners-Lee ampon mabângun sadhaja pakakas sè parlo kaangghuy Web sè abâdâh: HyperText Transfer Protocol (HTTP) 0.9, HyperText Markup Language (HTML), Web browser sè partama (sè jhughân editor HTML bân bisa ngaksès newsgroup Usenet bân file FTP), perangkat lunak sè pertama èkennal mènangka server RNCE httpd), server web sè partama, bân halaman Web sè partama sè ngajhâri proyek panèka dhibi'. È taon 1991 Commercial Internet eXchange èpaddek, sè mabi PSInet bisa akompolaghi sareng jaringan komersial laènna CERFnet bân Alternet. Stanford Federal Credit Union panèka lembaga kauangan sè partama sè nyadhiyaaghi layanan Internet banking online ghâbây kabbhi anggotana è bulân Oktober 1994. È taon 1996, OP Financial Group, jhughân bank koperasi, dhâddhi bank online kaduwâ' è dhunnya bân sè partama è Eropa. È taon 1995, internet èkomersialisasi sacara samporna è AS è bâkto NSFNet èpaèlang, èpaèlang larangan sè terakhir è dâlem aghâma'aghi internet kaangghuy èbâkta lalu lintas komersial.
Molaè taon 1995, internet ampon cè' èpangaro dâ' kabudâjâ'an bân perdagangan, è antarana èbâdâna komunikasi para' instan lèbât email, pesan instan, telepon (Voice over Internet Protocol otabâ VoIP), panggilan video interaktif duwâ' arah, bân World Wide Web kalabân forum diskusi, blog, layanan jejaring sosial, bân situs belanja online. Bânnya'na data sè ètransmisiaghi kalabân kecepatan sè langkong tèngghi lèbât jaringan serat optik sè abâdâh è 1 Gbit/s, 10 Gbit/s, otabâ lebbi. Internet terros tombu, èdorong sareng jumlah informasi bân pangataowan online sè langkong bânnya', perdagangan, hiburan bân layanan jejaring sosial.
Performa (tingkatdhen panghasèlan otabâ kalakowan)
[beccè' | beccè' sombher]polana internet panèka jaringan sè heterogen, karakteristik fisikna, è antarana, contona lajuna transfer data koneksi, cè' bhândherra. Èngghi panèka nojjhu dâ' fenomena sè tombu sè aghântong dâ' organisasi sè èghâdhui skala bhâghus.
| 2005 | 2010 | 2017 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|
| Populasi dunnya (Milyar)[2] | 6.5 | 6.9 | 7.4 | 8.0 |
| Worldwide | 16% | 30% | 48% | 67% |
| Naghâra berkembang | 8% | 21% | 41.3% | 60% |
| Naghâra maju | 51% | 67% | 81% | 93% |
Bannya'na lalu lintas internet
[beccè' | beccè' sombher]Bannya'na lalu lintas internet malarat èokor polana tadâ' sèttong titik pangukuran sè bâdâ è topologi multi-tingkat, non-hierarkis. Data lalu lintas bisa èperkiraaghi dâri bannya'na agregat lèbât titik-titik peering dâri penyedia jaringan Tingkat 1, tapè lalu lintas sè pagghun lokal è jaringan penyedia sè bhâghus bisa ta' èbitong'aghi.
Pemadaman
[beccè' | beccè' sombher]Pemadaman otabâ pemadaman internet bisa èsebbhut polana gangguan sinyal lokal. Gangguan kabel komunikasi kapal selam bisa aghâbây pemadaman otabâ perlambatan è area sè luas, akadhi è gangguan kabel kapal selam taon 2008. Negara-negara sè korang maju lebbi rentan polana jumlah tautan sè kapasitas tèngghi sè sakoni'. Kabel darat jhughân rentan, akadhi è taon 2011 bâkto orèng binè' sè ngala' logam bekas arosak sabâgiyân bânnya' konektivitas ghâbây naghara Armenia.[181] Pemadaman internet sè èpangghi'i è para' sakabbhina naghara bisa è sebbhut kalakowanna pamarèntah kaghâbây majhâlan sensor internet, akadhi è dâlem pemblokiran internet è Mesir, è dimma ra-kèra 93%[3] jaringan ta' andi' aksès è taon 2011 dâlem upaya kaangghuy ma'ambu mobilisasi protes anti-pamarèntah.[4]
Pangangghuyan energi
[beccè' | beccè' sombher]Perkiraan èghunaaghina listrik internet ampon dhâddhi poko' kontroversi, menorot makalah penelitian peer-reviewed taon 2014 sè nemmo klaim sè bhân-sabbhân faktor 20.000 sè èterbit'aghi è literatur è dhâlem sapoloan taon sabellunna, molaè dâri 0,0064 kilowatt jam per gigabyte sè ètransfer (kWh/3) kantos 36 kWh/GB.[5]
È taon 2011, peneliti-peneliti akademis èperkiraaghi energi sè èghunaaghi sareng internet è antara 170 bân 307 GW, korang dâri duwâ' persen dâri energi sè èghunaaghi sareng manossa. Perkiraan panèka tamaso' energi sè èparloaghi kaangghuy mabângun, ngopèrasi, bân èghântè'è secara berkala perkiraan 750 juta laptop, samilyar ponsel pinter bân 100 juta server è sabâbhân dunnya bân jhughân energi sè èghunaaghi router, menara sel, saklar optik, pemancar Wi-Fi bân perangkat penyimpanan awan è bâkto nerrossaghi lalu lintas internet. Menorot penelitian non-peer-review sè èterbitaghi è taon 2018 sareng The Shift Project (think tank Perancis sè èbiayai sareng sponsor perusahaan), para' 4% dâri emisi CO2 global bisa èkabâsaaghi dâ' transfer data global bân infrastruktur sè parlo. Penelitian jhughân ngoca'aghi jhâ' streaming video online malolo èghâdhui 60% dâri transfer data panèka bân polana jârèya èkontribusiaghi dâ' lebbi dâri 300 juta ton emisi CO2 per taon, bân èargumen ghâbây peraturan "kesopanan digital" anyar sè èbâtesi èghunaaghi bân ukuran file video.
Referensi
[beccè' | beccè' sombher]- ↑ https://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Pages/facts/default.aspx
- ↑ https://web.archive.org/web/20170417134744/https://www.census.gov/population/international/data/idb/worldpoptotal.php
- ↑ https://web.archive.org/web/20110128080518/http://www.renesys.com/blog/2011/01/egypt-leaves-the-internet.shtml
- ↑ https://www.bbc.com/news/technology-12306041
- ↑ https://publicationslist.org/data/lorenz.hilty/ref-218/2014_Coroama_Hilty_Assessing_Internet_Energy_Intensity_AAM.pdf