Henri Matisse
 | |
| Asmana ḍâlem bhâsa asli | (fr) Henri Matisse  |
|---|---|
| Carèta oḍi' | |
| Èlahèraghi | 31 Ḍèsèmber 1869 Le Cateau-Cambrésis (id)  |
| Sèdhâ | 3 Novèmber 1954 (84 taon) Nice (id) |
| Penyebab kematian (id) | Serangan jantung (id) |
| Tempat pemakaman (id) | Cimetière de Cimiez (en) |
| Data pribadi (id) | |
| Aghâma | Atèisme |
| Pendidikan | Beaux-Arts de Paris (id) Académie Julian (id) |
| Kalakoan | |
| Karjâ | Pelukis (id) , pemahat (id) , pembuat grafis (id) , lithographer (en) , penggambar (id) , Seni keramik (id) bi' seniman (id) |
| Genre (id) | Dekupase (id) , lukisan lanskap (id) , figure painting (en) , Alam benda (id) bi' Lukisan potret (id) |
| Aliran (id) | Impresionisme (id) , divisionism (en) , Fauvisme (id) , Neo-Impresionisme (id) bi' Pascaimpresionisme (id) |
| Murid dari (id) | Gustave Moreau (id) |
| Murid (id) | Marcel Gromaire (id) , Patrick Henry Bruce (mul) , Ludvig Karsten (en) , Axel Revold (en) , Jane Gumpert (en) , Arvid Fougstedt (en) , Carl Palme (en) , Sigfrid Ullman (en) , Filip Wahlström (en) , Ingegerd Beskow (en) , Milly Slöör (id) , Nina Simonovich-Efimova (en) , Hadar Jönzén (en) , Brita Lagerström-Hald (en) , Sigrun Stéenhoff-Hjertén (en) , Maj Bring (en) , Annelies Nelck (mul) bi' Mykola Burachek (en) |
| Karya kreatif (id) | |
Karya terkenal (id)
| |
| Bhâlâ | |
| Pasangan nikah (id) | Amélie Parayre (en) (1898–1954) |
| Pottra | Marguerite Duthuit Faure (en) Jean Gérard Matisse (en) Pierre Matisse (mul) |
| Kerabat (id) | Paul Matisse (id) (cucu laki-laki (id) ) |
Penghargaan (id) | |
 | |
  | |
Henri-Émile-Benoît Matisse ( 31 Ḍèsèmber 1869 – Tangghâl 3 Nopèmber 1954 ) panèka pelukis ḍâri Prancis .
Robuk ghik ngoḍâ
[beccè' | beccè' sombher]Matisse lahèr è Le Cateau-Cambresis, Nord, Prancis. Pottra se sareyang ḍâri orèng sè adhâghânhg ganḍum sè makmor. Dhibi’èn èpabhâjheng è Bohain-en-Vermandois, Picardy, Prrancis . È taon 1887, dhibi’èn èntar ka Paris kaangghuy ajhâr hokom. Saellana ollè kualifikasi, dhibi’èn alako mènangka aḍministrator pangaḍilan è Le Cateau-Cambresis.
Alukis
[beccè' | beccè' sombher]Dhibi’èn molaè alukis è taon 1889, saellana embu'na ngèbâ'aghi perlengkapan seni. Dhibi’èn arassa ampon nemmo macem "soarghâ" bân motossaghi kaangghuy dhâddhi seniman. Hal ka'dinto sanget macemmer ramana. È taon 1891, dhibi’èn abâli ka Paris kaangghuy ajhâr seni è Académie Julian bân dhâddhi moreddhâ William-Adolphe Bouguereau bân Gustave Moreau. Èmolaèna, dhibi’èn ngèbâ râng bhârâng sè ta' "oḍi'" bân pemanḍangan kalabân gaya tradisional, sè è ḍâlemma èpon ècapa'aghi kamampoan. Matisse èpangaro sareng karjâ-karjâ para ahli sabellunna akadhi Jean-Baptiste-Siméon Chardin, Nicolas Poussin, bân Antoine Watteau, bân jhughân seniman moḍern akadhi Édouard Manet, bân seni Jeppang. Chardin panèka sala sèttong pelukis sè palèng èkaghumi Matisse, mènangka mahasiswa seni, dhibi’èn aghâbây salènan ḍâri empa' lukisan Chardin è Louvre.
Impresionisme
[beccè' | beccè' sombher]È taon 1896 bân 1897, Matisse èntar ka pelukis Australia, John Peter Russell, è polo Belle-Île, è pèngghirrâ tasè' Brittany. Russell ngajhâri èpon ḍâ' Impresionisme bân karjâ van Gogh, sè ella dhâddhi kancana Russel. Gaya Matisse aobâ samporna, bân è buḍi arè bhâkal ngoca' "Russell panèka ghuru kaulâ, bân Russell ajellassaghi teori bârna ghâbây kaulâh." ” È taon 1896, lema' lukisan Matisse èpamèraghi è Société Nationale des Beaux-Arts, ḍuwâ' è antarana èbelli sareng Naghârâ.
Kalowarga
[beccè' | beccè' sombher]Kalabân moḍèl Caroline Joblau, dhibi’èn ngaghungi pottra binè', Marguerite, sè lahèr è taon 1894. È taon 1898 èkabin sareng Amélie Noellie Parayre, bân rèng-orèng rowa abâdâhaghi Marguerite bân ngaghungi ḍuwâ' pottra, Jean (lahèr 1899) bân Pierre (lahèr 1900). Marguerite bân Amélie segghut èlukis mènangka moḍèl sareng Matisse.
Perkembangan
[beccè' | beccè' sombher]È taon 1898, è attas saran Camille Pissarro, dhibi’èn èntar ka Lonḍon kaangghuy ajhâr lukisan JMW Turner bân saterrossa ajhâlân ka Korsika. Saellana abâli ka Paris è bulân Pèbruari 1899, dhibi’èn alakoh sareng Albert Marquet bân ètemmoè André Derain, Jean Puy, bân Jules Flandrin. Matisse nyemplung ḍâlem karjâna orèng laèn bân mellè karjâ-karjâ pelukis sè èkagumi. Karjâ-karjâ sè èpameraghi è bengkona tamaso' patung plester karjâ Rodin, lukisan karjâ Gauguin, ghâmbhâr karjâna van Gogh, bân Tello' Mandi karya Cézanne. Matisse nemmo inspirasi otama ḍâri struktur bân bârna ghâmbhâr Cézanne. Bânnya' lukisan Matisse (1898-1901) aghuna'aghi tèknik Divisionis sè èghâbây saellana maos èsai Paul Signac, "D'Eugène Delacroix au neo-impressionisme". È taon 1902-1903 panèka perioḍe malaratta nemmo materi ghâbây pelukis, saènggâna lukisanna rèlatif suram. Saellana aghâbây patung pertamana, salènan Antoine-Louis Barye, è taon 1899, dhibi’èn aghâdhui bânnya' energi kaangghuy alako kalabân tana liat, èsambhât The Slave è taon 1903.
Fauvisme[1][2]
[beccè' | beccè' sombher]Gaya Fauvisme èmolaè sekitar taon 1900 bân èterrossaghi è taon 1910. Para pamimpin gerakan panèka Matisse bân André Derain.[3] Pameran solo pertamana è galeri Ambroise Vollard è taon 1904, ta' bânnya' keberhasilan. Kecenderunganna ghâbây warna sè tera' bân ekspresif dhâddhi lebbi jhârna' saellana èbâḍâ'aghi è mosem panas (1904) è St Tropez kalabân para neo-impresionis, Signac bân Henri Edmond Cross. È taon jârèya, lukisan dhibi’èn sè palèng penting ḍâri karjâna kalabân gaya neo-impresionis, Luxe, Calme et Volupté. È taon 1905 dhibi’èn ajhâlân ka lao' polè kaangghuy alako sareng André Derain è Collioure. Lukisanna ḍâri perioḍe panèka ètandhai kalabân bhângon sè rata bân ris-ghâris sè èkontrol, bân teknik pointilism sè korang. È taon 1905, Matisse bân kalompo' seniman sè samangkèn èkennal mènangka "Fauves", pameran karjâna è sèttong kamar è Salon d'Automne. Lukisanna aghâdhui èmosi kalabân warna sè alas bân tegas, ta' parḍuli ḍâ' bârna alami subjek. Matisse nojjhuaghi Open Window bân Woman with the Hat è ka’dissa. Kritikus, Louis Vauxcelles, ngajhâri karjâna kalabân frasa "Donatello parmi les Fauves!" (Donatello è antarana kebân-kebân), èmaksoḍ patung Renaisans sè èbâgi kennengngan bân rèng-orèng rowa. Komentarna ècetak è tangghâl 17 Oktober 1905 è Gil Blas, koran sabbhân arè, bân èghunaaghi è orèng bânnya'. Pamèran panèka èghâdhui kritik sè berrâ' namong jhughân èghâdhui perhatian sè èghâdhui. Bâkto lukisan Matisse sè bânnya' èkritik, Women with the Hat, èbelli sareng Gertrude Stein bân Leo, semangat Fauvisme ètambâi. Saellana jârèya Matisse èkennal mènangka pamimpin Fauves, èbhârengi André Derain. Kaḍuwâ'na panèka saingan sè ramah, bhân-sabbhân ngaghungi pengikutna dhibi'. Penurunan gerakan Fauvist saamponna taon 1906 ta' èpangaro ḍâ' antusiasme Matisse. Bânnya' karjâna sè palèng bhâgus ècèptaaghi è antara taon 1906 bân 1917 bâkto aktif è kompolan seniman berbakat è Montparnasse, sanajjân ta' cocok è penampilan konservatif bân kettat. Salèrana terros nyerrep pangaro anyar. Dhibi’èn èntar ka Aljazair è taon 1906 kaangghuy ajhâr seni Afrika bân Primitif. Saellana nèngghu pamèran seni Islam è Munich è taon 1910, dhibi’èn abâḍâ'aghi ḍuwâ' bulân è Spanyol kaangghuy ajhâr seni Moor. Dhibi’èn èntar ka Maroko è taon 1912 bân polè è taon 1913. Bâkto alukis è Tangiers, dhibi’èn aghâbây obâ'ân inovatif ḍâ' pan-bârâmpan karjâna, è antarana aghâdhui bârna celleng mènangka bârna. Pangaroh ḍâ' seni Matisse panèka keberanian anyar ḍâlem aghâdhui bârna sè intens bân ta' èmoḍulasi, akadhi è L'Atelier Rouge. Matisse ngaghungi hubungan sè abit bân kolektor seni Rusia, Sergei Shchukin. Salèrana aghâbây sala sèttong karjâ otama, La Danse, khusussa ghâbây Shchukin bân lukisan laènna panèka Music, 1910. Ra-kèra April 1906 ètemmoè Pablo Picasso, sè 12 taon lebbi ngoḍâ ḍâri Matisse. Kaḍuwâ'na dhâddhi kanca saomorra bân jhughân saingan bân serrèng èbândhingaghi. Sala sèttong parbhidhâ’ân sè èghâdhui èngghi panèka Matisse lukis bân aghâmbar kalabân subjek alam, è bâkto Picasso cèndhâng alako lebbi bânnya' kalabân imajinasi. Subjek sè palèng bânnya' èlukis sareng kaḍuwâ' seniman panèka bhâbinè' bân still life sè èghâbây kaangghuy "oḍii'," è bâkto Matisse lebbi senneng interior sè realistis. Matisse bâḍâ pètto’ bulân è Maroko molaè taon 1912 kantos 1913, aghâbây 24 lukisan bân pan-bârâmpan ghâmbhâr. È taon 1917 Matisse apinḍa ka Cimiez è French Riviera, sèttong pèngghirân kotta Nice. Karjâna è ḍâlem dhâsa'an panèka nojjhuaghi gaya sè lebbi santai bân èpaalos ḍâri biyasana. È akhèr taon 1920-an, Matisse terlibat ḍâlem kolaborasi aktif sareng seniman laènna. Salèrana bhunten coma alako sareng orèng Prancis, Bâlândhâ, Jèrman bân Spanyol, namong jhughân pan-bârâmpan orèng Amèrika. Saellana taon 1930 bâḍâ semangat bân penyederhanaan anyar sè tombu è ḍâlem karjâna. Kolèktor seni Amèrika Albert C. Barnes mayakinaghi kaangghuy aghâbây karjâ bhâghus ghâbây Barnes Foundation, The Dance II, sè èsambhât è taon 1932. Teknik penyeḍerhanaan bân shading-na èbuktèaghi è lukisan Larga Reclining Nude (1935). Matisse alako è lukisan panèka pan-bârâmpan bulân bân èdokumentasiaghi kamajuanna kalabân serangkaian 22 foto sè èkirim ka Etta Cone.
Masa towa
[beccè' | beccè' sombher]Salèrana bân binèna apèsa è taon 1939, saamponna 41 taon abhâreng. È taon 1941, dhibi’èn ngalakoni operasi kolostomi. Saellana jârèya, dhibi’èn molaè aghuna'aghi korsè roḍa, bân kantos sèdhâ èpon èpèyara sareng bhâbinè' Rusia, Lydia Delektorskaya, sè sabellunna panèka sala sèttong moḍèlln. È taon 1947, dhibi’èn makalowar Jazz, buku eḍisi terbatas sè aghândhu' cetakan kolase kertas sè èpotong na-bârna, èbhârengi sareng pèkkèran sè ètolès. È taon 1940-an jhughân alako mènangka seniman grafis bân ngasèllaghi ilustrasi pote-bân-pote ghâbây pan-bârâmpan buku bân lebbi ḍâri satos litografi asli è stuḍio Mourlot è Paris. È taon 1951 Matisse ampon lastarè proyek empa' taon sè aghâbây rancangan interior, candhela kaca patri bân ḍèkorasi Chapelle du Rosaire de Vence, sè segghut èsebbhut kapel Matisse. Proyek panèka aropaaghi hasèl ḍâri persahabatan sè semma' antara Matisse bân Suster Jacques-Marie. È taon 1952 dhibi’èn maddhek museum sè èkhususaghi kaangghuy karjâna, Museum Matisse è Le Cateau, bân samangkèn aropaaghi koleksi Matisse sè palèng bhâghus katello' è Prancis. Menorot David Rockefeller, tugas ahèrra Matisse panèka aghâbây rancangan jenḍèla kaca patri è Gereja Persatuan Pocantico Hills. Matisse sèdhâ polana sèrangan jantung è omorra 84 taon è bulân Nopèmber 1954. Èkoobhur è pasarèan Monastère Notre Dame de Cimiez, semma' Nice.
Sombher
[beccè' | beccè' sombher]- ↑ Prayitno, Panji. "15 Aliran Lukisan Populer di Dunia, Salah Satunya dari Indonesia". Liputan 6. 2023-10-23. Aksès 2025-04-11.
- ↑ Firdausa, Anindita Sarah. "Aliran Seni Fauvisme: Pengertian, Ciri-ciri, dan Tokohnya". Kompas. 2022-08-29. Aksès 2025-04-11.
- ↑ Sitoresmi, Ayu Rifka. "16 Macam Aliran Seni Lukis, Kenali Karakteristik dan Tokoh-Tokohnya". Liputan 6. 2023-06-21. Aksès 2025-04-11.