Georg Friedrich Händel
Georg Friedrich Händel (dâlem bhâsa Ènggris ètolès George Frideric Handel), (23 Fèbruwari 1685-14 April 1759) iyâ arèya komponis musik Barok Jèrman sè ngabi’ bâkto odi’en è Britania Raya[1]. Dhibi’en èangghep mènangka komposer musik concerti grossi, opera bân oratorio sè èkennal. Conto karya-karyana sè kalonta iyâ arèya Water Music, Fireworks Music bân oratorio Messiah[2]. Dhibi’en iyâ arèya komponis rajâ sè èaghungngaghu sareng bânnya' gârèja, Protestan, Katolik bân Anglikan[3].
Riwayât odi’
[beccè' | beccè' sombher]Georg Friedrich Händel lahèr è kotta Halle è tangghâl 23 Fèbruwari 1685. Handel lahèr è taon sè padhâ sareng J.S Bach sè jhughân cè' èkennalla. Ramana Handel iyâ arèya dokter bedah bân tokang cokor, dhibi’en ta' senneng ana'na ajhâr musik. Handel dhibi' apinda dâri kotta ka kotta, è dâlem ajhâr bân è dâlem karèr kaangghuy ollè kacokopan matèri. Molaè dâri Halle, Hamburg, Italia, Ènggris, Handel terros ajhâr bân èpangaro bânnya' komponis kelas dhunnya, sala sèttongnga Scarlati.
Pertama èpon ajhâr è Halle, saterrossa entar ka Hamburg kaangghuy ajhâr musik è bâbâna Zachow. Nyamana ghâgghâr èkennal saellana abâdâhaghi penampilan è adâ'na Kaisar kalabân amaèn biola.dhibi’en cè' sennengnga ajhâr oratorio bân musik konserto saèngghâ dhibi’en èntar ka Italia bân aghâbây Agrippina, bân oratorio La Resurrezione. Saellana jârèya, dhibi’en abâli ka Jèrman kaangghuy dhâddhi master kapel è Hanover. È taon 1710 dhibi’em narèma onjhângan dâri London kaangghuy nolès sèttong opera tentang ibukota Ènggris bân aghâbây Rinaldo sè cè' suksèssa. Dhibi’en cè' produktiffa è dâlem aghâbây oratorio.
Mènangka panghormadhân naghârâ, dhibi’en èkoburraghi è sala sèttong penggirra tanèyan gereja è London.
Alèran Musik bân Karya
[beccè' | beccè' sombher]Alèran Musik Handel èangghep Kristiani sanajân kaodi'ân rohanina serrèng ètèmbhâng sacara dhunnya. Handel nolès è Italia (èbâbâ pangaro A. Scarlati) opera rohani II trionfo del tempo e del disianganno (Roma 1707) bân jhughân la resurezione (Roma 1708)[4].
Handel èangghep ahli dâlem karya-karya sè sakral, tamaso' dâlem karya-karyana sè mamaso’ dâ' unsur-unsur Krèsten. Sala sèttong kutipan sè ècatoraghi è kellas: Kealamian karyana èbâgi dâ' rassa sè dâlem, polana, "Sampe' ka'dimma paduan suara kalabân serafim bân kerubim sè pènter bisa ngalebbi'i sè fana bân nyèmpen è dâlem dhibi'na bân mabâdâaghi jiwa è dâlem ekstasi bân ècamporaghi kalabân rassa sè makaton, trèsna bân adorasi, sè èpanènggalè pèkkèran bânnè pamèkkèran, atè bânnè èmosi, sè ta' ècampor bân ngâjjhit dâlem sèttong ècamporaghi sè tèngghi bân luhur, sè “Sèttong” abadi bân ta’ biasa”.
È London, Handel aghâbây oratorio Ènggris sè aropaaghi punca’ oratorio Barok; Deborah bân Athalia (1733), II Parnasso in festa (1734), Alexanderfest (1736), II Trionfo del tempi e della verita (versi duwâ' 1737), Saul, Israel è Mesir (1739); L'Allegro (1740), bân Messiah (Dublin 1742, London 1743).
The Messiah jhât ètolès kaangghuy pertunjukan sè rajâ. Kor èdinna' aghâdhui perran pentèng, è èrèng 16 aria. bâdâ 19 lagu otama ghâbây paduan sowara. Paduan sowara arèya nerrossaghi tradisi paduan suara Ènggris (Purcell) èpadhâddhi sèttong sareng patos Prancis. bân gaya kontrapung Jerman. Lagu Halleluya sè kalonta soghi dâlem bentu’ bân possa' kalabân variasi, namong ghi' ghâmpang èpahami polana lagu panèka kowat.
The Messiah aropaaghi tello' bâgiyân akadhi oratorio Handel laènna.
Oratorio laènna sareng Handel panèka: Samson (1743), Joseph (1744), Herkules bân Belshazzar (1745), Occasional Oratorio (1746), Judas Maccabaeus (1747), Joshua bân Alexander Balus (1748), Susanna bân Solomon (1749), Theodora (1750), The Choice of Hercules (1747 ghâbây tello' akta Alexanderfest), Jephtha (1752), The Triumph of Time and Truth (1757).
Karya-karyana Handel cè' bânnya'na sampè’ sèttong lembaga è Jerman sè èsebbhut German Handel Society makompolaghi è taon 1955 dâlem 96 jilid, sè è bâkto jârèya èangghep koleksi sè palèng lengkap.
Pangaro
[beccè' | beccè' sombher]Dâ’ ka musik
[beccè' | beccè' sombher]Dhibi’en èangghep cè’ ngarona dâ’ bânnya’ komponis sè odi’ samarèna, tarmaso’ Haydn, Mozart, bân Beethoven.[5]
Sombher
[beccè' | beccè' sombher]- ↑ (Indonesia)Rhoderick J. Mcneill., Sejarah Musik 1 - Cetakan 2 Jakarta: BPK Gunung Mulia, 2000
- ↑ Donald Burrows., Handel, Messiah, USA: Cambridge Universty Press, 1991
- ↑ (Indonesia) PT Pustaka Cipta Adi Pustaka., Ensiklopedi Musik, Jakarta: 1992
- ↑ Karl Edmun., Sejarah Musik Jilid 2, Yogyakarta: Pusat Musik Liturgi, 1993
- ↑ Mrs. Bray., Handel: his life, personal and professional with The Sacred Music, New York: Harvard College Library, 1918