Bhungka
Delem botani, bhungka otabâ pokok iyâ arèya tombuwân menahun kalabân batang sè tombu malanjheng, mendukung ranca' bân dâun è sabâgiyân rajâ spèsiès. Delem pan-bârâmpan penggunaan, artèna bhungka mungkin lebbi sempèt, karna biasanah coma mengacu ka tanaman sè a kaju kalabân pertombuwân sekunder, tanaman sè bisa è ghuna'aghi kaangghuy kaju, otabâ tanaman sè tombu sampè' ketinggian tanto. Delem artè sè lebbi lowas, palem, pakis, gheḍḍhâng, bân bumbu pade tamaso' ka jhennis bhungka. Bhungka bânnè kalompo' taksonomi tapè mencakup pan-bârâmpan spèsiès tombuwân sè ngembangngaghi batang bân ranca' kaangghuy cara metèngnghi ka attas tombuwân laèn demi bersaing maollè sinar mataarè sopajâ teptep oḍi'. Bhungka cenderung aomor lanjhâng, pan-bârâmpan bhungka bisa oḍi' sampè' pan-bârâmpan ebu taon. Bhungka tombu è bhumè setidaknya salama 370 juta taon. È parkèra'aghi bede 3 triliun bhungka dewasa è dhunnya.[1]
Bhungka biasana andik bânnya' ranca' sekunder sè è topang bi' batangnga deri tana. Batang rèya biasana aghândhu' jhâringan kaju kaangghuy kakowwatdhân bân jhâringan pembuluh kaangghuy ngèbâ zat nutrisi deri sèttong bâgiyân bhungka, pembuluh rèya è kalèlèngè bi' lapisan pepagan (kolè' na kaju) sè berfungsi kaangghuy penghalang bân pelindung. È bâbâ na tana, ramo' bercabang bân nyebbar lowas; ramo' berfungsi kaangghuy menambatkan bhungka bân nyerrep aèng, kelembapan bân nutrisi deri tana. È attas tana, ramo' na kabâgi dhâddhi ranca', bân konco' sè lebbi kènè'. Konco' biyasana maollè dâun, sè nangkep ènergi cahaya bân ngobâ dhâddhi ghulâ lèbât fotosintesis, nyadia aghi kakanan kaangghuy pertombuwân bân parkembangan bhungka.[1]
Bhungka biasana akembang biak kalabân ngangghuy bâi'. Kembhâng bân buwâ pade umum è temmo, tapè pan-bârâmpan bhungka kanta tombuwân runjung, andi' kerucut serbhu' sareh bân kerucut bhâi' kembhâng bân buwâ. Palem, gheḍḍhâng bân jhâmbhu pade maollè bhâi, tapè bhungka na pakis maollè spora.
Bhungka memainkan perran penting delem ngorangngè erosi bân ajâgâ iklim. Bhungka maèlang karbon dioksida deri jharingan na. Bhungka bân alas nyadia habitat ka bânnya' spèsiès kèbân bân tombuwân. Alas ojhân tropis iyâ arèya sala sèttong habitat kalabân keanekaragaman hayati palèng bânnya' è dhunnya. Bhungka nyadiaaghi keteduhan bân tempat tinggal bâgi bânnya' spèsiès, kaju kaangghuy kontruksi, prodiden kaangghuy amassa' bân nganga', buwâ kaangghuy bahan kakanan serta bânnya' manpaat laèn. È pan-bârâmpan bâgiyân dhunnya, alas menyusut karna bhungka è tebbhang kaangghuy ningkattaghi jumlah lahan sè kasadhiya kaangghuy tanè. Karna omor lanjhâng bân manpaat nya, bhungka sering è angghâp sakral, bânnya' è temmo alas larangan otabâ alas soccè delem bânnya' bhudhâjâ. Bhungka pade aropaaghi tema umum delem berbagai mitologi dhunnya.
Definisi
[beccè' | beccè' sombher]Maskè "bhungka" iyâ arèya Istila delem bhâsa umum, tade' definisi pastè sè è ako sacara universal tentang bhungka, baik secara botani otabâ delem bhasa awam. Delem artè sè palèng lowas, bhungka iyâ arèya tombuwân apapun kalabân bentu' umum aropa batang lanjhâng sè nopang ranca' bân dâun kaangghuy fotosintesis è jara' tanto è attas tana.[2] Bhungka pade biasana è tantowaghi bi' tèngghi, tanemman sè lebbi pandek deri 0,5 sampè' 10 m (1,6 sampè' 32,8 sokoh) è sebbhut semak, saèngghâ tèngghi minimum bhungka ta' è tantowaghi kalabân pastè. Tanemman perdu rajâ akadhi katès bân gheḍḍhâng iyâ arèya bhungka ḍâlem artè lowas rèya.[3]
Ḍâlem artè sè lebbi sempèt, bhungka iyâ arèya tombuwân kalabân batang a kaju sè è bentu' bi' pertombuwân sekunder, artè na batangnga sajân tebbel sabbhân taon kalabân cara tombu.[4] Adhâsar definisi kasebbhut, tombuwân perdu akanta palem, gheḍḍhâng, bân katès ta' è angghâp sebagai bhungka bânnè polana tèngghi, bentu' partombuwân otabâ lèngker batangnga. Tombuwân monokotil tanto ollè è angghâp bhungka kalabân definisi sè lebbi lorghâ; sedangkan bhungka Joshua, perrèng bân palem ta' anḍi' pertombuwân sekunder bân ta' perna ngasèllaghi kaju asli kalabân sello' pertombuwân, tapè dhibi' na ollè ngasèllaghi "kaju senni" sè è bentu' bi' sèl-sèl lignifikasi sè kabentu' salama pertombuwân primer. Spèsiès bhungka delem genus Dracaena, maskè tamaso' tombuwân monokotil, anḍi' pertombuwân sekunder sè è picu meristem è batangnga, tapè bhidhâ kalabân penebalan meristem sè è temmo è bhungka dikotil.
Salaènna ḍâri struktural, bhungka bèyasana è tantowaghi bi' penggunaanna; akanta tanemman sè ngasèllaghi kaju.
Bhungka anḍi' tandhâ otama, iyâ arèya batang sè anḍi' pokok tongghâl. salaènna jèya, bhungka paḍâ anḍi' tandhâ laèn, antara laèn anḍi' pangangko' aropa xilem bân floem (vaskular), ngalamè parombuwân sekunder otabâ panambâân diamètèr batang, mampo oḍi' pan-brâmpan taon otabâ perennial, bân anḍi'batang sè tombu è attas tana.
Sombher
[beccè' | beccè' sombher]- ↑ 1,0 1,1 Crowther, T. W.; Glick, H. B.; Covey, K. R.; Bettigole, C.; Maynard, D. S.; Thomas, S. M.; Smith, J. R.; Hintler, G.; Duguid, M. C. (2015-09-02). "Mapping tree density at a global scale". Nature. advance online publication (7568): 201–205. Bibcode:2015Natur.525..201C. doi:10.1038/nature14967. ISSN 1476-4687. PMID 26331545. È akses tangghâl 2025-04-10.
- ↑ Tokuhisa, Jim. "Tree definition". Newton Ask a Scientist. arsip versi asli tangghâl 2013-12-06.aksès tangghâl 2025-04-13.
- ↑ Martin, Franklin; Sherman, Scott (2007). "Agroforestry principles" (PDF). Echo technical notes. èaksès tangghâl 2025-04-13.
- ↑ Coder, Kim D. (Agustus 1999). "Secondary Growth Anatomy and Tree Rings". Warnell School of Forest Resources, University of Georgia. arsip versi asli tangghâl 8 Sèptèmber 2014. Aksès tangghâl 2025-04-13.