Gabriel García Márquez
Gabriel José de la Concordia García Márquez (oca’ bhâsa Spanyol: [ɡaˈβɾjel ɣarˈsi.a ˈmarkes], 6 Maret 1927 – 17 April 2014) iyâ arèya novelis, jurnalis, penerbit, bân aktivis politik Kolombia. Dhibi’en lahèr è kotta Aracataca è departemen Magdalena, tapè odi’en kabânnya’an èjhâlânè è Mèksiko bân Èropa. Satèya dhibi’en bânnya’ sabâgiyân bânnya' odi'na è Mèksiko City.
García Márquez umumma èangghep mènangka tokoh utama dâri gaya sastra sè èkennal mènangka realisme magis[1]. Maskè bânnya' tolesanna sè ètampilkan, kita ta' bisa èkategoriaghi kabbhi tolèsanna kalabân gaya arèya.
García Márquez molaè karèr mènangka wartawan ghâbây koran Bogotá, El Espectador, bân saterrossa alako mènangka koresponden manca è Roma, Paris, Barcelona, Caracas, bân New York City.
Karya rajâna sè partama panèka The Story of a Shipwrecked Sailor (Relato de un náufrago), sè ètolès mènangka carèta asambhung koran è taon 1955. Buku panèka nyarèta'aghi carèta sè nyata tentang bâdâna kapal karam, sè nyarètaaghi jhâ' bâdâna bârâng-bârâng haram è kapal Angkatan Laut Kolombia, sè èbâdâ'aghi è attas kapal, sè aghâbây kapal karam. hal arèya aghâbây kontrovèrsi publik polana carèta rèya ta' cocok bân catettan resmi kadhâddhiyân è sekitar kapal sè èlang, sè nyalahaghi bhârât bân ngagungngaghi pelaut sè ghi' odhi'. Carèta arèya dhâddhi awwâl dâri karjâna mènangka koresponden manca è bâkto García Márquez dhâddhi sèttong persona non grata ghâbây pamarènta’an Jenderal Gustavo Rojas Pinilla. Carèta arèya pas èterbitaghi è taon 1970 bân èangghep sareng bânnya' orèng dhâddhi sèttong novel.
Pan-bârâmpan karyana èklasifikasiaghi mènangka fiksi bân non-fiksi, khusussa Chronicle of a Foretold Death (Crónica de una muerte anunciada) (1981), sè nyarèta'aghi carèta pembunuhan bâles dendâm sè ècatet è koran, bân Love in the Midst of a Cholera Epidemic (El en loss amorle tempos) (1985), sè èdhâsarraghi sacara bhibhâs è carèta pacaran orèng towana. Bânnya' karyana, è antarana duwâ' buku è attas, bâdâ è "alam García Márquez", sè moncol polè dâri buku ka buku dâlem bhângon tokoh, kennengngan bân kadhâddhiyânna.
Novèl sè palèng èkennal, One Hundred Years of Solitude (Cien años de soledad) (1967; terjema’an bhâsa Inggris sareng Gregory Rabassa 1970), ampon èjhuwâl lebbi dâri 10 juta eksemplar. Novèl panèka nyarèta'aghi carèta kaodhi'ân è sèttong dhisa Amerika Lao’ sè terpencil èdimma kadhâddhiyân-kadhâddhiyân sè anèh ècarètaaghi mènangka hal sè biasa. Carèta panèka jellas ngandung realisme magis, tapè lebbi dâri jârèya, polana jhughân aropaaghi refleksi filosofis dâ' alam bâkto bân alienasi. Bâdâ kritikus sè ngoca' jhâ' buku panèka ta' andi' karakter carèta rakyat, sè aropaaghi prasyarat ghâbây realisme magis, bân polana jârèya ta' bisa èkategoriaghi akadhi jârèya. Namong, ta' sadhâjâna sè ane bân ta' èghâmbhârraghi kodhu èkelompokaghi dâ' careta rakyat; bâdâ sè coma ngabâsaghâghi kaodhi'ân sabbhân arè. Nèlai novel rèya bhunten namong è dâlem aghâma'aghi realisme magis sè inovatif, namong jhughân è dâlem aghâma'aghi bhâsa Spanyol sè èndâ'. Buku panèka aropaaghi epik sè èbâgi dâ' dhâlem kaodhi'ân kalowarga sè rajâ bân kompleks.
Sèttong tèma umum è dâlem tolèsan García Márquez iyâ arèya pangajhâran tentang omor, bân kamatèan. Bânnya' dâri karyana sè ngandung ghâmbhârân omor towa, matè, bân koburân. Visi-na tentang degenerasi odi'na cè' intuitifna. Namong, kakowadhân odi' bân karebbhâ kaangghuy ngatasè sadhâjâna jhughân ta' korang.
García Márquez narèma hadiah Rómulo Gallegos è taon 1972 polana bukuna Cien años de soledad (Saratos taon seppè). Dhibi’en èberri'i Hadiah Nobel Sastra è taon 1982, èbâdâ'aghi dâri carèta panḍâ' bân novelna. Wayback Machine.
è taon 1999, èpon èdiagnosis kanker kelenjâr ghetta bening. Kadhâddhiyân panèka sè mandhâr èpon molaè nolès memoar. È taon 2000, sèttong koran Peru, La Republica èlaporaghi jhâ' èpon ampon matè.
È taon 2002, dhibi’en makalowar memoar Vivir para contarla (Odhi' kaangghuy Nyarèta'aghi Carètana), jilid pertama dâri otobiografina tello' jilid sè èrèncanaaghi. Buku arèya buku sè palèng laris è dhunnya sè abhâsa Spanyol. Terjemahan bhâsa Inggris bi’ Edith Grossman èterbitaghi è bulân Novèmber 2003 bân jhughân dhâddhi buku sè palèng laris. Tanggal 10 Sèptèmber 2004, koran Bogotá El Tiempo èmommaghi novel anyar, Memoria de mis putas tristes (Kenangan Pelacur Sè Sossa), carèta trèsna sè èterbitaghi è bulân salastarèna, Oktober 2004, kalabân cèta’an pertama sajuta eksemplar.
García Márquez jhughân èkennal polana persahabatan bân sokongan sè kuat ghâbây Fidel Castro. Salerana jhughân aghâdhui simpati ghâbây sajumla kalompok revolusioner Amerika Latèn, khusussa è taon 1960-an bân 1970-an. Dhibi’en jhughân kritis dâ' situasi politik è Kolombia. Maskè ètodhu bânnya' sareng anggota pamarèntah Kolombia pan-bârâmpan dhâsa'an sè tapongkor, tadâ' buktè jhâ' èpon perna nolongè kelompok-kelompok gerilya akadhi FARC bân ELN sè abâdâh è Kolombia. molaè awal taon 1980-an, García Márquez kadhâddhiyân abâdâh mènangka fasilitator sè rèndhâ, biasana è bâbâna Fidel Castro, è negosiasi antara pamarèntah bân gerilya.
García Márquez panèka ramana sutradara TV bân filem Rodrigo Garcia. García Márquez matè polana pneumonia è omorra 87 taon è tanggal 17 April 2014 è Meksiko City.
- ↑ Kurnia, Anton (2019). Ensiklopedia Sastra Dunia. Yogyakarta: Diva Press. hlm. 108. ISBN 978-602-391-662-7.