Frédéric Chopin
Frédéric François Chopin (/ˈʃoʊpæn/; oca’ bhâsa Prancis: [fʁe.de.ʁik fʁɑ̃.swa ʃɔ.pɛ̃]; 1 Maret 1810-17 Oktober 1849) nyama lahèr Fryderyk Franciszek Chopin[1], iyâ arèya sorang komponis bân pianis virtuoso dâri Polandia[2][3]. Dhibi’en èkennal dhâddhi sala sèttong musisi Romantik palèng rajâ.
Biografi
[beccè' | beccè' sombher]Fryderyk Franciszek Chopin lahèr è Zelazowa Wola[4], semma' Warsawa, Polandia è tangghâl 1 Maret 1810. Ramana, Nicolas Chopin asalla dâri Marainville, Prancis. Samantara jârèya, èbhuna, Tekla-Justyna Kryzanowka iyâ arèya orèng Polandia. Ramana panèka guru bhâsa Prancis è Warschauer Lyzeum, sè jhughân amaèn alat musik, iyâ arèya biola bân Flute. Èbhuna iyâ arèya pianis sè cè' hèbatta. Chopin andi' tan-taretan tello'. Ludwika Marianna Chopin (1807-1855) iyâ arèya tarètan pertama Chopin. Justyna Izabela Chopin (1811-1881) iyâ arèya ana' katello' dâri kalowarga Chopin. Bân ale'na sè bungso anyama Emilia Chopin (1812-1827). Kaangghuy ajhâuwi wâjib militèr, è taon 1787 Nicolas Chopin adhingghâl Prancis bân nettep è Polandia. Chopin lahèr ta' abit saellana orèng towana apinda ka Polandia. Chopin andi' bakat alami kaangghuy amaèn piano, hal rèya èkatèla dâlem improvisasi kaangghuy piano. Komposisi partama sè èghâbây iyâ arèya Polonaisen g-Minor bân Bes-Major. E bakto omor bâllung taon, dhibi’en tampil e adâ'na oreng bânnya' sambi amaèn piano konserto andi’en Gywortez. Chopin narèma pandidigân musik sè partama bi’ pianis Bohemia Adalbert Żiwny.
Awwâl karèr
[beccè' | beccè' sombher]È taon 1829, Chopin mangkat ka Berlin bân Wina. È Wina, dhibi’en amaèn duwâ' konsèr sè èangghep suksès. Dhibi’en aghâbây variasi dâri La Ci darem La Mano (Op. 2) andi’en Mozart. Alter ego Robert Schumann, Eusibius, komposer Jerman, èditor majalah musik Allgemeine Musikalische Zeitung jhughân ngoca’ jhâ' Chopin iyâ arèya sorang sè jenius è dâlem artikel è majalah kasebbhut. Chopin akanca bi’ Liszt bân abârri’ pangaro sè kowat dâ' musik sè èkarang Liszt. Kaduwâna dhâddhi pianis favorit è salon-salon Paris saènggâna èsebbhut Ariel of The Piano. Tangghâl 17 Maret 1830, Chopin entar ka Warsawa bân ngalakonè duwâ' konser piano sè palèng kalonta, Piano Conserto in E Minor (Op. 11) bân Piano Concerto è F Minor (Op. 21). Ghâlluna, Chopin terro aghâbây program tur lanjhâng è Warsawa, namong polana situasi politik sè panas, Chopin nettep è Paris è taon 1831. E dhissa' dhibi’en atemmo bânnya' komposer sè kalonta akadhi Rossini, Cherubini, Paer, Bellini, Meyerbeer, Berlioz, Alkan, Hugo, Heine, bân Liszt. È taon 1834, dhibi’en èntar ka Jèrman kalabân Hiller bân atemmo Mendelssohn, Clara Wieck bân Robert Schumann. è taon 1837, dhibi’en èntar ka London kalabân Camille Pleyel.
Atemmo kalabân George Sand
[beccè' | beccè' sombher]È taon 1836, Chopin atemmo George Sand (1804-1876) (nyama lahèr [Amantine] Aurore [Lucile] Dupin) lèbât Liszt. kabbhi dhâddhi semma' dâlem bâkto sèngkat, sanajân kaduwâna cè' kontrassa è dâlem bânnya' hal. Sand iyâ arèya novelis sè èangghep cè' modern bân andi' sudut pandhâng sè radikal. Sand segghut ngritik bânnya' masalah sosial è masyarakat (contona nèka), è bâkto Chopin dhâddhi pianis sè melankolis sè senneng amèmpè è dunnyana dhibi'. Chopin jhughân orèng sè cè' dandy-na, orèng sè khas sè cè' pardulina dâ' penampilanna è adha'na orèng bânnya'. Sand, bâbine’ se kalonta lèbur ngangguy kalambi lake’ ban aroko’. Bisa èkoca' jhâ' Sand iyâ arèya maskulin bân Chopin iyâ arèya feminim. Sorat pribadi dâri Sand è taon 1838 ngoca'aghi jhâ' cè' malaratta kaangghuy alako hubungan lakè-binè bân Chopin. E taon jareya babine’ jareya ghi’ pagghun parabân.
È taon sè padâ, Chopin ngadhebbi panyakèt Tuberkulosis. È taon 1838-1839, sè kaduwâ èntar liburân abâreng ka polo Majorca è Spanyol kaangghuy nyarè udara sè seggher. Namong, pangalamanna è dhissa' bâdâ senneng-sossana, sè kaduwâ odhi' è biara sè ta' èghunaaghi polè, kondisina cè' saderhanana.
Pangarep Chopin kaangghuy liburan romantis jhâu dâri kanyataan, cuaca è dhissa' jhubâ' bân kondisi Chopin molaè èganggu sareng bâto’ sè kronis. È bâkto sè padâ, Chopin ampon lastare 24 prelude Op. 28 E bâkto sake' arèya, Sand ajâgâ Chopin. È taon 1839, Chopin jhughân ètemmoè Eugene Delacroix sè aghâmbhâr aba’en. È taon 1847, dhbi’en apesa sareng Sand. kaduwâ'na odi' è roma sè tatanggha’en è Paris. Kondisi Chopin sajân para' ta' èrabât Sand. Chopin ngalakonè konser piano sè dibudina è Paris bân London. Majalah La Revue et Gazette Musicale ngoca' jhâ' "Kembhâng sè palèng beccè' dâri aristokrat feminim dâlem bhângon sè palèng raddin mapenno Salle Pleyel" sabellunna matè è tanggal 17 Maret 1849.
È bâkto tarakhèrra, tarètan binè’na dâtâng kaangghuy arabât bân nola’ Sand nègghu Chopin sabellunna matè. Pottra binè'na Chopin, Solange, negghu' tanangnga Chopin bâkto Chopin matè. Mabâdâ Misa Requiem ghâbây Chopin èlaksanaaghi è Madeleine sè èpèmpèn sareng Habeneck, Pauline Viardot bân Lablache sè ngèssè’è bâgiyân sowara. ghâllunna, mayyiddhâ bhâkal èkobur è Pere-Lachaise, è antarana koburân Cherubini bân Bellini. Namong sabellunna matè dhibi’en nyo'on sopajâ èkobur è Warsawa.
- ↑ Hedley, Arthur dan Maurice Brown (1980). "Chopin, Fryderyk Franciszek [Frédéric François]", bagian 1–6 oleh S. Sadie (ed.) The New Grove Dictionary of Music and Musicians, London: Macmillan, vol. 4, pp. 292–8.
- ↑ Michael Kennedy, ed. (2004).The Concise Oxford dictionary of music, Oxford University Press. p. 141
- ↑ Rey Alain (1993). Le petit Robert 2 : ( dictionnaire universel des noms propres, alphabétique et analogique ) INIST-CNRS, Cote INIST : L 22712: Le Robert, Paris, FRANCE. ISBN 2-85036-210-7.
- ↑ Zamoyski, Adam (2010). Chopin: Prince of the Romantics. London: HarperCollins.ISBN 978-0-00-735182-4 (edisi buku digital).